Những năm gần đây, sản phẩm địa phương, đặc biệt là sản phẩm OCOP và làng nghề ở Hà Nội không chỉ đóng vai trò là nơi giới thiệu hàng hóa, còn là một phần nội dung của tour du lịch. Thay vì chỉ ghé thăm làng nghề trong thời gian ngắn, mua sắm các món quà lưu niệm hay thưởng thức các đặc sản địa phương, du khách còn có dịp được tìm hiểu sâu hơn về câu chuyện sản phẩm, quy trình sản xuất, con người và không gian văn hóa bản địa.
Việc hình thành các trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP đã trở thành nơi kết nối thông tin, trải nghiệm và mua sắm một cách liền mạch, từ đó tạo nên những tour du lịch hấp dẫn và ấn tượng thu hút du khách, đồng thời góp phần kéo dài thời gian du lịch và lưu trú tại địa phương.
Không gian trải nghiệm thực tế sản phẩm nón lá tại làng Chuông, xã Thanh Oai, Hà Nội
Tại đây, du khách được cung cấp cái nhìn tổng quan về làng nghề, các sản phẩm OCOP tiêu biểu, lịch sử hình thành nghề và những giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương. Không gian trưng bày được thiết kế theo hướng trải nghiệm, giúp du khách dễ tiếp cận sản phẩm, hiểu rõ nguồn gốc, quy trình sản xuất và câu chuyện phía sau mỗi sản phẩm.
Theo chia sẻ của Nghệ nhân Lê Văn Tuy, làng Chuông, xã Thanh Oai, Hà Nội, việc tổ chức các không gian trải nghiệm, trình diễn tay nghề không chỉ giúp sản phẩm trở nên sinh động, hấp dẫn, còn tạo điều kiện để du khách trực tiếp tham gia, tìm hiểu và tự tay làm ra các sản phẩm thủ công mỹ nghệ của làng nghề truyền thống.
“Các không gian trải nghiệm và sáng tạo không chỉ góp phần quảng bá giá trị văn hóa làng nghề nón lá, còn mở ra cơ hội kết nối thị trường, giúp sản phẩm OCOP và thủ công mỹ nghệ tiếp cận gần hơn với người tiêu dùng và du khách”, nghệ nhân Lê Văn Tuy cho hay.
Điểm khác biệt của mô hình trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP là khả năng kết nối chặt chẽ với không gian làng nghề và các điểm du lịch nông thôn xung quanh. Trung tâm không tồn tại độc lập, được đặt trong mối liên kết hữu cơ với cộng đồng địa phương, nghệ nhân và các cơ sở sản xuất.
Điều này tạo điều kiện cho du khách có hành trình tham quan làng nghề xuyên suốt, trực tiếp quan sát quy trình sản xuất, gặp gỡ nghệ nhân và tham gia các hoạt động trải nghiệm. Sau khi tham quan, du khách quay trở lại trung tâm để tổng hợp trải nghiệm, tìm hiểu sâu hơn về sản phẩm và lựa chọn mua sắm. Mối liên kết hai chiều này giúp hành trình du lịch trở nên liền mạch, thuận tiện và giàu cảm xúc hơn.
Bên cạnh đó, Trung tâm còn đóng vai trò kết nối các điểm du lịch nông thôn khác như không gian văn hóa, ẩm thực địa phương, homestay, điểm sinh thái…, góp phần hình thành các tour du lịch có chiều sâu, kéo dài thời gian lưu trú và gia tăng chi tiêu của du khách tại địa phương.
Ông Tạ Anh Dũng, Giám đốc bán hàng tại Cơ sở Sơn mài Phúc Cường (xã Hồng Vân) cho biết, đơn vị đã điều chỉnh một số hoạt động bán sỉ sang bán lẻ phục vụ khách du lịch. “Thúc đẩy du lịch làng nghề không mang lại lợi ích cho riêng cơ sở sản xuất nào, nhưng tạo ra sự bền vững lâu dài, giúp sản phẩm OCOP có đầu ra ổn định, tăng thêm thu nhập cho cả cộng đồng địa phương. Xa hơn nữa còn giúp DN mở rộng kinh doanh, có chỗ đứng trên thị trường và góp phần giữ gìn nét văn hóa cũng như nghề truyền thống”, ông Dũng chia sẻ.
Sản phẩm OCOP khi được đưa vào các trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu và quảng bá, sản phẩm không chỉ được trưng bày để bán, còn được đặt trong không gian văn hóa sống động. Du khách có thể tham gia các hoạt động trải nghiệm như thử làm sản phẩm thủ công, quan sát nghệ nhân trình diễn kỹ thuật truyền thống, hoặc thưởng thức đặc sản OCOP trong không gian được thiết kế phù hợp.
Du khách tham gia hoạt động trải nghiệm làm sản phẩm sơn mài thủ công
Việc kết hợp trải nghiệm trực tiếp với hoạt động mua sắm giúp sản phẩm OCOP trở thành “ký ức du lịch”, thay vì chỉ là món hàng lưu niệm. Khi mang sản phẩm về, du khách mang theo cả câu chuyện, cảm xúc và kỷ niệm gắn với chuyến đi, qua đó gia tăng giá trị tinh thần và giá trị sử dụng của sản phẩm.
Đánh giá từ góc độ thị trường, ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết, việc đưa các trung tâm OCOP vào tour du lịch mang lại lợi ích rõ rệt cho cả du khách và cộng đồng địa phương. Du khách có thêm trải nghiệm trọn vẹn, hiểu sâu hơn về văn hóa và đời sống làng nghề, phù hợp với xu hướng du lịch có trách nhiệm và bền vững.
“Đối với cộng đồng địa phương, Trung tâm OCOP góp phần mở rộng kênh tiêu thụ sản phẩm, tạo thêm sinh kế cho nghệ nhân và chủ thể OCOP, đồng thời giảm phụ thuộc vào các kênh bán lẻ truyền thống. Việc gắn sản phẩm với du lịch cũng tạo động lực để người dân cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng và chủ động tham gia chuỗi giá trị du lịch”, ông Thắng nói.
Nguyễn Quỳnh/VOV.VN