Khu kinh tế Vũng Áng đang từng bước trở thành trung tâm công nghiệp động lực và logistics của khu vực và cả nước.
Hiệu ứng đó lan tỏa, đưa địa phương trở thành “điểm hẹn” của các nhà đầu tư chiến lược, với những dự án hàng tỷ USD về thép, năng lượng, cảng biển, sản xuất ô-tô... kiến tạo nên một diện mạo Hà Tĩnh mới, bứt phá mạnh mẽ để vươn lên, cùng cả nước sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới.
Mở đường phát triển hạ tầng chiến lược
Hà Tĩnh nằm ở vị trí chiến lược tại trung tâm Bắc Trung Bộ, trên các trục giao thông huyết mạch bắc-nam, đông tây. Vì vậy, cùng với Quốc lộ 1A, tuyến đường ven biển, trục kết nối đông tây qua Quốc lộ 8, 12C, tuyến đường bộ cao tốc bắc-nam dài hơn 107km đã kết nối đồng bộ các trung tâm kinh tế, chính trị và khu kinh tế trọng điểm trên toàn tuyến, tạo động lực tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững cho Hà Tĩnh và các tỉnh, thành phố khác trên cả nước.
Điều thú vị, dọc dặm dài đất nước, tỉnh Hà Tĩnh được lựa chọn là nơi đi qua của “những con đường phát triển”. Bởi thế, cùng một thời điểm Hà Tĩnh đã huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc thực hiện nhiệm vụ giải phóng mặt bằng tuyến đường cao tốc bắc-nam và đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch (Quảng Trị) đến Phố Nối (Hưng Yên).
Thực hiện tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi” của Thủ tướng Chính phủ, chỉ trong khoảng 7 tháng, địa phương đã bàn giao 100% mặt bằng sạch với 285 vị trí cột và 113 khoảng néo/284 khoảng cột, đi qua 142km chiều dài trên địa bàn, trong đó có 178 vị trí cột nằm ở khu vực rừng núi hiểm trở.
Cũng với chiều dài tương tự, khi xây dựng tuyến đường bộ cao tốc bắc-nam, tỉnh Hà Tĩnh đã nhanh chóng hoàn thành việc đền bù, giải phóng mặt bằng gần 1.000 ha đất các loại, hơn 9.000 hộ dân bị ảnh hưởng. Tỉnh phải di dời, tái định cư 600 hộ, xây dựng 30 khu tái định cư và di dời nhiều công trình, hạ tầng kỹ thuật khác.
Đối với Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục bắc-nam, ngay sau khi Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư, tỉnh đã chủ động lãnh đạo, chỉ đạo các địa phương, đơn vị rốt ráo triển khai công tác giải phóng mặt bằng với tinh thần cả tỉnh dồn sức “mở đường”, thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững.
Theo đánh giá của Trung ương, mặc dù các dự án được triển khai gấp rút, cơ chế chính sách về công tác giải phóng mặt bằng có lúc còn thiếu, chưa bao quát hết các trường hợp trong thực tiễn..., tuy vậy tỉnh Hà Tĩnh đã huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc quyết liệt, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng và hỗ trợ nhân dân để tạo sự đồng thuận. Địa phương đã chủ động giải quyết các khó khăn, vướng mắc, không chờ sự chỉ đạo của cấp trên. Quá trình triển khai đền bù cho nhân dân được thực hiện rõ ràng, minh bạch và công bằng.
Đồng chí Hà Văn Hùng, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Hà Tĩnh cho rằng, như một nét đẹp văn hóa và truyền thống của quê hương, người dân Hà Tĩnh luôn đặt lợi ích của đất nước, quê hương lên trên hết, trước hết, kể cả trong chiến tranh và trong quá trình xây dựng đất nước.
Quá trình thực hiện, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, luôn chủ động cung cấp thông tin và giải quyết tốt những nhu cầu hợp pháp, chính đáng của người dân; thực hiện hiệu quả phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” trong mọi việc liên quan trực tiếp đến quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của nhân dân.
