Gỡ nút thắt về thể chế: 'Không để nút thắt này được gỡ lại nảy sinh nút thắt khác'

16 giờ trướcBài gốc

Nhiều "điểm nghẽn", "nút thắt" thể chế chưa được tháo gỡ triệt để

Đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) cho rằng, thời gian qua, Quốc hội và Chính phủ đã dành nhiều thời gian tập trung rà soát các điểm nghẽn, nút thắt của thể chế, thể hiện tinh thần đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt và tư duy đột phá trong công tác xây dựng pháp luật. Không ít luật được rút ngắn thời gian xem xét thông qua để đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, pháp luật chưa được tháo gỡ triệt để, khiến việc tổ chức thực hiện còn lúng túng, chồng chéo, thiếu đồng bộ. Nút thắt này được mở thì nảy sinh nút thắt khác, điểm nghẽn này được tháo gỡ lại nảy sinh điểm nghẽn khác.

"Đôi khi để xử lý một vấn đề phát sinh, chúng ta phải vận dụng nhiều quy định pháp luật khác nhau, dẫn đến việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù có hiệu lực trong thời gian ngắn nhằm tháo gỡ vướng mắc tạm thời. Tuy nhiên, điều này phần nào gây ra sự thiếu ổn định và thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật. Phải chăng đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến một bộ phận cán bộ, công chức còn tâm lý e dè, sợ trách nhiệm, né tránh công việc liên quan đến người dân và doanh nghiệp, vì lo ngại rủi ro trong quá trình thực thi công vụ?", đại biểu đoàn Khánh Hòa đặt câu hỏi.

Đại biểu Lê Hữu Trí cho rằng, cần đặt mục tiêu ổn định chính trị, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, nâng cao chất lượng tăng trưởng và hướng tới phát triển nhanh, bền vững trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, phức tạp và cạnh tranh gay gắt, việc đạt được các mục tiêu đó trong ngắn hạn là rất khó nếu hệ thống thể chế, pháp luật chưa thực sự ổn định, đồng bộ và hiệu quả trong thực thi.

Đội ngũ cán bộ, công chức ở nhiều nơi vẫn còn hạn chế về trình độ, năng lực, thiếu tính chủ động, sáng tạo, chưa dám chịu trách nhiệm. Nếu việc thực thi chính sách và pháp luật còn mang tính nửa vời, thiếu quyết liệt, thì khó có thể đạt được mục tiêu đề ra, dù định hướng và tầm nhìn đã rõ ràng.

"Điều này đặt ra yêu cầu cần phải có sự khách quan và trách nhiệm hơn trong công tác đánh giá trình độ, năng lực, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức; đồng thời phải bổ nhiệm, bố trí người có đủ tâm, đủ tầm, đúng người, đúng việc vào các vị trí lãnh đạo, quản lý để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước", đại biểu Lê Hữu Trí kiến nghị.

Đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) cho rằng, thời gian qua, Quốc hội và Chính phủ đã dành nhiều thời gian tập trung rà soát các điểm nghẽn, nút thắt của thể chế (Ảnh: Quốc hội)

Đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cho rằng, khối lượng các dự án luật trình Quốc hội lớn nhất từ trước tới nay, nhất là việc trình Quốc hội để sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013 tại một kỳ họp, thông qua nhiều dự án luật để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; tư duy xây dựng pháp luật được đổi mới, xây dựng, hoàn thiện pháp luật trong năm đã từng bước tháo gỡ điểm nghẽn, tạo môi trường cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Theo đại biểu, bên cạnh đó còn một số tồn tại như có dự án luật phải sửa đổi, bổ sung sau một thời gian ngắn khi ban hành, thậm chí phải sửa nhiều lần; việc ban hành một số văn bản để cụ thể hóa việc thi hành luật; để tháo gỡ điểm nghẽn các quy định của pháp luật cũng còn chậm; việc hợp nhất một số văn bản còn chậm gây khó khăn cho việc áp dụng thi hành luật.

Quy định của pháp luật phải mang tính ổn định

Đại biểu đoàn Thanh Hóa đề nghị, tiếp tục triển khai tổ chức thực hiện Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Kế hoạch xây dựng pháp luật phải thật chủ động ngay từ đầu nhiệm kỳ, từ đầu năm; tiếp tục đổi mới tư duy, xây dựng pháp luật theo hướng vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, kiến tạo phát triển, chỉ trình Quốc hội quy định trong Luật những vấn đề mang tính nguyên tắc, thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Các quy định của pháp luật phải mang tính ổn định, khi được sửa đổi; sửa đổi, bổ sung thì cần phải được hợp nhất kịp thời theo đúng quy định của pháp luật để thuận lợi cho việc áp dụng thực hiện. Đồng thời, cần phải đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng và thực thi pháp luật, nhất là việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong việc kiểm tra, rà soát phát hiện chồng chéo trong các luật, văn bản quy phạm pháp luật.

