Chuyên gia trong lĩnh vực điều dưỡng cùng một số lãnh đạo cơ sở đào tạo y tế bày tỏ lo ngại nếu tiếp tục để các trường không chuyên về y dược, thiếu hạ tầng lâm sàng tham gia đào tạo điều dưỡng – một ngành có tính đặc thù cao.
Nhiều hạn chế khi trường đa ngành đào tạo điều dưỡng
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Huỳnh Tú Anh – Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều dưỡng Việt Nam, Chủ tịch Hội Điều dưỡng tỉnh Đồng Nai cho biết, ông hoàn toàn đồng tình với việc chỉ nên để các trường chuyên về y dược đào tạo ngành điều dưỡng. Theo ông Tú Anh, việc để những trường đa ngành, đơn cử như trường chuyên sâu về công nghiệp nhưng vẫn được mở đào tạo ngành điều dưỡng là không phù hợp. “Quan điểm đúng phải là trường y dạy ngành y, không phải trường y thì không được đào tạo”, ông Tú Anh nhấn mạnh.
Ông Tú Anh nêu thực tế, khi các trường đa ngành tham gia đào tạo khối ngành sức khỏe nói chung và điều dưỡng nói riêng, họ thường phải dựa nhiều vào đội ngũ giảng viên thỉnh giảng, dẫn đến thiếu sự sâu sát, gắn kết trong quá trình đào tạo. Điều này khó có thể bảo đảm chất lượng đào tạo điều dưỡng được như những trường vốn chuyên sâu về y tế.
Khẳng định điều dưỡng là ngành nghề rất quan trọng, ông Tú Anh phân tích, mặc dù chuyên môn của bác sĩ và điều dưỡng khác nhau nhưng công tác điều trị của bác sĩ và chăm sóc người bệnh của điều dưỡng luôn đi song hành, gắn kết chặt chẽ, bổ trợ cho nhau. Điều đó đòi hỏi người học ngành điều dưỡng càng phải được đào tạo trong môi trường thật sự chuyên sâu và chuẩn mực để có được kiến thức và kỹ năng chuyên môn đúng đắn, cần thiết.
Cùng bàn về vấn đề trên, Tiến sĩ Phạm Văn Tân – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội nhấn mạnh, điều dưỡng là một trong hai ngành chủ lực của khối ngành sức khỏe, chiếm tỷ lệ nhân lực lớn nhất, nên yêu cầu đào tạo bài bản là tất yếu. Có thể nói, điều dưỡng là một trong những nghề vất vả, nặng nhọc nhất trong xã hội nên đào tạo nguồn nhân lực chất lượng càng phải được đặt lên hàng đầu.
Muốn làm tốt điều này, người quản lý và giảng viên của những cơ sở đào tạo ngành học này đều phải thật sự hiểu sâu về khối ngành sức khỏe nói chung và ngành điều dưỡng nói riêng.
Ảnh minh họa. Nguồn: Website Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội.
Theo thầy Tân, đa số trường y dược và bệnh viện luôn xác định việc đào tạo khối ngành sức khỏe cũng như ngành điều dưỡng phải do các đơn vị có chuyên môn sâu, chuyên biệt về y tế đảm nhiệm. Từ người quản lý tới giảng viên đào tạo, chuyên viên của cơ sở đó đều cần là những người nắm vững và hiểu tính đặc thù của ngành này để định hướng đầu tư, tổ chức đào tạo và đảm bảo chất lượng đầu ra.
Nếu để ngành học điều dưỡng nằm trong một trường đa ngành, đặc biệt là khi người quản lý không có chuyên môn y tế, rất dễ ảnh hưởng đến định hướng đào tạo, định hướng đầu tư ngành học này. Trong khi đó, nhiều trường y dược hiện nay thậm chí còn bố trí cả những giảng viên từng là bác sĩ, điều dưỡng giảng dạy các môn cơ bản và trong hệ thống quản lý ở các phòng ban cũng đều là nhân viên y tế. Họ là những người hiểu sâu tính đặc thù của những ngành khoa học sức khỏe nên sẽ hỗ trợ tốt nhất có thể cho công tác đào tạo.
Hơn nữa, đào tạo điều dưỡng là đào tạo ngành đặc thù nên tất yếu đòi hỏi phải đầu tư thiết bị, vật tư, phòng thực hành lâm sàng và sự đổi mới cũng phải đặc thù.
