Hai bộ sách giáo khoa của NXBGDVN có gì vượt trội khiến giáo viên lựa chọn?

6 giờ trướcBài gốc

Chương trình giáo dục phổ thông 2018 yêu cầu sách giáo khoa cụ thể hóa các yêu cầu của chương trình về nội dung giáo dục, phẩm chất, năng lực học sinh, định hướng phương pháp giáo dục và cách thức kiểm tra, đánh giá.

Sau 5 năm triển khai, nhiều giáo viên cho rằng hai bộ sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo đã đáp ứng tốt tiêu chí này, thể hiện ở thiết kế bài học linh hoạt, nội dung gắn với thực tiễn.

Bộ sách Chân trời sáng tạo phù hợp với học sinh từ thành thị đến vùng dân tộc thiểu số

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nguyễn Ngọc Minh Trí - Giáo viên, Tổ trưởng chuyên môn khối 1,2,3, Trường Tiểu học Mỹ Thạnh (xã Hàm Thạnh, tỉnh Lâm Đồng) cho biết, nhà trường đã triển khai sử dụng bộ sách Chân trời sáng tạo trong suốt 5 năm, từ năm học 2020-2021 đến nay.

Qua quá trình giảng dạy, thầy Minh Trí nhận xét bộ sách này đáp ứng tốt yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018. Nội dung được thiết kế theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, gắn với những tình huống thực tiễn quen thuộc, giúp các em dễ tiếp nhận và vận dụng kiến thức.

“Về bố cục và cách sắp xếp, tôi nhận thấy bộ sách Chân trời sáng tạo được biên soạn khoa học, có sự liên kết chặt chẽ giữa các bài và các chủ điểm. Trình tự kiến thức được sắp xếp từ dễ đến khó, từ những nội dung quen thuộc, gần gũi đến mở rộng, nâng cao, giúp học sinh tiếp cận và tiếp thu bài học một cách thuận lợi.

Các câu chuyện, bài thơ, bài đọc được lựa chọn đa dạng, nhiều nội dung gắn bó với đời sống hằng ngày của học sinh. Đặc biệt, Trường Tiểu học Mỹ Thạnh nằm ở vùng sâu, vùng xa với hơn 90% học sinh là người dân tộc thiểu số. Các bài học trong sách khá phù hợp với đặc điểm của học sinh tại đây. Ngoài ra, giáo viên vẫn linh hoạt liên hệ và bổ sung thêm tư liệu thực tế, giúp nội dung trở nên gần gũi và gắn bó hơn với cuộc sống của các em.

Về hình thức trình bày, sách được biên soạn khoa học, dễ theo dõi, cấu trúc bài rõ ràng, thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động dạy học. Hình ảnh minh họa, màu sắc cùng hệ thống kênh hình, kênh chữ phong phú, hấp dẫn, góp phần quan trọng trong việc tạo hứng thú và hỗ trợ học sinh lĩnh hội kiến thức. Ngôn ngữ, câu chữ ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với lứa tuổi tiểu học; cách diễn đạt nhẹ nhàng, gần gũi, giúp các em tiếp nhận nội dung một cách tự nhiên và hiệu quả”, thầy Minh Trí nhận định.

Thầy Nguyễn Ngọc Minh Trí (áo đen ở giữa) - Giáo viên, Tổ trưởng chuyên môn khối 1,2,3, Trường Tiểu học Mỹ Thạnh (xã Hàm Thạnh, tỉnh Lâm Đồng). Ảnh: NVCC.

Theo thầy Minh Trí, ở cấp tiểu học, lớp 1 và lớp 2 là giai đoạn bản lề đặt nền móng cho việc hình thành kỹ năng nghe, nói, đọc, viết của học sinh. Trong bộ Chân trời sáng tạo, sách giáo khoa môn Tiếng Việt được thiết kế phần dạy chữ - âm - vần nhìn chung phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh đầu cấp. Các chữ cái, âm và vần được giới thiệu theo trình tự từ dễ đến khó, gắn liền với hình ảnh cùng từ ngữ quen thuộc, giúp các em hứng thú, dễ ghi nhớ và từng bước phát triển năng lực ngôn ngữ một cách tự nhiên.

Phần luyện đọc trong sách được phân bổ hợp lý, trước hết bắt đầu từ các tiếng, từ và câu ngắn, sau đó mở rộng sang những đoạn và bài đọc dài hơn. Nội dung vừa gần gũi vừa phù hợp với khả năng tiếp nhận của học sinh, qua đó góp phần hình thành dần kỹ năng đọc thông viết thạo. Song song đó, phần luyện viết được sắp xếp bài bản, đi từ việc rèn các nét cơ bản, chữ cái rồi đến ghép vần, từ và câu.

