Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, sáng ngày 6/11, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.
Đại biểu Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Ảnh: Đinh Nhung/Mekong ASEAN
Nói về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi), đại biểu Phan Xuân Dũng (Đoàn Khánh Hòa) cho biết, Luật Xây dựng ban hành từ năm 2014 đến nay đã được 10 năm, là một trong những luật có tuổi đời khá dài trong bối cảnh nhiều luật liên quan đều đã sửa đổi, như Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Vì vậy việc sửa đổi là cần thiết, theo chủ trương mới là các quy định không quá chi tiết để tránh phải sửa đổi nhiều.
"10 năm qua, trình độ xây dựng của chúng ta đã có bước tiến vượt bậc, từ việc chỉ xây được 5-7 tầng đến nay những công trình 50-70 tầng đều là người Việt Nam làm," ông Dũng nói, đồng thời bày tỏ kỳ vọng lần sửa đổi Luật Xây dựng này với nhiều nội dung mới sẽ tiếp tục tạo điều kiện phát triển cho ngành xây dựng nước nhà.
Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu cho rằng trong luật quan tâm nhiều đến thủ tục, chế định đơn giản để quản lý trong khi tiêu chuẩn của xây dựng không được nhắc đến nhiều. Trong khi theo ông, đây chính là vấn đề căn cơ cho một thành phố đẹp, hạn chế ùn tắc, tránh úng ngập...
Tiêu chuẩn xây dựng theo ông Dũng là quy định chung như cây cầu phải rộng bao nhiêu, nhà xây không vượt quá mức nào, vật liệu ở từng khu vực... “Như vật liệu xây dựng, khi xây dựng cũng phải tính đến mức độ tồn tại 5 năm, 10 năm hay 100 năm; quy hoạch khu vực này bao nhiêu năm thì vật liệu phải tương ứng,” đại biểu nêu ví dụ.
Đại biểu Phan Xuân Dũng nhấn mạnh, tiêu chuẩn kỹ thuật cho xây dựng phải có tầm nhìn dài hạn, chiến lược và phải đi cùng với kiến trúc. “Nếu chỉ tính tới quản lý trước mắt thì sau này nhìn lại chúng ta sẽ không tránh khỏi băn khoăn,” ông nêu vấn đề.
Quan tâm đến việc phát triển đô thị bền vững, đại biểu Trần Đình Chung (Đoàn Đà Nẵng) cho rằng các nguyên tắc và chính sách trong dự thảo Luật về khuyến khích tăng trưởng xanh, phát triển đô thị thông minh và sử dụng tiết kiệm năng lượng là phù hợp với xu thế phát triển bền vững và định hướng của Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh.
Tuy nhiên, để những chủ trương này thực sự đi vào thực tiễn, đại biểu đề nghị bổ sung quy định cụ thể về các chính sách ưu đãi, hỗ trợ có tính chất khuyến khích mạnh mẽ hơn đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình xanh, công trình thông minh, công trình sử dụng vật liệu mới, tái chế hoặc thân thiện với môi trường.
“Các chính sách ưu đãi có thể bao gồm miễn, giảm thuế sử dụng đất, thuế thu nhập doanh nghiệp; hỗ trợ tín dụng ưu đãi hoặc hỗ trợ một phần chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật cho dự án đáp ứng tiêu chí công trình xanh. Những cơ chế khuyến khích cụ thể này sẽ tạo động lực thực chất cho chủ đầu tư, góp phần thúc đẩy chuyển đổi xanh trong ngành xây dựng và nâng cao chất lượng phát triển đô thị bền vững,” đại biểu nhấn mạnh.
Bổ sung cơ sở pháp lý chặt chẽ về hậu kiểm
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị). Ảnh: CTTĐT Quốc hội
Cũng góp ý vào dự án Luật Xây dựng (sửa đổi), đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) cho biết, dự thảo luật đã bãi bỏ thủ tục thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở.
Cụ thể, sau khi dự án được phê duyệt, chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định, kiểm soát thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công. Việc cắt giảm này thể hiện bước chuyển từ “tiền kiểm sang hậu kiểm”, trao quyền chủ động cho chủ đầu tư, giảm bớt thủ tục trung gian.
Tuy nhiên, đại biểu lo ngại chất lượng thiết kế kỹ thuật có được đảm bảo khi không còn thẩm định Nhà nước hay không. Chủ đầu tư có thể không đủ năng lực tự thẩm định, nhất là dự án quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp. Mặc dù dự thảo đã yêu cầu thiết kế các công trình có ảnh hưởng lớn phải được thẩm tra về an toàn bởi tổ chức tư vấn độc lập, nhưng theo đại biểu, điều này vẫn nên bổ sung cơ sở pháp lý chặt chẽ về hậu kiểm.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị ban soạn thảo cân nhắc, bổ sung thêm cơ chế kiểm soát sau khi chủ đầu tư thẩm định thiết kế. Cụ thể, đối với công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp (theo tiêu chí Chính phủ quy định), bắt buộc chủ đầu tư phải thuê tổ chức tư vấn có đủ năng lực thẩm tra thiết kế và báo cáo kết quả cho cơ quan quản lý Nhà nước (ví dụ Sở Xây dựng) trước khi thi công. Cơ quan quản lý có thể không duyệt lại nhưng cần lưu hồ sơ để phục vụ thanh tra, kiểm tra đột xuất.
Đại biểu cũng đề nghị bổ sung quy định về tăng cường khâu kiểm tra nghiệm thu Nhà nước. “Nên nghiên cứu giao cơ quan chuyên môn về xây dựng quyền kiểm tra công tác nghiệm thu của chủ đầu tư đối với các công trình quan trọng, thay vì chỉ hậu kiểm khi có sự cố,” đại biểu nêu đề xuất.
Đinh Nhung