GS.TTND Lê Ngọc Thành: Không thể để các trường đại học đào tạo bác sĩ theo hướng 'trăm hoa đua nở'

3 giờ trướcBài gốc

Vừa qua khi thảo luận về dự thảo quyết định chủ trương đầu tư hai chương trình mục tiêu quốc gia liên quan đến lĩnh vực giáo dục và y tế, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ băn khoăn về chất lượng giáo dục, trong đó có giáo dục đại học. Nêu ý kiến tại tổ thảo luận, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề cập tới chủ trương không cho phép các trường đại học không chuyên đào tạo một số lĩnh vực. Ví dụ, chỉ trường y mới được đào tạo bác sĩ.

Theo Phó Thủ tướng, y khoa là ngành đòi hỏi chuẩn đầu ra đặc biệt cao nên việc đào tạo phải gắn chặt với bệnh viện thực hành, đội ngũ giảng viên chuyên sâu và hệ thống kiểm định độc lập. Việc chuẩn hóa điều kiện mở ngành được xem là cần thiết để bảo đảm chất lượng nhân lực y tế trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng.[1]

Cần đồng nhất tiêu chuẩn giữa trường công và trường tư

Trước thông tin này, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc Nhân dân Lê Ngọc Thành - Chủ tịch Hội Phẫu thuật Tim mạch Lồng ngực Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Y, thành viên Hội đồng Giáo sư Nhà nước, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược (Đại học Quốc gia Hà Nội), nguyên Giám đốc Bệnh viện E cho rằng việc siết lại đào tạo lĩnh vực đặc thù là cần thiết và đúng hướng.

“Nhiều năm qua đào tạo y khoa diễn ra theo kiểu “trăm hoa đua nở”. Quá nhiều trường mở ngành mà thiếu sự kiểm soát, dẫn đến chất lượng đầu ra không ổn định, trong khi bằng bác sĩ của mọi cơ sở đào tạo lại tương đương nhau. Tôi rất ủng hộ chủ trương này, nhưng cần phải có quy định rõ ràng hơn để triển khai” - thầy Thành chia sẻ.

Hiệu trưởng Lê Ngọc Thành nhấn mạnh rằng, quản lý đào tạo y khoa phải được luật hóa áp dụng chung cho công lập và tư thục, bảo đảm tính công bằng và đồng bộ giữa khối trường công lập và tư thục. Hiện nay các trường công phải tuân thủ nhiều tiêu chuẩn khắt khe hơn, đặc biệt liên quan đến độ tuổi lao động, trình độ, minh chứng các công trình nghiên cứu khoa học… của đội ngũ giảng viên cơ hữu, vốn là yếu tố quyết định chất lượng đào tạo. Trong khi đó, ở một số trường tư, tình trạng đội ngũ giảng viên chỉ “đứng tên” mà không trực tiếp tham gia giảng dạy vẫn còn tồn tại.

Giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc Nhân dân Lê Ngọc Thành - Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược (Đại học Quốc gia Hà Nội). Ảnh: NVCC.

Trước hết, tiêu chuẩn về đội ngũ giảng viên cần được quy định thống nhất. Theo thầy Thành, tối thiểu 50% đội ngũ giảng viên trong bộ máy quản lý các trường tư như trưởng - phó khoa, trưởng - phó bộ môn, giảng viên chính... phải là giảng viên cơ hữu ở độ tuổi lao động, nhằm đảm bảo tính ổn định và chất lượng chuyên môn trong hoạt động đào tạo (còn đối với trường công là 100%).

Với những giảng viên đã quá tuổi lao động, có trình độ cao, uy tín nghề… nhưng mong muốn tiếp tục công tác tại các cơ sở giáo dục đại học, họ phải trải qua đầy đủ quy trình bầu chọn năm bước theo quy định, tránh tình trạng kéo dài làm việc một cách hình thức.