Thực tế cho thấy, chất lượng của nhiều sinh viên điều dưỡng tốt nghiệp tại những trường đào tạo đa ngành sẽ khó cao và đạt được yêu cầu của xã hội do nhiều nguyên nhân: nếu nhà quản lý của trường đa ngành không có chuyên môn về y tế thì cơ sở vật chất đào tạo ngành học này sẽ khó được đầu tư phù hợp; mối liên kết với các cơ sở y tế, bệnh viện thực hành bị hạn chế gây ảnh hưởng đến công tác đào tạo trong khi điều dưỡng là ngành đòi hỏi thời lượng thực hành nhiều; các môn khoa học cơ bản do dạy cho đa ngành, ngành học nào cũng dạy như nhau (giảng viên dạy học phần cơ bản cho ngành cơ khí cũng dạy cho cả khối ngành sức khỏe) sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng kiến thức của sinh viên điều dưỡng.
Những hạn chế này đã và đang gây ra rủi ro không nhỏ cho người học, dẫn tới nhiều khó khăn khi đi làm cho điều dưỡng viên và sau đó là rủi ro cho người bệnh.
Chính vì vậy, thầy Tân nhấn mạnh, cần siết chặt việc đào tạo các ngành đặc thù như điều dưỡng và chỉ nên cho phép các trường y dược đào tạo ngành học này, tránh mở đào tạo tràn lan. Các trường đa ngành không có hạ tầng y tế không nên được giao đào tạo khối ngành sức khỏe.
Thông tin thêm, thầy Tân cho biết, Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội cũng là một trong những đơn vị đặc biệt chú trọng đến việc đào tạo ngành điều dưỡng, với mục tiêu đào tạo ra nguồn nhân lực điều dưỡng viên không chỉ giỏi về kiến thức – kỹ năng mà phải có cả đạo đức nghề nghiệp, sự thấu cảm để chăm sóc tốt cho bệnh nhân.
Đào tạo điều dưỡng không thể buông lỏng, đào tạo tràn lan hay thiếu hạ tầng lâm sàng
Tiến sĩ, Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Đức Phát – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Kiên Giang cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với việc chỉ nên cho phép các trường chuyên về y dược đào tạo ngành điều dưỡng. Bởi, trường đa ngành, đào tạo “chắp vá”, thiếu nền tảng chuyên môn về y tế nên khó bảo đảm chất lượng đầu ra, đặc biệt là không thể đáp ứng yêu cầu nhân lực cho các bệnh viện lớn.
Theo thầy Phát, ngoại trừ những trường đa ngành có bệnh viện thực hành hoặc có hệ thống cơ sở y tế trực thuộc ngay trong trường, các đơn vị không có hạ tầng lâm sàng thì không đủ điều kiện để đào tạo nhân lực điều dưỡng.
Sinh viên ngành điều dưỡng của Trường Cao đẳng Y tế Kiên Giang trong giờ học thực hành. Ảnh: Website Nhà trường.
Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Kiên Giang phân tích, vai trò của điều dưỡng viên là rất quan trọng trong công tác chăm sóc sức khỏe: nếu theo dõi không kỹ, chăm sóc thiếu trách nhiệm, người bệnh sẽ chịu rủi ro lớn. Vì vậy, chất lượng điều dưỡng viên gắn chặt với chất lượng của cơ sở y tế và mức độ hài lòng của bệnh nhân. Người điều dưỡng làm tốt, sức khỏe của người bệnh được phục hồi, cải thiện tốt thì bệnh viện mới được đánh giá là có chất lượng.
Từ thực tế đó, đào tạo khối ngành sức khỏe – trong đó có điều dưỡng không thể buông lỏng hay đào tạo tràn lan, đặc biệt là để xảy ra tình trạng một số trường đa ngành đang dạy trực tuyến. “Nghề trực tiếp làm việc trên đối tượng là con người mà lại dạy online là không ổn. Dạy trên mô hình còn có thể chấp nhận ở giai đoạn đầu, nhưng đào tạo trực tuyến hoàn toàn thì không thể”, thầy Phát nói.
Thầy Phát cảnh báo, nếu tiếp tục để các trường đa ngành, thiếu hạ tầng lâm sàng đào tạo khiến điều dưỡng rơi vào tình trạng “thừa bằng – thiếu nghề”, người bệnh đối mặt với nhiều rủi ro. Việc thiếu cơ sở thực hành ở những cơ sở này khiến sinh viên khối ngành sức khỏe thiếu đi những kỹ năng nghề nghiệp cần thiết, đặc biệt là với điều dưỡng – một ngành đòi hỏi kỹ năng thực hành cao thì càng không thể chỉ học lý thuyết.
Tường San