Không có tiền, không có cả cơ chế thì rất khó thực hiện
Đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân (đoàn TP.HCM) cho biết, về nội dung tổ chức liên thông hộ gia đình, mỗi hộ gia đình được thăm khám 2 lần/tháng để hướng dẫn quản lý điều trị bệnh tại nhà, thay đổi hành vi, lối sống để dự phòng bệnh hướng dẫn người nhà chăm sóc người bệnh, đặc biệt là bệnh nhân đột quỵ là rất cần thiết, nhưng khó khả thi.
Đại biểu nêu thực tế ở địa phương mình, lực lượng tại trạm y tế của 3 phường sau khi sáp nhập được chưa được 20 người, gồm cả bác sĩ. Trong khi đó, những người này phải đi vận động, xét nghiệm cho người có "H" trên địa bàn đã nhiều việc rồi. Nếu chỉ dựa vào số lượng của nhân viên y tế phường như hiện nay thì tiêu chí mỗi hộ gia đình được thăm khám 2 lần/tháng rất khó thực hiện.
"Nếu muốn thực hiện được mục tiêu này, chúng ta phải tính lại số lượng nhân viên y tế và bố trí nguồn lực phù hợp. Hơn nữa, ngoài việc tổ chức khám cho hộ gia đình, người khó khăn, người già, lực lượng y tế cơ sở còn cần thêm các hoạt động khác như chăm lo bữa ăn dinh dưỡng đi kèm. Vì thế, không thể quy định chung chung rồi yêu cầu thực hiện ngay khi chưa có điều kiện bảo đảm thực hiện hiệu quả. Mục tiêu đặt ra trong chương trình là tốt, thể hiện sự quan tâm đến công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhưng tôi đề nghị cần có sự chỉ đạo, phối hợp đồng bộ giữa các ngành, các cơ quan chức năng, đi liền với việc bố trí nguồn lực, nhân sự phù hợp. Nếu chỉ giao trách nhiệm cho địa phương mà không có con người, không có chi hợp lý cho cơ sở thì rất khó thực hiện", đại biểu Trân nêu ý kiến.
Đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân (đoàn TP.HCM) thảo luận tổ sáng 25/11.
Đại biểu Tô Thị Bích Châu (đoàn TP.HCM) cũng đồng tình với ý kiến nêu trên và phân tích thêm, biên chế ở trạm y tế xã chỉ có vậy, không thể tăng thêm, trong khi, hằng năm, lực lượng này phải thực hiện nhiều chương trình về sức khỏe, bao gồm cả khám tuyển nghĩa vụ quân sự cho hàng ngàn thanh niên. Trạm y tế ít người, xã sáp nhập rộng hơn, dân số đông hơn, số thanh niên đến tuổi khám tuyển nghĩa vụ quân sự cũng nhiều hơn.
Đại biểu cho rằng, nên có cái nhìn xuyên suốt để thấy hiện nay bộ máy khác trước. Nếu không thể tăng biên chế, thì cần có cơ chế cho thuê bác sĩ bên ngoài. Ở đồng bằng đã khó, ở miền núi một tháng đi hai lần càng khó hơn. Thực tế thì: "Có làm, có báo cáo, có giải ngân". Và khi tổ chức thực hiện phải có cơ chế giám sát. Vai trò giám sát của HĐND tỉnh, HĐND xã, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể phải được phát huy, phải có khảo sát, có dữ liệu để đối chiếu, đánh giá hiệu quả.
Vì vậy, đại biểu Tô Thị Bích Châu đề nghị: "Chương trình phải đính kèm phân bổ ngân sách và định kỳ ngân sách; Triển khai dàn đều trong năm buộc địa phương phải thực hiện phù hợp; Nhân sự kèm theo phải khả thi: Không thể nói hãy làm đi và làm như thế nào, làm cách nào thì không biết, không có tiền, không có cả cơ chế thì rất khó thực hiện".
Đoàn TP.HCM thảo luận tại tổ sáng 25/11.
Nhân lực y tế là "nút thắt lớn nhất"
Đại biểu Phạm Hùng Thắng (đoàn Ninh Bình) băn khoăn: Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 tập trung dành nguồn lực xây dựng mới, cũng như nâng cấp, cải tạo hệ thống trạm y tế và điểm trạm y tế cấp xã. Tuy nhiên, khi cơ cở vật chất, trang thiết bị tại trạm y tế, điểm trạm y tế được đầu tư, nhưng nhân lực y tế cấp xã có được cải thiện về năng lực và thực hiện các nhiệm vụ tương xứng hay không? Người dân có thực sự tin tưởng và đến trạm y tế xã chăm sóc y tế ban đầu hay không? Đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm giải trình thêm, làm rõ hiệu quả của việc quyết định đầu chương trình.
Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (đoàn Lạng Sơn) cho rằng, nhân lực y tế là "nút thắt lớn nhất" quyết định thành công của chương trình. Báo cáo của Chính phủ cũng thừa nhận tình trạng thiếu hụt nhân lực y tế cơ sở kéo dài nhiều năm, song các giải pháp đưa ra trong dự thảo còn chung chung, thiếu tính đột phá. Do đó, đại biểu đề xuất nghiên cứu triển khai đề án bác sĩ trẻ tình nguyện về công tác 5 năm tại các xã đặc biệt khó khăn; đồng thời áp dụng cơ chế đào tạo gắn với cam kết phục vụ lâu dài tại vùng khó. Nếu không tháo gỡ căn cơ bài toán nhân lực, nhiều chỉ tiêu của Chương trình dù được thiết kế hợp lý vẫn khó đi vào cuộc sống.
ĐBQH Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Liên quan đến đào tạo nhân lực, đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (đoàn Hưng Yên) cho rằng, việc dự thảo tập trung đào tạo "bác sĩ chuyên khoa" cho y tế cơ sở là chưa trúng. Theo đại biểu, y tế cơ sở cần chăm sóc ban đầu và phòng bệnh, cái chúng ta cần là đội ngũ y sĩ, bác sĩ gia đình đa năng, chứ không phải bác sĩ chuyên khoa sâu - đó là việc của bệnh viện tuyến trên. Tương tự, với vấn đề già hóa dân số, cái thiếu nhất hiện nay là nhân viên chăm sóc xã hội tại cộng đồng, chứ không chỉ là bác sĩ lão khoa trong bệnh viện.
Chất lượng sức khỏe và y tế học đường phải song song
Đại biểu Tô Thị Bích Châu (đoàn TP.HCM) thống nhất mục tiêu của chương trình là chất lượng sức khỏe và y tế học đường phải song song.
Theo đại biểu, muốn làm được việc này thì phải gắn với vị trí việc làm. Nhà trường phải có nhân viên tư vấn tâm lý và tư vấn y tế. Hiện nay, trong trường có Đoàn thanh niên và Đội Thiếu niên Tiền phong có vai trò rất quan trọng nhưng vị trí chưa rõ ràng. Nếu không cho những hội vị trí xứng đáng thì việc truyền cảm hứng và giáo dục giá trị rất khó.
"Tôi đã chứng kiến Bí thư Chi đoàn có kỹ năng tốt, thu hút rất nhiều học sinh hưởng ứng. Quan tâm đến y tế học đường thì phải có con người, phải định lượng cụ thể bằng vị trí việc làm để có người có thể đảm nhiệm công việc", đại biểu Tô Thị Bích Châu kiến nghị.
Đại biểu Tô Thị Bích Châu (đoàn TP.HCM) thống nhất mục tiêu của chương trình: Chất lượng sức khỏe và y tế học đường phải song song.
Đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân (đoàn TP.HCM) tán thành với nội dung quan tâm đến việc sàng lọc các rối loạn sức khỏe tâm thần cho trẻ em, thanh thiếu niên từ 16-17 tuổi, cũng như việc triển khai các mô hình sàng lọc. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, hiện nay chưa có sự quan tâm đồng bộ đối với đội ngũ nhân viên y tế, để đủ người có trình độ thực hiện sàng lọc sức khỏe tâm thần cho trẻ em, thanh thiếu niên.
"Công việc này đòi hỏi chuyên môn, nghiệp vụ sâu, chứ không phải các bệnh thông thường có thể dễ dàng phát hiện. Vì vậy, tôi đề nghị cân nhắc đưa nội dung này vào chương trình mục tiêu - đây là hướng đi đúng và phù hợp - nhưng cần có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các ngành. Nếu chương trình mục tiêu quốc gia có nội dung này, thì ngành giáo dục cũng phải đưa nội dung này vào mục tiêu của mình. Tránh tình trạng, ngành y tế quan tâm nhưng giáo dục lại không quan tâm, dẫn đến việc không bố trí vị trí việc làm và không có nguồn lực để thực hiện", đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân nêu ý kiến.
Nguyễn Vân/VOV.VN