Bụi bao phủ toàn thành phố, Hà Nội liên tục lọt top 5 thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới.
Theo ghi nhận từ các trang quan trắc không khí quốc tế như IQAir, trong tuần qua, Hà Nội thường xuyên lọt vào nhóm các thành phố ô nhiễm nhất toàn cầu. Chỉ số bụi mịn PM2.5 vượt ngưỡng an toàn hàng chục lần khiến bầu trời Thủ đô luôn trong tình trạng mờ đục như sương mù, dù là ban ngày hay ban đêm.
Trước thực trạng này, Bộ Y tế đã đưa ra khuyến cáo người dân, đặc biệt là nhóm nhạy cảm, nên hạn chế các hoạt động ngoài trời và đeo khẩu trang đạt chuẩn khi tham gia giao thông. Tuy nhiên, với hàng trăm nghìn sinh viên tại Hà Nội, việc đến trường hàng ngày vẫn là bắt buộc.
Chia sẻ về nỗi lo lắng này, bạn Quỳnh Anh, sinh viên năm 3 Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết: "Dạo gần đây mình cảm nhận được sự ô nhiễm không khí rất rõ rệt, không chỉ vào sáng sớm khi đến trường mà lúc nào cũng như có một lớp màn sương bao phủ kể cả khi trời nắng. Mình dù đeo khẩu trang rồi nhưng cảm giác trên đường đến trường cổ họng như có gì nghẹn lại vì quá nhiều bụi".
Đồng quan điểm, bạn Lan Hương, một tân sinh viên ĐHQGHN vừa lên Hà Nội nhập học, không giấu được sự hoang mang: "Mình cảm giác đường hô hấp có thể ảnh hưởng rất nặng nề khi thành phố liên tục lọt top 10 thế giới về độ ô nhiễm không khí. Mấy ngày gần đây, cổ họng của mình khá rát, đau và nhiều lúc cảm thấy khó thở".
Dù 12 giờ trưa, khu vực Cầu Giấy, nơi có nhiều trường đại học vẫn bị bao phủ bởi lớp bụi dày.
Sinh viên vẫn đến trường dù không khí ở "mức tím"
Thực tế, sau hai năm đại dịch COVID-19, hầu hết các trường đại học tại Hà Nội đều đã xây dựng được hệ thống học tập trực tuyến hoàn chỉnh và sinh viên cũng đã quen với hình thức đào tạo kết hợp trực tiếp và trực tuyến. Tuy nhiên, dù chỉ số ô nhiễm đã chạm ngưỡng "Tím" (Rất xấu) và "Nâu" (Nguy hại), hiếm có cơ sở giáo dục nào kích hoạt lại cơ chế này.
Bạn Minh Sơn (21 tuổi, Hà Nội) sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền chia sẻ một góc nhìn tích cực từ chính ngôi trường mình đang theo học: "Một số thầy cô trường mình đã chuyển nhiều tiết học thành online trong những ngày ô nhiễm này và mình thấy rất tiện. Mình thấy Bộ Y tế cũng đưa ra khuyến cáo hạn chế hoạt động ngoài trời rồi, nên mình nghĩ các trường cũng nên có kế hoạch chuyển sang hình thức học online, vừa đỡ ra ngoài lại giảm thiểu phương tiện đi lại trong thành phố".
"Trong những ngày cảnh báo quá ô nhiễm thì nhà trường có thể chuyển đổi hình thức sang học online như một biện pháp tạm thời. Nếu như có điều kiện thì mình nghĩ các trường có thể lắp thêm máy lọc không khí ở các phòng, bởi cũng không thể học online mãi được", Quỳnh Anh đề xuất thêm.
Lan Hương cũng nhấn mạnh vào ý thức tự giác: "Học online là một giải pháp hữu ích nhưng quan trọng là các bạn sinh viên tự giác học tập, phối hợp cùng với nhà trường để vừa đảm bảo việc học chất lượng vừa giữ gìn được sức khỏe".
Bài học ứng phó từ các nước láng giềng
Nhìn ra khu vực, các quốc gia láng giềng đã có những quy định rất quyết liệt về vấn đề này. Tại Thái Lan, đầu năm 2025, chính quyền Bangkok đã lệnh đóng cửa hơn 350 trường học khi chỉ số bụi mịn tăng cao. Bộ trưởng Bộ Giáo dục nước này cũng trao quyền cho các hiệu trưởng được tự quyết định việc cho học sinh nghỉ hoặc chuyển sang học trực tuyến nếu nhận thấy không khí tại khu vực đó gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Tương tự, tại Bắc Kinh (Trung Quốc), cơ chế "Báo động đỏ" về ô nhiễm không khí đã được luật hóa từ lâu. Khi mức cảnh báo này được kích hoạt, các trường học bắt buộc phải đóng cửa. Thậm chí, hiệu trưởng có thể bị đình chỉ công tác nếu cố tình tổ chức hoạt động ngoài trời cho học sinh trong những ngày ô nhiễm đỉnh điểm.
Rõ ràng, với hạ tầng công nghệ hiện có và kinh nghiệm từ các quốc gia khác, việc linh hoạt chuyển đổi hình thức học tập trong những ngày ô nhiễm kỷ lục tại Hà Nội không phải là điều không thể, mà nằm ở sự quyết liệt và phản ứng nhanh nhạy của các nhà quản lý giáo dục.