Hà Nội điều chỉnh lộ trình vùng phát thải thấp

một giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa.

Yêu cầu cấp bách giảm phát thải

UBND TP Hà Nội vừa trình HĐND TP dự thảo Nghị quyết về Vùng phát thải thấp, đánh dấu bước điều chỉnh quan trọng trong chính sách quản lý khí thải giao thông. Thay vì áp dụng biện pháp cấm tuyệt đối xe máy chạy xăng trong khu vực lõi đô thị như định hướng trước đây, thành phố đề xuất phương án mềm hơn: hạn chế theo khung giờ hoặc theo từng khu vực.

Đây là sự thay đổi được đánh giá mang tính thực tiễn cao, khi Hà Nội phải cùng lúc theo đuổi hai mục tiêu lớn: cải thiện chất lượng không khí và đảm bảo ổn định kinh tế – xã hội của hàng triệu người dân.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội đã ở mức đáng báo động trong nhiều năm. Theo số liệu chuyên ngành, nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Thủ đô hiện cao gần gấp đôi quy chuẩn quốc gia. Các nghiên cứu chỉ ra phát thải từ giao thông đường bộ chiếm tới 58–74% tổng lượng ô nhiễm, trong đó xe máy là nguồn phát thải lớn nhất.

Trước thực tế đó, việc thiết lập Vùng phát thải thấp được xem là giải pháp căn cơ, phù hợp với xu hướng quản lý môi trường tại nhiều đô thị lớn trên thế giới.

Tuy nhiên, khi triển khai vào điều kiện thực tế Hà Nội, đặc biệt là với khoảng 6,4 triệu xe máy đang lưu hành, các chính sách quá đột ngột có thể tạo ra áp lực lớn về sinh kế, hạ tầng và xã hội.

Theo Chỉ thị số 20 ngày 12/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội phải đảm bảo từ 1/7/2026 sẽ không còn xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1. Điều này đồng nghĩa phạm vi cấm là tuyệt đối và kéo dài 24/24 giờ.

Nhưng trong Tờ trình mới gửi HĐND, TP đề xuất phương án linh hoạt hơn: hạn chế xe máy chạy xăng theo từng vùng trọng điểm hoặc theo giờ cao điểm, thay vì cấm hoàn toàn.

Lý giải sự điều chỉnh này, UBND TP cho biết quá trình lấy ý kiến từ các sở ngành, đơn vị chuyên môn và cộng đồng doanh nghiệp cho thấy đa số đề nghị giãn lộ trình để phù hợp thực tế. Các góp ý tập trung vào ba yếu tố then chốt: hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, thói quen di chuyển của người dân và tác động đến sinh kế.

Đáng chú ý, Hiệp hội các Nhà sản xuất xe máy Việt Nam cùng 16 doanh nghiệp linh kiện đã nhấn mạnh cần đủ thời gian chuyển đổi công nghệ và thị trường. Một số chính sách quan trọng như tiêu chuẩn trạm sạc xe điện tại nơi công cộng vẫn chưa được ban hành, khiến doanh nghiệp khó chuẩn bị.

Lộ trình triển khai Vùng phát thải thấp đến 2031

Dự thảo Nghị quyết xây dựng lộ trình theo từng giai đoạn, mở rộng dần từ khu vực trung tâm ra toàn TP.

Từ ngày 1/7/2026 áp dụng vùng phát thải thấp thí điểm tại một số khu vực trong vành đai 1 (gồm 9 phường Hai Bà Trưng, Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ô Chợ Dừa, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Ba Đình, Giảng Võ, Ngọc Hà, Tây Hồ).

Từ ngày 1/1/2028, TP thực hiện vùng phát thải thấp tại vành đai 1 và một số khu vực tại vành đai 2 trở vào (14 phường, gồm 9 phường trong vành đai 1 và 5 phường Láng, Đống Đa, Kim Liên, Bạch Mai, Vĩnh Tuy).

Từ ngày 1/1/2030, TP thực hiện vùng phát thải thấp tại vành đai 3 trở vào, gồm 36 phường, xã. Trong đó có 14 phường ở vành đai 1 và 2 cùng 22 xã phường mới là Phú Thượng, Xuân Đỉnh, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Yên Hòa, Thanh Xuân, Khương Đình, Định Công, Phương Liệt, Tương Mai, Hoàng Mai, Vĩnh Hưng, Long Biên, Phúc Lợi, Việt Hưng, Bồ Đề, Phù Đổng, Đông Anh, Thư Lâm, Phúc Thịnh, Vĩnh Thanh, Nội Bài.

Từ năm 2031 trở đi, các khu vực trên địa bàn có một trong các tiêu chí phải thực hiện vùng phát thải thấp.

Không chỉ dừng ở xe máy, Hà Nội dự kiến áp dụng nhiều giải pháp đồng bộ nhằm giảm phát thải giao thông: Cấm xe máy kinh doanh vận tải (xe ôm công nghệ) trong Vùng phát thải thấp. Hạn chế, tiến tới cấm ô tô không đạt chuẩn khí thải mức 4. Cấm xe tải trên 3,5 tấn dùng nhiên liệu hóa thạch lưu thông vào khu vực. 100% taxi đầu tư mới phải dùng năng lượng sạch từ 1/7/2026.

TP đồng thời nhấn mạnh rằng hạ tầng giao thông xanh, bao gồm mạng lưới sạc điện, phương tiện công cộng không phát thải, vẫn đang trong quá trình xây dựng. Vì vậy, mọi chính sách cần được triển khai theo lộ trình phù hợp để tránh gây xáo trộn quá lớn cho đời sống.

UBND Hà Nội đánh giá việc thiết lập Vùng phát thải thấp là vấn đề phức tạp, tác động trực tiếp đến hàng triệu người dân. Do đó, quá trình thực hiện phải đảm bảo thông tin đầy đủ, truyền thông hiệu quả và tạo điều kiện để người dân thay đổi hành vi một cách tự nhiên, bền vững.

Các sở ngành cũng đang hoàn thiện các cơ chế hỗ trợ như tiêu chuẩn kỹ thuật trạm sạc, chính sách khuyến khích xe điện, quy hoạch hạ tầng giao thông xanh và cải thiện chất lượng giao thông công cộng.

Dự thảo Nghị quyết sẽ được trình tại kỳ họp HĐND TP từ ngày 26 đến 28/11. Đây sẽ là bước quyết sách nhân văn, thận trọng nhưng vẫn quyết liệt cho mục tiêu môi trường của Hà Nội.

Việc Hà Nội chuyển từ phương án cấm tuyệt đối sang hạn chế linh hoạt là bước đi phù hợp bối cảnh, thể hiện sự lắng nghe và tôn trọng các yếu tố liên quan đến đời sống người dân. Tuy nhiên, mục tiêu giảm phát thải vẫn không thay đổi. Thành công của chính sách phụ thuộc vào sự đồng bộ hạ tầng, sự tham gia của doanh nghiệp và đặc biệt là sự đồng thuận của xã hội. Một lộ trình chuẩn xác, linh hoạt và nhất quán sẽ quyết định diện mạo giao thông xanh của Hà Nội trong nhiều thập kỷ tới.

Nguyễn Đăng

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/ha-noi-dieu-chinh-lo-trinh-vung-phat-thai-thap-437749.html