Thầy thuốc Nhân dân Lê Ngọc Thành cũng cho rằng việc kiểm soát chặt chẽ tiêu chuẩn của những người được tham gia giảng dạy là điều bắt buộc. Giảng viên y khoa phải có thâm niên trực tiếp giảng dạy tại trường đại học hoặc làm việc tại các cơ sở thực hành lớn của trường đại học y, có đủ kinh nghiệm chuyên môn để đảm bảo chất lượng đào tạo. Nếu không quản lý tốt, sự chênh lệch trình độ giữa giảng viên các trường công và trường tư sẽ ngày càng lớn, gây ảnh hưởng tiêu cực tới chất lượng nguồn nhân lực ngành y trong tương lai.

Về tuyển sinh đầu vào, hiện nay nhiều cơ sở đào tạo vẫn dành một số lượng lớn chỉ tiêu cho phương thức xét tuyển bằng kết quả học tập trung học phổ thông (học bạ). Giáo sư Lê Ngọc Thành cho rằng cách làm này không thực sự phù hợp với những ngành nghề đặc thù như y khoa. Theo thầy, tiêu chí tuyển sinh của ngành y không thể chỉ dựa trên điểm số tích lũy trong suốt ba năm học phổ thông, bởi học bạ chỉ phản ánh phần nào kết quả học tập chứ không đánh giá trọn vẹn năng lực, tư duy và phẩm chất cần thiết của người học để trở thành bác sĩ.

Thầy nhấn mạnh, để bảo đảm sự công bằng, minh bạch và lựa chọn được những thí sinh thực sự có năng lực, các cơ sở đào tạo y khoa cần tuyển sinh dựa trên kết quả của các kỳ thi chuẩn hóa, như kỳ thi đánh giá năng lực do hai Đại học Quốc gia tổ chức hoặc kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông.

Để minh chứng cho sự khắt khe trong tuyển sinh y khoa, Giáo sư Lê Ngọc Thành dẫn kinh nghiệm quốc tế: tại nhiều quốc gia, sinh viên phải hoàn thành bậc cử nhân trước khi đủ điều kiện bước vào chương trình đào tạo bác sĩ. Điều này cho thấy, đầu vào của ngành y vốn đã được thiết kế nghiêm ngặt, nhằm sàng lọc những ứng viên có năng lực thực sự, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho quá trình đào tạo lâm sàng và nghiên cứu sau này.

Rà soát kỹ chất lượng các bệnh viện thực hành

Trong đào tạo bác sĩ, lý thuyết chỉ là nền tảng, thực hành lâm sàng mới là yếu tố quyết định chất lượng và năng lực thực tế của người thầy thuốc tương lai. Qua các buổi thực hành tại bệnh viện, sinh viên được trực tiếp quan sát, chẩn đoán, điều trị và theo dõi bệnh nhân, từ đó hình thành kỹ năng, tư duy phản xạ và thái độ nghề nghiệp chuẩn mực. Chính vì vậy, cơ sở thực hành đạt chuẩn, đội ngũ hướng dẫn có năng lực giảng dạy, nghiên cứu khoa học…. là những điều kiện không thể thiếu để đào tạo ra bác sĩ vừa vững kiến thức, vừa thành thạo kỹ năng lâm sàng.

Ở góc độ đào tạo thực hành, thầy Lê Ngọc Thành nhấn mạnh không phải bệnh viện nào cũng đủ tiêu chuẩn trở thành cơ sở thực hành cho sinh viên y khoa. Khi đảm nhiệm vai trò Giám đốc Bệnh viện E (năm 2015), thầy cho biết phải mất 2 năm rà soát, đánh giá, tạo điều kiện cho các bác sĩ đào tạo trong và ngoài nước… bệnh viện này mới đủ điều kiện công nhận là cơ sở thực hành.

Bệnh viện Đại học Y Dược - nơi thực hành của sinh viên Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: NVCC.

Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho hay, điều kiện thực hành được xác định trên hai phương diện. Thứ nhất, đội ngũ hướng dẫn lâm sàng phải là các bác sĩ có trình độ chuyên môn vững vàng, khả năng giảng dạy lâm sàng và quan trọng hơn là phải tham gia nghiên cứu khoa học. Bởi năng lực nghiên cứu là một trong những tiêu chí cốt lõi để bảo đảm giảng viên luôn cập nhật kiến thức và tiếp cận các tiến bộ mới của y học.

Thứ hai, mặt bệnh phải đủ phong phú, có số lượng bệnh nhân ổn định, đa dạng về độ tuổi, tình trạng bệnh và mức độ phức tạp để sinh viên có cơ hội quan sát, học hỏi và thực hành đúng chuẩn. Nếu bệnh viện quá ít bệnh hoặc chỉ có những ca bệnh đơn giản, sinh viên sẽ thiếu hụt trải nghiệm lâm sàng.

Hiện có thực trạng một số cơ sở đào tạo đại học đăng ký thực hành tại các đơn vị không đủ tiêu chuẩn để trở thành bệnh viện thực hành. Bên cạnh đó, theo quy định, mỗi bệnh viện chỉ được tiếp nhận 2 cơ sở đào tạo. Thế nhưng, trên thực tế, nhiều trường đăng ký thực hành tại cùng một bệnh viện, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo thực hành của người học.

Theo Khoản 2 Điều 10 Nghị định số 111/2017/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định về tổ chức đào tạo thực hành trong đào tạo khối ngành sức khỏe: "Cơ sở giáo dục có ngành, chuyên ngành đào tạo về khám bệnh, chữa bệnh phải ký hợp đồng hoặc có 01 cơ sở thực hành là cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện ít nhất 50% thời lượng của chương trình thực hành và đáp ứng các yêu cầu sau đây:

a) Là bệnh viện hạng I hoặc bệnh viện được phép thực hiện kỹ thuật thuộc danh mục kỹ thuật từ tuyến I trở lên đối với đào tạo trình độ sau đại học, đào tạo trình độ đại học ngành y đa khoa, y học cổ truyền, răng hàm mặt; là bệnh viện hạng II hoặc bệnh viện được phép thực hiện kỹ thuật thuộc danh mục kỹ thuật từ tuyến II trở lên đối với đào tạo trình độ đại học các ngành khác thuộc khối ngành sức khỏe; là bệnh viện hạng III hoặc hoặc bệnh viện được phép thực hiện kỹ thuật thuộc danh mục kỹ thuật từ tuyến III trở lên đối với đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp khối ngành sức khỏe;

b) Có ít nhất 20% người giảng dạy chương trình thực hành là người làm việc cơ hữu của cơ sở giáo dục có đăng ký hành nghề tại cơ sở thực hành và được cơ sở thực hành bố trí làm công tác khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh phù hợp với năng lực, kinh nghiệm và phạm vi hoạt động chuyên môn trong chứng chỉ hành nghề".

Từ những phân tích trên, Giáo sư Lê Ngọc Thành đề nghị Nhà nước cần tiến hành rà soát toàn diện, mạnh mẽ và sớm ban hành các quy định cụ thể trước khi quyết định cho phép một cơ sở đào tạo ngành y khoa hoặc các lĩnh vực đặc thù có yêu cầu cao.

Chỉ khi quy hoạch, kiểm soát và thực thi đồng bộ từ đội ngũ giảng viên, điều kiện tuyển sinh đến cơ sở thực hành, ngành y mới có thể đào tạo ra đội ngũ bác sĩ có trình độ, đủ năng lực đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân trong giai đoạn mới.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://baochinhphu.vn/khac-phuc-bang-duoc-tinh-trang-chu-truong-thi-dung-nhung-thuc-hien-lai-co-van-de-102251125105645299.htm?

Trần Trang

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/gsttnd-le-ngoc-thanh-khong-the-de-cac-truong-dai-hoc-dao-tao-bac-si-theo-huong-tram-hoa-dua-no-post256347.gd