Chiều 13/6, Quốc hội nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến nhân dân, ý kiến thảo luận tại tổ và hội trường (lần thứ nhất) của các vị đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Sau đó, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về nội dung này.
Tuyệt đại đa số ý kiến tán thành
Sau một tháng tổ chức lấy ý kiến, đã có 280.226.909 lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết. Chính phủ đã tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời, khách quan, trung thực ý kiến của Nhân dân để phục vụ việc tiếp thu, chỉnh lý (gồm tổng cộng khoảng 3.400 trang báo cáo và phụ lục).
Tuyệt đại đa số các ý kiến (99,75%) đều tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; tán thành phạm vi sửa đổi, bổ sung và nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 như đã nêu trong Tờ trình của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. (Ảnh: Quốc hội)
Thay mặt Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (Ủy ban), trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua lấy ý kiến nhân dân, các cơ quan có liên quan, đại biểu Quốc hội, nhiều ý kiến đề nghị giữ lại quy định về quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân tại khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp năm 2013.
Cụ thể, đại biểu Hội đồng nhân dân có quyền chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân. Theo đó, Ủy ban đã tiếp thu, tức là không sửa đổi, bổ sung điều này nhằm bảo đảm yêu cầu tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò giám sát và thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân thông qua Hội đồng nhân dân các cấp.
Về nội dung liên quan tới Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công đoàn Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội khác, theo ông Hoàng Thanh Tùng, dự thảo sửa đổi, bổ sung Hiến pháp mới nhất đã tiếp thu, chỉnh lý theo hướng quy định cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Các tổ chức thành viên khác của Mặt trận sẽ thực hiện quyền này thông qua Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp, theo ông Tùng, Ủy ban đề nghị xác định thời điểm có hiệu lực của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là từ ngày Quốc hội thông qua (dự kiến ngày 16/6).
Việc này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ, các Bộ, ngành ở Trung ương và địa phương có thêm thời gian, kịp thời triển khai thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tạo cơ sở pháp lý hiến định cho việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sớm đưa tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/7 tới.
Đồng thời, để bảo đảm đủ thời gian cho công tác chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn, đồng bộ với lộ trình sắp xếp đơn vị hành chính nói chung, Ủy ban đề nghị chỉnh lý quy định tại khoản 2 Điều 2 của dự thảo Nghị quyết theo hướng khẳng định các đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước kết thúc hoạt động từ ngày 1/7.
Giữ quyền chất vấn của Đại biểu HĐND với Chánh án TAND và Viện trưởng VKSND
Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng đề nghị giữ quy định đại biểu Hội đồng nhân dân có quyền chất vấn Chánh án, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh; vì đây là công cụ kiểm soát quyền lực hiệu quả, không nên thu hẹp.
Đồng thời, đại biểu cho rằng, cân nhắc kỹ quy định Chủ tịch UBND tỉnh do Thủ tướng Chính phủ chỉ định, phê chuẩn và việc trao thêm thẩm quyền cho Thường trực Hội đồng nhân dân trong chỉ định nhân sự ở cấp xã. Điều này phải đảm bảo tính dân chủ. Đối với các trường hợp chỉ định nhân sự không phải là đại biểu Hội đồng nhân dân, cần giới hạn rõ ràng và chỉ áp dụng một lần duy nhất, song song đó, cần có cơ chế giám sát.
Đại biểu cho rằng, cần quy định cụ thể thời hạn và trình tự kiện toàn bộ máy sau khi Hiến pháp sửa đổi có hiệu lực, tránh tình trạng lúng túng trong triển khai.
Đại biểu Quốc hội Dương Khắc Mai. Ảnh: Quốc hội
Tham gia thảo luận, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) bày tỏ sự đánh giá cao tinh thần cầu thị của Ủy ban khi tiếp thu các ý kiến góp ý của đại biểu Quốc hội, đặc biệt là việc tiếp tục giữ nguyên thẩm quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân đối với Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tại địa phương theo quy định tại khoản 2, Điều 115 của Hiến pháp hiện hành.
Đại biểu nhấn mạnh, đây là hình thức giám sát hiệu quả, giúp truyền tải kịp thời và trực tiếp ý kiến của cử tri đến người được chất vấn, nhất là trong bối cảnh chúng ta đang tổ chức lại mô hình chính quyền địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu quả.
Đại biểu này cũng bày tỏ tán thành việc Nghị quyết có hiệu lực ngay sau khi được Quốc hội biểu quyết thông qua, để tạo cơ sở pháp lý kịp thời cho việc triển khai các nhiệm vụ quan trọng đang đặt ra trong tiến trình sắp xếp tổ chức bộ máy. Trong đó, trọng tâm là tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bỏ cấp trung gian, hướng tới xây dựng nền hành chính gần dân, sát dân, phục vụ người dân ngày một tốt hơn.
"Việc Nghị quyết sớm có hiệu lực sẽ giúp tháo gỡ nhanh chóng những khó khăn, vướng mắc, tránh tình trạng đình trệ, bảo đảm sự đồng bộ giữa chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước; đồng thời tạo động lực mới cho toàn xã hội, từ người dân đến doanh nghiệp, tích cực tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước hùng cường", ông Dương Khắc Mai nhấn mạnh.
Lê Hoàng/VOV.VN