Nhờ đó, nguồn sức mạnh nội sinh, tiềm năng, khát vọng, ý chí của con người Hà Tĩnh luôn được khơi dậy và phát huy mạnh mẽ trong mọi hoàn cảnh, điều kiện cụ thể.
Trong căn nhà khang trang, rộng hơn 250m2, ở tổ dân phố Hồng Hải, phường Hoành Sơn - một trong những điểm tái định cư được hình thành sớm nhất ở Khu kinh tế Vũng Áng, ông Trịnh Quốc Vinh vui vẻ kể về cuộc sống hiện tại. Hàng trăm ngôi nhà khang trang, thoáng đãng xây dựng theo ô bàn cờ với đầy đủ hạ tầng điện, đường, trường, trạm, nước sạch,… kết nối liên thông, đáp ứng nhu cầu “an cư, lập nghiệp” của các hộ dân. Để có được khu kinh tế Vũng Áng phát triển năng động, bề thế như hôm nay, hàng chục nghìn hộ dân ở huyện Kỳ Anh và thị xã Kỳ Anh cũ đã sẵn sàng di dời về các khu tái định cư mới.
Ông Trịnh Quốc Vinh khẳng định thêm, nếu ngày trước người dân Hà Tĩnh chúng tôi tự dỡ nhà cửa san lấp hố bom cho xe ô-tô vào chiến trường để “đất nước trọn niềm vui”, thì hôm nay, việc sẵn sàng nhường đất cho dự án không chỉ mang lại cuộc sống ổn định, yên vui cho mỗi gia đình mà còn cảm thấy vinh dự được góp phần vào sự phát triển của đất nước.
Là tỉnh có bờ biển dài gần 140km với nhiều vịnh có độ sâu 15-20m, tỉnh Hà Tĩnh sớm xác định phát triển hệ thống cảng nước sâu. Điển hình là khu vực Vũng Áng-Sơn Dương - “thỏi nam châm” thu hút nguồn lực phát triển kinh tế địa phương.
Từ nguồn vốn ban đầu của Chính phủ đầu tư xây dựng Bến số 1 và 2 cảng nước sâu Vũng Áng với tổng chiều dài hơn 450m, đến nay, Hà Tĩnh đã thu hút hàng tỷ USD để đầu tư hệ thống cảng biển nước sâu cùng kè chắn sóng tại Vũng Áng và Sơn Dương.
Với hàng chục bến cảng có chiều dài hơn 6km cầu cảng cùng hệ thống xếp dỡ hiện đại, hệ thống cảng biển này đón tàu hàng tổng hợp và chuyên dùng từ 50.000-250.000 tấn vào làm hàng.
Hệ thống cảng biển nước sâu quốc tế Vũng Áng-Sơn Dương đã trở thành địa chỉ quen thuộc của các hãng tàu lớn và điểm sáng trên bản đồ cảng biển thế giới, khi mỗi năm xếp dỡ hàng chục triệu tấn hàng hóa và hàng vạn container…
Đồng chí Nguyễn Hồng Lĩnh, Ủy viên Ban Thường vụ, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh cho biết, với tầm nhìn chiến lược, quan điểm phát triển đúng đắn, Khu kinh tế Vũng Áng luôn được Hà Tĩnh ưu tiên nguồn lực, tập trung đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng.
Nhờ đó, khu kinh tế này đã thật sự trở thành động lực tăng trưởng của tỉnh và khu vực, thu hút nhiều công trình, dự án trọng điểm mang tầm quốc gia và khu vực như: dự án FDI gang thép của Tập đoàn Formosa với công suất 7,5 triệu tấn/năm (giai đoạn 1), Cảng Vũng Áng, Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng I công suất 1.200MW, Nhiệt điện Vũng Áng II công suất 1.200MW, khu công nghiệp Vinhomes Vũng Áng; hai nhà máy sản xuất pin, nhà máy sản xuất ô-tô điện VinFast công suất 400.000 xe/năm, kho khí thiên nhiên hóa lỏng LNG (1-3 triệu tấn/năm)…
Các dự án mang tính “đầu tàu” này đã dần hiện thực hóa mục tiêu phát triển Khu kinh tế Vũng Áng theo hướng đa ngành nghề, đa lĩnh vực, trở thành trung tâm công nghiệp động lực và logistics của khu vực và cả nước với các trụ cột gồm: công nghiệp luyện kim, năng lượng, chế biến, chế tạo; trung tâm logistics và dịch vụ cảng biển, thương mại, dịch vụ.
