Sinh viên Học viện Hàng không Việt Nam.
Hội nghị Quốc tế về tương lai ngành Hàng không lần thứ 3 (AFCS 2025) do Học viện Hàng không Việt Nam chủ trì diễn ra tại TPHCM trong hai ngày 10 - 11/12 với chủ đề “Aviation Future: Challenges and Solutions” - Tương lai hàng không: thách thức và giải pháp). Hội nghị là diễn đàn công nghệ, đặt ra vấn đề cấp thiết về “phần mềm” của ngành công nghiệp bầu trời, hướng đến giáo dục và phát triển con người.
Nghịch lý "phần cứng" và "phần mềm" trong kỷ nguyên số
Tại hội nghị, ông Hồ Minh Tấn – Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam đã trình bày bài tham luận với chủ đề “Beyond the Horizon”Theo ông Tấn, ngành Hàng không đang đối mặt với một nghịch lý: Máy bay có thể mua được ngay, công nghệ có thể lắp đặt nhanh chóng, nhưng năng lực con người là “vốn quý” cốt lõi của tương lai không thể có được trong một sớm một chiều.
Phân tích sâu về bối cảnh giáo dục, ông Tấn chỉ ra rằng thách thức lớn nhất không nằm ở thiếu hụt phương tiện mà là sự thiếu hụt nhân tài toàn cầu. Thế hệ lao động kinh nghiệm đang dần nghỉ hưu, trong khi quy trình đào tạo phi công, kỹ sư hay kiểm soát viên không lưu mới đòi hỏi nhiều năm rèn luyện khắt khe.
Ông Hồ Minh Tấn – Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam.
Đáng chú ý, yêu cầu về năng lực nhân sự đã thay đổi hoàn toàn. Nhân viên hàng không ngày nay không chỉ là người vận hành máy móc mà phải trở thành những "nhà quản lý hệ thống". Khi chuyển đổi số và AI lên ngôi, giáo dục hàng không buộc phải chuyển dịch từ truyền thụ kiến thức tĩnh sang tư duy học tập suốt đời.
“Sinh viên và nhân sự ngành không chỉ cần kỹ năng kỹ thuật mà còn phải thành thạo kỹ năng số, khả năng ra quyết định trong môi trường áp lực cao và đặc biệt là sức khỏe tâm thần, một khía cạnh giáo dục thường bị bỏ ngỏ trước đây”, ông Tấn nhận định.
Đại học là bệ phóng cho đổi mới sáng tạo và hội nhập
Đồng quan điểm về tầm quan trọng của giáo dục, TS Nguyễn Thị Hải Hằng – Giám đốc Học viện Hàng không Việt Nam, Chủ tịch danh dự AFCS 2025, khẳng định vai trò tiên quyết của các cơ sở đào tạo trong việc định hình tương lai ngành.
Theo bà Hằng, hội nghị thể hiện cam kết của nhà trường trong việc kết nối Việt Nam với mạng lưới học thuật và công nghiệp hàng không toàn cầu. Đây không chỉ là nơi chia sẻ tri thức mà còn là cầu nối thúc đẩy hợp tác nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ.
Các chuyên gia, nhà khoa học tham gia hội nghị.
Từ góc độ của đơn vị đào tạo chủ nhà, bà Hằng cho rằng giáo dục đại học hiện đại không thể tách rời thực tiễn quốc tế. Sự hiện diện của các đối tác đồng tổ chức như Đại học Khoa học Ứng dụng Worms (Đức), Học viện Công nghệ Singapore (SIT) và Đại học Piri Reis (Thổ Nhĩ Kỳ) tại AFCS 2025 chính là minh chứng cho chiến lược quốc tế hóa giáo dục mà Học viện Hàng không Việt Nam đang theo đuổi.
TS Hằng cho rằng, giáo dục hàng không hiện nay phải giải quyết bài toán kép, vừa đảm bảo nền tảng kỹ thuật chuẩn mực, vừa trang bị tư duy đổi mới sáng tạo để sinh viên thích ứng với các xu hướng như nhiên liệu bền vững hay trí tuệ nhân tạo.
“AFCS 2025 quy tụ hơn 120 bài báo khoa học, trong đó, có nhiều đề tài về ứng dụng AI trong đào tạo và bảo dưỡng, cho thấy các trường đại học đang chủ động dẫn dắt xu hướng thay vì chỉ chạy theo nhu cầu thị trường”, TS Hằng cho hay.
Từ giảng đường đến buồng lái thực tế ảo
Điểm nhấn về giáo dục tại AFCS 2025 thể hiện rõ nét qua các phiên thảo luận chuyên sâu. Các tham luận không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà đi sâu vào phương pháp sư phạm hiện đại. Điển hình như phiên thảo luận về "AI, Learning, and Sustainable Innovation" (AI, Học tập và Đổi mới bền vững) với nghiên cứu về việc sử dụng Thực tế ảo (VR) trong đào tạo bảo dưỡng máy bay, giúp nâng cao cảm xúc và hiệu quả học tập của học viên.
TS Nguyễn Thị Hải Hằng – Giám đốc Học viện Hàng không Việt Nam, Chủ tịch danh dự AFCS 2025.
Bên cạnh đó, vấn đề quản trị nguồn nhân lực cũng được phân tích kỹ lưỡng. Các báo cáo tại hội nghị phân tích về nhận thức nghề nghiệp của Thế hệ Z (Gen Z), vai trò của văn hóa an toàn và tác động của áp lực công nghệ lên nhân viên hàng không. Điều này đặt ra yêu cầu cho các cơ sở giáo dục phải đổi mới chương trình: không chỉ dạy cách bay hay sửa chữa, mà còn dạy cách quản lý cảm xúc, làm việc nhóm và thích nghi văn hóa trong môi trường đa quốc gia.
“Để hiện thực hóa giấc mơ về một ngành hàng không xanh và thông minh, Việt Nam cần một cuộc cách mạng trong giáo dục đào tạo. Sự đầu tư vào vốn nhân lực hôm nay chính là tấm vé bảo đảm cho sự thịnh vượng của ngành hàng không trong tương lai”, TS Hằng nhấn mạnh.
Lâm Ngọc