Đồng tình với ý kiến này, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (đoàn Bắc Ninh) cho rằng, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 và Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị đã hoàn thành một khối lượng công việc đặc biệt lớn liên quan đến công tác lập pháp, xây dựng pháp luật trong một khoảng thời gian rất ngắn, nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, kịp thời cho việc thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, góp phần hoàn thiện thể chế, tháo gỡ các rào cản, điểm nghẽn về pháp luật, triển khai quyết liệt và khơi thông nguồn lực cho phát triển.

Tiếp tục tăng cường phân cấp, phân quyền

Để phát huy kết quả đạt được, khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà đề xuất 3 nội dung: Thứ nhất, đề nghị Chính phủ tiếp tục tập trung, quyết liệt trong việc thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 197 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đột phá trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Trong đó đề nghị tập trung cho việc xây dựng ban hành các văn bản như Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về trách nhiệm, quy trình xin ý kiến các cơ quan có thẩm quyền của Đảng đối với nội dung văn bản quy phạm pháp luật; ban hành Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 197; đồng thời kiện toàn Ban soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả.

Thứ hai, tiếp tục tăng cường phân cấp, phân quyền nhưng phải bảo đảm phù hợp với điều kiện năng lực và khả năng thực hiện của các cơ quan, tổ chức được phân quyền. Đồng thời cần kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện các nội dung phân cấp, phân quyền.

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà đề nghị Chính phủ tiếp tục tập trung, quyết liệt trong việc thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 197 của Quốc hội. Ảnh Quốc hội

Đại biểu phân tích thêm, thời gian qua, trong quá trình thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, Chính phủ đã kịp thời ban hành 29 nghị định về phân cấp, phân quyền từ Trung ương xuống địa phương, phân định rõ thẩm quyền từ cấp tỉnh, cấp huyện xuống cấp xã trên nhiều lĩnh vực. Kết quả rà soát, thống kê sơ bộ cho thấy có gần 300 nội dung giao cho UBND cấp tỉnh, hơn 200 nội dung giao cho UBND cấp xã. Số lượng nhiệm vụ, thủ tục hành chính được phân cấp cho cấp xã là rất lớn, dẫn đến tình trạng cán bộ bị quá tải công việc, chất lượng và hiệu quả thực hiện còn thấp.

Việc này có nhiều nguyên nhân, do năng lực cán bộ, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc và tài chính chưa đáp ứng yêu cầu. Vì vậy, đại biểu đoàn Bắc Ninh đề nghị Chính phủ rà soát, đánh giá toàn diện việc thi hành 29 nghị định về phân cấp, phân quyền, đặc biệt là các quy định về thủ tục hành chính. Khi thực hiện phân cấp, phân quyền cần đánh giá kỹ lưỡng năng lực, điều kiện thực tế để thực hiện, đồng thời có cơ chế kiểm tra, giám sát phù hợp để bảo đảm việc phân cấp, phân quyền thực sự hiệu quả, bền vững.

Ngày 29/10/2025, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026...

Thứ ba, đề nghị tiếp tục rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, xử lý và khắc phục các nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, vướng mắc, bất cập được phát hiện qua rà soát. Đặc biệt, cần tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 206 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý các khó khăn, vướng mắc trong quy định của pháp luật. Trong đó, đề nghị Chính phủ quan tâm hai nội dung: công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật phải được coi là một nhiệm vụ trọng tâm của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương; đồng thời tăng cường hoạt động giám sát, áp dụng nhiều giải pháp mới để kịp thời phát hiện, xử lý, khắc phục các điểm nghẽn, sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách.

"Từ Nghị quyết số 206, Chính phủ đã ban hành một số nghị định thực hiện. Tuy nhiên, hiện chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể gây khó khăn trong thực hiện. Do đó, khi ban hành các nghị quyết đặc thù cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành. Đồng thời, cần hạn chế việc ban hành quá nhiều nghị quyết mang tính đặc thù, tạm thời; thay vào đó cần nâng cao chất lượng công tác tham mưu, xây dựng nghị quyết của Chính phủ và Quốc hội, hướng tới tính ổn định, bền vững của hệ thống pháp luật", đại biểu Đỗ Thị Việt Hà kiến nghị.

Nguyễn Vân/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/go-nut-that-ve-the-che-khong-de-nut-that-nay-duoc-go-lai-nay-sinh-nut-that-khac-post1241769.vov