Gỡ rào cản, thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp

5 giờ trướcBài gốc

Tại phiên chất vấn ngày 19/6, đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn TP Hải Phòng) đặt vấn đề: Trong hơn 5 triệu hộ kinh doanh hiện nay, nhiều hộ có quy mô hoạt động rất lớn nhưng vẫn chưa chính thức gia nhập khu vực doanh nghiệp do còn lo ngại về chi phí, thủ tục và nghĩa vụ tài chính. Thực tế này cho thấy cần có các chính sách mang tính đột phá, thực chất để tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng to lớn và mở rộng khu vực doanh nghiệp chính thức.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện cả nước có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, trong đó nhiều hộ có doanh thu hàng năm ngang bằng, thậm chí cao hơn doanh nghiệp nhưng vẫn chưa chuyển đổi mô hình. Đây là lực lượng tiềm năng rất lớn để hiện thực hóa mục tiêu phát triển 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030.

Mặc dù Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 đã có quy định hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp, song sau hơn 7 năm triển khai, kết quả vẫn còn khiêm tốn.

Theo Bộ trưởng, có ba nguyên nhân chính. Thứ nhất, chi phí tuân thủ pháp luật giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp còn chênh lệch lớn, khiến mô hình doanh nghiệp trở nên “tốn kém” hơn trong mắt các hộ.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vất của đại biểu Quốc hội ngày 19/6/2025.

Thứ hai, nhiều hộ chưa quen với việc quản lý sổ sách kế toán, chưa nắm rõ các quy định pháp luật về doanh nghiệp nên còn tâm lý e ngại. Thứ ba, hộ kinh doanh được áp dụng cơ chế thuế khoán với chế độ sổ sách, hóa đơn chứng từ đơn giản hơn rất nhiều so với doanh nghiệp.

Trong giai đoạn đầu triển khai, không tránh khỏi những vướng mắc. Bộ Tài chính và cơ quan thuế đã phối hợp chặt chẽ với các địa phương để hướng dẫn, hỗ trợ hộ kinh doanh áp dụng.

Cũng theo Bộ trưởng, đến thời điểm hiện tại, việc triển khai vẫn đang theo hướng hỗ trợ là chính. Không có chuyện phạt bất kỳ hộ kinh doanh nào trong giai đoạn đầu triển khai hóa đơn điện tử. Trừ khi sau này mọi việc đã thông suốt, nhưng vẫn có hộ cố tình vi phạm thì mới xem xét xử lý.

Bộ Tài chính đã và đang triển khai bốn nhóm giải pháp lớn nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp.

Một là, rà soát, hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến hộ kinh doanh, nhằm thu hẹp tối đa khoảng cách về tổ chức quản trị và chế độ kế toán – tài chính giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

Hai là, khẩn trương hoàn thiện các quy định pháp lý và nâng cấp hạ tầng kỹ thuật để triển khai hiệu quả chính sách bãi bỏ thuế khoán từ ngày 1/1/2026 – một giải pháp căn cơ để minh bạch hóa hoạt động hộ kinh doanh và tạo sức ép tích cực thúc đẩy chuyển đổi mô hình.

Ba là, triển khai các chính sách hỗ trợ cụ thể như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong ba năm đầu sau khi thành lập, bãi bỏ lệ phí môn bài, cung cấp miễn phí nền tảng số và phần mềm kế toán dùng chung. Bộ trưởng nhấn mạnh, việc chuyển đổi lên doanh nghiệp sẽ đi kèm nhiều chính sách ưu đãi hơn, tạo động lực cho các hộ kinh doanh xem xét nghiêm túc việc “lớn lên”.

Bốn là, đẩy mạnh truyền thông, đào tạo, tư vấn pháp lý và kế toán cho hộ kinh doanh. Theo Bộ trưởng, nâng cao nhận thức và năng lực quản trị là yếu tố then chốt để hộ kinh doanh tự tin chuyển đổi và phát triển bền vững.

Bộ Tài chính khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành và hỗ trợ để tháo gỡ các rào cản, tạo lập môi trường thuận lợi nhất cho các hộ kinh doanh tự tin bước vào khu vực doanh nghiệp, phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế số và toàn cầu hóa.

Làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu quan tâm về thuế khoán với hộ kinh doanh, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân yêu cầu bỏ thuế khoán từ đầu năm 2026. Theo ông, việc bỏ thuế khoán là đúng. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cần nghiên cứu, tham mưu với cấp có thẩm quyền quy định về thuế khoán này theo mức doanh thu, nhằm tạo thuận lợi cho hộ nghèo, hộ kinh doanh nhỏ lẻ, bảo đảm an sinh xã hội.

Phó Thủ tướng dẫn chứng, với các hộ kinh doanh nhỏ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm, việc duy trì cơ chế thuế khoán là hợp lý vì nhóm đối tượng này thường không có hóa đơn đầu vào, không đủ điều kiện để hoàn thuế. Thực tế, hộ kinh doanh hiện phải nộp ba loại thuế gồm: thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân

“Áp dụng chính sách thuế đơn giản với hộ có doanh thu nhỏ sẽ vừa thuận tiện cho cơ quan thuế, vừa phù hợp với khả năng của hộ kinh doanh, lại không gây thất thu ngân sách”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Với các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm và có địa điểm kinh doanh cố định, Phó Thủ tướng cho rằng cần thực hiện thu thuế thông qua hóa đơn để bảo đảm tính minh bạch và phòng chống thất thu.

Thu An

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/go-rao-can-thuc-day-ho-kinh-doanh-chuyen-doi-thanh-doanh-nghiep/20250620064427005