Gói kích thích kinh tế có tạo ra 'tuần trăng mật chính trị' cho Tổng thống Indonesia?

3 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto. Nguồn: EAF

Tổng thống Prabowo bước vào năm 2025 với sự ủng hộ gần như tuyệt đối của cả công chúng lẫn giới chính trị. Tỷ lệ tín nhiệm của ông lên tới 80%. Hai đảng còn lại đứng ngoài Chính phủ là PDI-P và Nasdem cũng không đóng vai trò đối lập thực chất, khi họ hiểu rằng việc thách thức Tổng thống trong bối cảnh hiện nay có thể dẫn tới những rắc rối pháp lý, do hệ thống tư pháp đã bị chính trị hóa sâu sắc dưới thời ông Widodo.

Từ tham vọng đến hành động

Với sự ủng hộ này, ông Prabowo nhanh chóng chuyển hóa quyền lực chính trị thành hành động cụ thể. Ngay từ tháng 1, ông sử dụng quyền ban hành sắc lệnh để “đóng băng” hơn 300 nghìn tỷ rupiah (khoảng 17,8 tỷ USD) chi tiêu đã được phân bổ trong ngân sách quốc gia thông qua vào những ngày cuối nhiệm kỳ thứ hai của ông Widodo. Nguồn tiền này được điều hướng sang các chương trình mang dấu ấn cá nhân của ông Prabowo, tiêu biểu là chương trình bữa ăn miễn phí tại trường học đầy tham vọng.

Tuy quyền lực của ông Prabowo trong giới tinh hoa vẫn vững chắc, nhưng đến giữa năm 2025, các tổ chức thăm dò bắt đầu ghi nhận sự sụt giảm đáng kể về mức độ ủng hộ của công chúng, khi những tác động kinh tế ngắn hạn từ việc cắt giảm ngân sách lan xuống tận cơ sở. Việc cắt giảm mạnh các khoản chuyển giao cho chính quyền địa phương, một hệ quả trực tiếp của sắc lệnh ngân sách khiến các lãnh đạo địa phương rơi vào thế khó, buộc phải tăng thuế và cắt giảm dịch vụ công, từ đó châm ngòi cho các cuộc phản đối ngay tại địa phương.

Phép thử đầu tiên

Hồi chuông cảnh báo về tình hình kinh tế vang lên rõ ràng vào cuối tháng 8, khi sự bất mãn trước điều kiện kinh tế khó khăn kết hợp với làn sóng phẫn nộ về việc tăng lương cho các nghị sĩ đã kích hoạt các cuộc biểu tình hỗn loạn tại nhiều thành phố lớn. Phản ứng cứng rắn của lực lượng an ninh càng làm tình hình leo thang. Đây là phép thử lớn đầu tiên đối với khả năng của ông Prabowo trong việc điều chỉnh thông điệp và chính sách trước sự thay đổi của tâm lý xã hội.

Ban đầu, ông Prabowo tỏ ra xem nhẹ những quan ngại của công chúng, cho rằng bất ổn là do các thế lực bên ngoài không rõ danh tính kích động. Ông từng cân nhắc, nhưng cuối cùng bác bỏ đề xuất của các cố vấn cứng rắn về việc ban bố tình trạng khẩn cấp - một động thái sẽ trao cho quân đội vai trò chủ đạo trong việc kiểm soát bất ổn. Tuy nhiên, trong những tuần sau đó, Chính phủ đã chuyển hướng sang giải quyết các bức xúc kinh tế bị phơi bày qua các cuộc biểu tình.

Gói kích thích thứ có tạo ra tuần trăng mật chính trị?

Ngày 15/9/2025, Chính phủ công bố gói kích thích trị giá 16,2 nghìn tỷ rupiah (khoảng 965 triệu USD), bao gồm trợ cấp tiền lương và bảo hiểm xã hội, ưu đãi thuế, chương trình thực tập cho sinh viên tốt nghiệp và tăng hỗ trợ lương thực cho 18,3 triệu hộ gia đình. Sang tháng 10, Chính phủ tiếp tục công bố khoản trợ cấp tiền mặt 900.000 rupiah (khoảng 54 USD) cho hơn 35 triệu hộ thu nhập thấp - một con số không hề nhỏ trong bối cảnh mức lương phổ biến của khu vực phi chính thức chỉ dao động từ 2-3 triệu rupiah mỗi tháng.

Các biện pháp này nhanh chóng phát huy hiệu quả trong việc đảo chiều xu hướng sụt giảm tín nhiệm của Tổng thống Prabowo. Các cuộc thăm dò cuối tháng 10, sau làn sóng công bố kích thích kinh tế cho thấy tỷ lệ ủng hộ của ông quay trở lại mức đỉnh hồi tháng 1. Tuy nhiên, những người am hiểu các kết quả khảo sát chưa công bố trong năm đều biết rằng, đây là một cú phục hồi đáng kể so với mức tín nhiệm của ông ngay trước khi các cuộc biểu tình bùng phát vào tháng 8.

Khép lại năm 2025, ông Prabowo đã phải học lại bài học mà các Tổng thống tiền nhiệm từng trải qua: trong bối cảnh tình trạng bấp bênh kinh tế lan rộng và hệ thống trợ giúp xã hội ngày càng phát triển, các khoản chi “khẩn cấp” chuyển thẳng đến cử tri là công cụ cực kỳ hiệu quả để xoa dịu thách thức chính trị. Tuy nhiên, sự "hào phóng" này không thể giải quyết những vấn đề kinh tế cơ cấu nghiêm trọng như tình trạng phi chính thức hóa thị trường lao động, thất nghiệp thanh niên và tiền lương thực tế trì trệ - những yếu tố đang nuôi dưỡng cảm giác vỡ mộng và bất an, đặc biệt trong tầng lớp trung lưu đô thị.

Rủi ro trước thềm 2026

Bước sang năm 2026, rủi ro lớn nhất đối với ông Prabowo nằm ở khả năng các bất mãn kinh tế và chính trị hội tụ, kích hoạt một làn sóng biểu tình quy mô lớn mới. Trong năm 2025, xã hội dân sự không thiếu các “điểm bùng phát”, từ việc sửa đổi Luật Lực lượng vũ trang hồi tháng 3 - mở rộng vai trò quân đội trong quản trị dân sự - cho tới việc thông qua Bộ luật Tố tụng Hình sự mới vào tháng 11, vốn làm suy yếu các bảo đảm về nhân quyền và sắp tới là những sửa đổi trong Luật Bầu cử.

Triển vọng của nền kinh tế Indonesia đặt ra câu hỏi về độ bền vững của sự phục hồi tín nhiệm mà ông Prabowo đạt được nhờ các gói kích thích hậu biểu tình. Bất chấp những biến động của dư luận, sức hút của mạng lưới bảo trợ chính trị và tác dụng răn đe của cưỡng chế pháp lý vẫn sẽ giúp ông duy trì sự kiểm soát đối với liên minh cầm quyền.

Chủ đề xuyên suốt của năm 2025 là sự căng thẳng giữa quyền lực gần như tuyệt đối của ông Prabowo đối với giới tinh hoa và sự mong manh của niềm tin công chúng trước các thách thức kinh tế ngày càng lớn. Và nhiều khả năng, năm 2026 sẽ tiếp tục bị chi phối bởi chính động lực này.

Quỳnh Vũ

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/goi-kich-thich-kinh-te-co-tao-ra-tuan-trang-mat-chinh-tri-cho-tong-thong-indonesia-10402364.html