Gỡ nút thắt thể chế trong hoạt động đấu thầu, đầu tư công

một ngày trướcBài gốc

Việt Nam hoàn toàn có khả năng phát triển một thị trường tín chỉ carbon năng động trong trung và dài hạn. Ảnh minh họa

Giản lược hàng loạt thủ tục, quy trình

Theo Tờ trình của Chính phủ, một trong những mục tiêu xuyên suốt của Dự thảo Luật này là đẩy mạnh hỗ trợ, phân cấp, phân quyền và cải cách thủ tục hành chính về đầu tư, tài chính, ngân sách. Đơn cử, đối với Luật Đấu thầu, Dự thảo Luật bổ sung nguyên tắc cho phép chủ đầu tư, người có thẩm quyền căn cứ quy mô, tính chất, điều kiện thực tế của gói thầu để lựa chọn áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu phù hợp trên cơ sở bảo đảm chất lượng, tiến độ, hiệu quả và trách nhiệm giải trình; mở rộng hình thức chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu và nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt.

Dự thảo Luật cũng cắt giảm, đơn giản thủ tục, rút ngắn thời gian trong đấu thầu theo hướng bãi bỏ thủ tục thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu; lược bỏ một số thủ tục, thao tác đấu thầu qua mạng và một số tiêu chí đánh giá hồ sơ dự thầu nhằm rút ngắn thời gian, cắt giảm thủ tục trong đấu thầu; bãi bỏ vai trò bên mời thầu và chuyển giao một số nhiệm vụ của bên mời thầu cho tổ chuyên gia, chủ đầu tư nhằm tinh gọn, xóa bỏ cấp trung gian trong quá trình lựa chọn nhà thầu...

Hay với Luật Đầu tư, Dự thảo sửa đổi, bổ sung theo hướng giao Chính phủ quy định chi tiết hồ sơ, nội dung, trình tự, thủ tục thẩm định chủ trương dự án đầu tư thuộc thẩm quyền chấp thuận của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh, thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ đối với một số loại dự án cho UBND cấp tỉnh.

Đối với Luật Đầu tư công, Dự thảo đã bổ sung nhiệm vụ chuẩn bị giải phóng mặt bằng làm cơ sở phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho dự án; bổ sung quy định về hạn mức vốn làm cơ sở cho các Bộ, cơ quan, địa phương chủ động thẩm định vốn, phê duyệt chủ trương đầu tư, tăng tính sẵn sàng, tránh tình trạng “vốn chờ dự án”…

Dứt khoát chúng ta phải kiểm soát việc nhà thầu chào giá dự thầu thấp bất thường, đột biến. Trên cơ sở rà soát lại, xây dựng lại định mức, đơn giá cho phù hợp, từ đó đưa ra quy định đối với những trường hợp cố tình bỏ thầu giá thấp vì những lý do khác nhau, kèm theo chế tài xử lý. Điều này để đảm bảo đấu thầu công khai, minh bạch, lựa chọn được nhà thầu có năng lực; không để có những nhà thầu giá thấp nhất nhưng chất lượng không đảm bảo mà chúng ta lại không có công cụ để loại bỏ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

Những quan điểm, tư duy đổi mới trong sửa đổi các Luật nhận được sự đồng tình, đánh giá cao của các đại biểu Quốc hội (ĐBQH). Theo đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh), đa số các nội dung trong Dự thảo Luật thể hiện tinh thần phân cấp mạnh mẽ cho các chủ đầu tư, doanh nghiệp hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc triển khai quyết định mua sắm theo Luật Đấu thầu, cũng như các vấn đề liên quan đến Luật Đầu tư công và Luật PPP. Tinh thần phân cấp và tính tự chịu trách nhiệm của các cơ quan nhà nước cấp địa phương và các đơn vị thực hiện được thể hiện rõ ràng.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh) cho rằng, đây là một bước tiến rất quan trọng trong cải cách thể chế, minh bạch hóa và nâng cao hiệu quả đầu tư hiện nay, nhằm giải quyết các khó khăn vướng mắc trong thực tiễn liên quan đến pháp luật về đấu thầu, PPP, đầu tư công... nhằm thúc đẩy phát triển đất nước trong thời kỳ mới.

Chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” gắn với kiểm tra, giám sát

Cùng với đẩy mạnh cắt giảm thủ tục, tăng phân cấp, Dự thảo Luật cũng thiết kế các quy định về kiểm tra, giám sát, hậu kiểm để bảo đảm tính công khai, minh bạch, tránh lạm dụng chính sách, gây thất thoát nguồn lực... Chẳng hạn, tại Luật Đấu thầu, Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung quy định về kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu đối với doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi đầu tư và chi thường xuyên; tự chủ chi thường xuyên; gói thầu, dự án áp dụng hình thức chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư và lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt. Quy định này nhằm tránh lạm dụng quyền tự quyết định lựa chọn nhà thầu ảnh hưởng tới hiệu quả, chất lượng gói thầu, làm thất thoát, lãng phí vốn nhà nước; tạo cơ chế kiểm soát, giám sát chặt chẽ để bảo đảm lựa chọn nhà thầu đáp ứng năng lực; kịp thời phát hiện vi phạm, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực trong quá trình đấu thầu.

Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung Điều 70 Luật Đầu tư, trong đó bổ sung nội dung kiểm tra dự án đầu tư và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này; bổ sung quy định việc thanh tra, kiểm toán hoạt động của dự án đầu tư được hiện theo quy định của pháp luật về thanh tra, kiểm toán để tăng cường kiểm tra, giám sát; chuyển đổi phương thức quản lý từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”.

Góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) đồng tình quy định cho phép chủ đầu tư lựa chọn áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trên cơ sở đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị phải có quy định rành mạch, rõ ràng về việc cho phép lựa chọn nhà thầu để tránh gây thiệt hại cho ngân sách.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận) nhận xét, việc xác định giới hạn thế nào là “đặc biệt”, thế nào là “chỉ định hợp lý” chưa rõ ràng, có thể bị lợi dụng để hợp thức hóa việc chỉ định thầu. Đại biểu kiến nghị cần rà soát hệ thống các hình thức lựa chọn nhà thầu, giảm bớt hình thức giao thoa không cần thiết, đồng thời quy định tiêu chí định lượng, định tính cụ thể, minh bạch.

Đặc biệt, Dự thảo Luật đã bổ sung cơ chế xử lý trong các trường hợp nhà thầu chào giá dự thầu thấp bất thường, đột biến theo hướng chủ đầu tư được quyền loại bỏ hoặc đánh giá đáp ứng hồ sơ dự thầu trong trường hợp nhà thầu chào giá dự thầu thấp bất thường theo quy định của Chính phủ. Theo đại biểu Nguyễn Hữu Thông, quy định này là cần thiết song chưa giải quyết được gốc rễ của vấn đề là năng lực thi công kém, có thể tạo ra sự cạnh tranh về mặt giá, tạo cơ chế giữ giá cao, làm tăng rủi ro tùy tiện trong đánh giá, lợi dụng để loại bỏ nhà thầu không phù hợp với ý chí của nhà đầu tư. “Để giải quyết triệt để vấn đề này, cần sửa đổi, bổ sung các quy định theo hướng thay giá sàn bằng quy định kiểm soát đầu vào, giám sát thi công, yêu cầu thời gian bảo hành dài hơn, đồng thời tăng cường chế tài xử lý đối với nhà thầu vi phạm và chế độ hậu kiểm chặt chẽ” - đại biểu đề xuất./.

N. HỒNG

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/go-nut-that-the-che-trong-hoat-dong-dau-thau-dau-tu-cong-40591.html