Hành lang pháp lý mới, đặc biệt là Luật Nhà ở 2023 đã tiếp thêm nhiều hy vọng cho công cuộc phát triển phân khúc nhà ở xã hội. Nhiều vướng mắc với chủ đầu tư và đối tượng được hưởng chính sách đã được tháo gỡ. Những động thái trên được cho là đã tạo ra một cú huých lớn, giúp phân khúc này sẽ có nhiều kết quả đột biến trong kỷ nguyên mới.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch VARS cho rằng, trong quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, trăn trở bởi nhiều lý do.
Một trong những trở ngại lớn nhất đối với doanh nghiệp khi quyết định làm nhà ở xã hội là vấn đề đất đai. Mặc dù có quy định về việc các địa phương cần chủ động bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội nhưng thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đều phải “tự bơi”. Kể cả khi doanh nghiệp đã có đất, đôi khi vẫn bị gây khó khăn.
Để giải "nút thắt" này, theo Chủ tịch VARS, cần có tư duy đổi mới hoàn toàn liên quan đến vai trò và sự song hành từ phía nhà nước và doanh nghiệp. Theo đó, Nhà nước cần đứng vai trò “cầm trịch”, thực hiện việc thu hồi đất và giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án. Doanh nghiệp sẽ chịu trách nghiệm về kinh phí để bảo đảm nghĩa vụ tài chính.
Quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội còn gặp nhiều khó khăn.
Đối với quy trình thủ tục, theo ông Đính, nếu xác định nhà ở xã hội thuộc diện “ưu tiên”, cần bảo đảm và quán triệt sự nhất quán. Mọi vấn đề liên quan đến đầu tư phát triển nhà ở xã hội đều cần có sự ưu ái hơn. Có như vậy, doanh nghiệp mới “mặn mà” với phân khúc này, qua đó, nguồn cung phân khúc này mới có cơ hội cải thiện rõ rệt.
Hiện nay, quy trình thủ tục liên quan đến đầu tư phát triển dự án nhà ở xã hội đang tương đương với dự án nhà ở thương mại, thậm chí có nhiều bước soát xét kỹ hơn. Điều này khiến doanh nghiệp vất vả, mất nhiều thời gian hơn để thực hiện.
Bởi vậy, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng nghiên cứu, ban hành quy định đặc thù, dành riêng cho đầu tư phát triển dự án nhà ở xã hội. Trong đó, có thể lược bớt một số bước, cắt giảm tối đa thời gian phản hồi, trả kết quả các bước, yêu cầu sự vào cuộc một cách khẩn trương hơn từ phía cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương.
Điều này là hoàn toàn phù hợp, bởi lẽ với một nhiệm vụ chung cấp thiết, tất cả các nhóm đối tượng liên quan đều cần có trách nhiệm cao hơn so với bình thường. Ngoài ra, cần xem xét và cân nhắc đến phương án hậu kiểm nhằm rút ngắn thời gian. Trách nhiệm sẽ thuộc về doanh nghiệp và người hưởng chính sách, đặt áp lực “làm đúng” cho hai nhóm đối tượng này.
“Việc phân cấp mạnh hơn cho chính quyền địa phương trong một số khâu kiểm duyệt cũng sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện một số khâu thủ tục”, ông Đính khuyến nghị.
Hà Anh