Với tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa hai dân tộc Việt-Lào, “giúp bạn cũng là giúp mình”, các Bến cảng số 1, 2 và 3 (cảng Vũng Áng) đã được bàn giao cho nước bạn Lào khai thác, sử dụng thông qua Công ty Cảng quốc tế Lào-Việt. Nhờ có các bến cảng này, nước bạn Lào từ chỗ không có biển trở thành đất nước có cảng biển, mở cửa hội nhập quốc tế; tô đậm thêm sự gắn kết, hợp tác kinh tế giữa hai nước Việt Nam-Lào.
Thời cơ mới và động lực mới
Nhìn lại chặng đường phát triển gần đây, kinh tế Hà Tĩnh đang vươn mình mạnh mẽ, có sự chuyển biến tích cực, đồng đều trên nhiều lĩnh vực. Tốc độ tăng trưởng GRDP năm 2023 đạt 7,16%, nằm trong nhóm khá của cả nước. Năm 2024, dù còn nhiều khó khăn do tác động của tình hình quốc tế và trong nước, tỉnh vẫn kiên trì mục tiêu ổn định kinh tế, thúc đẩy phục hồi và giữ vững đà tăng trưởng bền vững hơn 7,48%.
Trong sáu tháng đầu năm 2025, GRDP tăng 8,16% so cùng kỳ. Các ngành công nghiệp tiếp tục giữ vai trò trụ cột; khu vực dịch vụ từng bước khởi sắc; nông nghiệp chuyển mạnh sang hướng công nghệ cao, phát triển xanh và chuỗi giá trị. Trong đó, Khu kinh tế Vũng Áng, với vị trí chiến lược ven biển, đã và đang trở thành trung tâm kinh tế trọng điểm của tỉnh Hà Tĩnh, là cửa ngõ quan trọng kết nối các vùng kinh tế trong nước với thị trường quốc tế.
Theo Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Nguyễn Duy Lâm, những kết quả đạt được đã thể hiện rõ ý chí, quyết tâm của Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà, góp phần tạo thế và lực mới để Hà Tĩnh tiếp tục tiến bước vững chắc trên con đường xây dựng, phát triển quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Về đường hướng phát triển thời gian tới, Hà Tĩnh sẽ tiếp tục kiên trì thực hiện mục tiêu phát triển nhanh và bền vững trên nền tảng công nghiệp hiện đại, dịch vụ chất lượng cao, nông nghiệp thông minh; lấy Khu kinh tế Vũng Áng làm động lực tăng trưởng, gắn với phát triển kinh tế biển, cảng biển, năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến, chế tạo và logistics.
Đồng thời, chú trọng phát huy giá trị văn hóa và con người Hà Tĩnh trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng; xây dựng đội ngũ cán bộ có tư duy chiến lược, hành động quyết liệt, hiệu quả; đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Đây sẽ là nền tảng vững chắc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa, bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường gắn với thích ứng biến đổi khí hậu, hướng đến mục tiêu xuyên suốt: không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
“Phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ; kế thừa thành quả, kinh nghiệm các giai đoạn trước; khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của vùng quê giàu truyền thống văn hóa, cách mạng, luôn tiên phong “đi đầu, bước trước”, với quyết tâm chính trị cao, khát vọng vươn lên mạnh mẽ, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Tĩnh quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, góp phần cùng cả nước hiện thực hóa Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới”, đồng chí Nguyễn Duy Lâm nhấn mạnh.
NGÔ TUẤN