Đối với sách giáo khoa môn Toán ở các khối lớp, thầy Trí nhận thấy rằng kiến thức được sắp xếp theo trình tự hợp lý, từ đơn giản đến phức tạp, có sự lặp lại, mở rộng và nâng cao dần, nhờ đó phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh tiểu học. Các nội dung toán học được liên hệ với những tình huống thực tế, gần gũi với đời sống, giúp học sinh dễ hình dung và vận dụng.

Về hình thức trình bày, sách sử dụng tranh, ảnh minh họa logic và rõ ràng, màu sắc hài hòa, bố cục dễ theo dõi. Hệ thống kênh hình, kênh chữ không chỉ đóng vai trò minh họa mà còn hỗ trợ trực tiếp cho việc hình thành kiến thức, đồng thời gợi mở các hoạt động học tập tích cực.

Đặc biệt, tôi ấn tượng với cách giới thiệu phép chia ở chương trình Toán lớp 3. Trong bộ Chân trời sáng tạo, phép chia được dẫn dắt qua những tình huống quen thuộc như chia kẹo, chia quả hoặc chia nhóm bạn trong giờ ra chơi, kèm theo hình ảnh minh họa sinh động.

Cách tiếp cận này vừa giúp học sinh hiểu bản chất phép chia một cách tự nhiên, dễ ghi nhớ, vừa tạo cơ hội để các em vận dụng toán học vào đời sống hằng ngày. Đây là nét độc đáo thể hiện rõ tinh thần đổi mới của bộ sách”, thầy Minh Trí cho hay.

Các phép tính trong sách giáo khoa môn Toán bộ Chân trời sáng tạo được lồng ghép khéo léo qua những tình huống quen thuộc của đời sống. Ảnh: Website Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Trước đó, khi còn giữ cương vị Tổ trưởng chuyên môn khối 4,5, thầy Minh Trí đánh giá rằng tổng thể nội dung các môn Khoa học, Lịch sử và Địa lý trong bộ Chân trời sáng tạo ở bậc tiểu học được biên soạn công phu, thể hiện nhiều ưu điểm nổi bật.

Các kiến thức được trình bày súc tích, đảm bảo chuẩn mực và phù hợp với yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018. Về tính cập nhật, sách lồng ghép các vấn đề thời sự như bảo vệ môi trường, ứng dụng khoa học - công nghệ hay những nét mới trong đời sống xã hội, giúp học sinh cảm thấy gần gũi và thiết thực.

Xét về sự phù hợp lứa tuổi, kiến thức được đơn giản hóa, xuất phát từ những hiện tượng quen thuộc trong đời sống hằng ngày rồi mới mở rộng và khái quát, nhờ đó học sinh dễ tiếp nhận mà không bị quá tải.

Nhìn chung, nội dung các môn Khoa học, Lịch sử và Địa lý trong bộ sách Chân trời sáng tạo vừa chính xác, hiện đại, vừa phù hợp với lứa tuổi tiểu học, đồng thời khơi dậy hứng thú học tập và phát triển tư duy, góp phần bồi dưỡng năng lực và phẩm chất cho học sinh theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống liên hệ trực tiếp tới thực tiễn

Còn theo đánh giá của cô Hoàng Thị Diệu Linh - Giáo viên Trường Tiểu học Yên Viên (xã Phù Đổng, Hà Nội), bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam thể hiện nhiều điểm mạnh nổi bật, đặc biệt phù hợp với định hướng của chương trình giáo dục phổ thông 2018.

“Trước hết, bộ sách chú trọng liên hệ thực tiễn, đúng như tên gọi, khi thiết kế các bài học gắn với đời sống, khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức vào môi trường sống, từ đó tăng hứng thú và động lực học tập.

Tiếp đến, những nội dung trong sách góp phần phát triển năng lực và phẩm chất của người học thông qua các nhiệm vụ nhóm, thảo luận, tìm hiểu, thực hành, giúp học sinh chủ động và sáng tạo hơn, phù hợp với quan điểm đổi mới phương pháp dạy học.

Mạch nội dung của sách cũng mang tính mở và linh hoạt, cho phép giáo viên và nhà trường tùy chỉnh cách tổ chức bài học, dẫn nhập bằng tình huống thực tế, mở đầu bằng hoạt động khám phá hay khuyến khích tự học, đúng tinh thần “mở” và “linh hoạt” của chương trình.

Ngoài ra, sách hỗ trợ mạnh mẽ các phương pháp dạy học khi thiết kế nhiều hoạt động khởi động, thảo luận, trải nghiệm, giúp học sinh tương tác, chủ động tiếp nhận kiến thức. Bộ sách đáp ứng tốt yêu cầu đánh giá toàn diện của chương trình giáo dục phổ thông 2018 với các hoạt động cuối bài, nhiệm vụ mở rộng và vận dụng, cho phép đánh giá không chỉ kiến thức mà cả năng lực ứng dụng, phẩm chất và thái độ của học sinh”, cô Diệu Linh cho hay.

Cô Hoàng Thị Diệu Linh - Giáo viên Trường Tiểu học Yên Viên (xã Phù Đổng, Hà Nội). Ảnh: NVCC.

Đối với sách giáo khoa môn Tiếng Việt trong bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, ngôn ngữ và câu chữ được biên soạn đa dạng, bao gồm nhiều thể loại như thơ, truyện, văn miêu tả và văn bản thông tin. Các kiến thức được lồng ghép ngắn gọn, dễ hiểu kết hợp với ngôn ngữ phổ thông, mạch lạc dễ tiếp cận cho học sinh ở mọi vùng miền, đặc biệt phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học. Phần luyện đọc - viết được sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó, giúp học sinh, đặc biệt ở lớp 1 và lớp 2 làm quen từng bước mà không bị “sốc” về lượng chữ.

Hình ảnh minh họa phong phú, màu sắc tươi sáng, phản ánh đời sống quen thuộc của trẻ em Việt Nam như gia đình, trường lớp, quê hương, phong cảnh,... đồng thời bố cục trang sách thoáng, có khoảng trống để học sinh quan sát, ghi chú, không quá dày chữ.

Kênh hình gắn chặt với nội dung học tập, chẳng hạn tranh minh họa đoạn đọc trong Tiếng Việt, hình thực hành trong Toán hay tranh ảnh về môi trường khoa học, giúp học sinh dễ hiểu và ghi nhớ kiến thức.

Học sinh Trường Tiểu học Yên Viên (xã Phù Đổng, Hà Nội) trong một giờ học thực hành. Ảnh: NVCC.

Bên cạnh đó, đối với sách giáo khoa môn Toán của bộ sách Kết nối tri thức và cuộc sống, cô Diệu Linh đặc biệt ấn tượng với bài toán “Đọc biểu đồ cột về số sách các lớp đóng góp cho thư viện” mang nhiều điểm thú vị và giàu tính giáo dục.

Đây là một nội dung rất gần gũi vì hoạt động đóng góp sách vốn quen thuộc với học sinh tiểu học, giúp các em thấy mình cũng có thể là một phần của câu chuyện, từ đó hứng thú hơn khi học.

Ngoài ra, biểu đồ cột được trình bày trực quan, màu sắc rõ ràng, dễ đọc, giúp học sinh hình dung ngay mức chênh lệch giữa các lớp, hiệu quả hơn nhiều so với bảng số liệu khô khan. Đặc biệt, bài toán khéo léo kết hợp kiến thức Toán học với giáo dục giá trị: học sinh vừa rèn kỹ năng đọc và phân tích số liệu, vừa được nhắc nhở về ý nghĩa của việc đóng góp sách, chia sẻ tri thức và hình thành thói quen đọc.

Qua quá trình đọc dữ liệu, so sánh và rút ra kết luận, học sinh dễ dàng phát triển năng lực xử lý thông tin. Bài học cũng có tính mở rộng cao khi giáo viên có thể yêu cầu học sinh tự thu thập và vẽ biểu đồ cho chính lớp mình, chẳng hạn thống kê số bạn thích đọc truyện, số bạn tham gia câu lạc bộ hay số cây xanh mỗi tổ trồng. Nhờ vậy, đây không chỉ là bài học về “đọc biểu đồ cột” mà còn khơi gợi hứng thú học tập, bồi dưỡng ý thức cộng đồng và nuôi dưỡng thói quen đọc sách, đúng tinh thần kết nối tri thức với cuộc sống.

Tổng thể, bố cục sách giáo khoa tương đối khoa học, dễ theo dõi và đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018; hình thức trình bày hấp dẫn, hình ảnh và kênh hình hỗ trợ tốt cho việc tiếp thu bài học.

Thúy Hiền

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/hai-bo-sach-giao-khoa-cua-nxbgdvn-co-gi-vuot-troi-khien-giao-vien-lua-chon-post254795.gd