Hai cuộc đại di dân tái định cư lịch sử

8 giờ trướcBài gốc

Trung tâm xã Quỳnh Nhai. Ảnh: PV

Ngay sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc, Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định: Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì “điện khí hóa” phải đi trước một bước. Trên dòng sông Đà hùng vĩ, những mũi khoan thăm dò đầu tiên đã khoan vào lòng đất, khởi đầu cho chặng đường thi công các công trình thủy điện. Đúng 10 giờ, ngày 6/11/1979, cả nước hướng về Hòa Bình mừng ngày khởi công xây dựng công trình thủy điện lớn nhất Đông Nam Á, với công suất 1.920MW. Ngày 24/12/1994, đất nước ta khánh thành công trình thủy điện Hòa Bình trên sông Đà, đánh dấu kết quả của 15 năm lao động quên mình vì dòng điện ngày mai của Tổ quốc của hàng vạn cán bộ, công nhân viên và chuyên gia Liên Xô trên công trường. Với quy mô và tầm cỡ của công trình thế kỷ, nhà máy thủy điện trên sông Đà đã và đang phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Công trình thủy điện Hòa Bình có sự đóng góp đặc biệt to lớn của tỉnh Sơn La, với vùng ngập lòng hồ trên phạm vi 45 xã thuộc 5 huyện cũ: Phù Yên, Bắc Yên, Mộc Châu, Mường La và Mai Sơn, với 5.200 hộ, 35 vạn dân bị ảnh hưởng. Nhân dân các dân tộc vùng lòng hồ đã phát huy truyền thống cách mạng, đặt lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc lên trên lợi ích gia đình, cá nhân, khắc phục mọi khó khăn về đời sống sinh hoạt, đời sống sản xuất để di dời đến nơi tái định cư mới. Đến nay, tỉnh Sơn La tiếp tục được sự quan tâm giúp đỡ của Đảng và nhà nước về đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, hỗ trợ sản xuất, ổn định đời sống cho các hộ dân, xứng đáng với đóng góp to lớn của đồng bào các dân tộc vùng lòng hồ đối với công trình thủy điện Hòa Bình.

Trên bậc thang của dòng Sông Đà, Công trình Thủy điện Sơn La chính thức được khởi công năm 2005. Công trình đặt tại tuyến Pa Vinh thuộc địa phận xã Ít Ong, huyện Mường La cũ. Thủy điện Sơn La có công suất lắp đặt 2.400MW, gồm 6 tổ máy, mỗi tổ máy 400MW. Đây là công trình lớn nhất Đông Nam Á lúc bấy giờ.

Thực hiện nhiệm vụ di dân tái định cư, tỉnh Sơn La phải di chuyển 58.337 nhân khẩu ở 169 bản của 17 xã, thuộc 3 huyện Quỳnh Nhai, Thuận Châu, Mường La cũ đến tái định cư tại 70 khu, 276 điểm tái định cư tập trung nông thôn, đô thị và xen ghép thuộc 8/12 huyện, thành phố cũ trong tỉnh. Xác định đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng đối với Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Sơn La, đồng thời đây cũng là cơ hội để Sơn La có điều kiện đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế - xã hội, sắp xếp lại dân cư theo quy hoạch, đẩy nhanh đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội. Tỉnh ta đã tập trung cao độ trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác bồi thường, di dân, tái định cư thủy điện Sơn La, trong đó xác định phải thành lập các tổ chức nhằm tập trung thống nhất sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác di dân tái định cư từ tỉnh đến cơ sở. Đồng thời đẩy mạnh phân cấp quản lý nhằm phát huy sức mạnh tổng thể trong thực hiện Dự án di dân tái định cư thủy điện Sơn La.

Với mục tiêu “Tất cả vì dòng điện ngày mai của Tổ quốc”, Công tác di dân, tái định cư thủy điện Sơn La đã trở thành dấu mốc lịch sử, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đến ngày 15/4/2010, tỉnh Sơn La đã hoàn thành nhiệm vụ di dân tái định cư, góp phần quan trọng trong việc Nhà máy thủy điện Sơn La xây dựng hoàn thành vượt tiến độ 3 năm so với Nghị quyết của Quốc hội đề ra.

Ngày 17/12/2010, tổ máy số 1 đã được hòa lưới điện Quốc gia; đến 10/10/2012, cả 6 tổ máy đã vận hành, cung cấp trên 10 tỷ kWh mỗi năm. Công trình thủy điện Sơn La còn có tác dụng chống lũ về mùa mưa, cung cấp nước về mùa khô cho Đồng bằng Bắc Bộ và góp phần phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc.

Ông Đinh Văn Mến là một trong số ít những người trực tiếp tham gia vào 2 cuộc đại di dân này. Ông từng làm Trưởng Ban quản lý di dân tái định cư huyện Quỳnh Nhai cũ, sau đó làm Phó Ban quản lý Dự án di dân tái định cư thủy điện tỉnh. Nhớ lại thời kỳ cao điểm thực hiện di chuyển dân Thủy điện Sơn La, ông Mến cho biết: Rút kinh nghiệm từ di chuyển dân giải phóng lòng hồ thủy điện Hòa Bình, cuộc di dân tái định cư thủy điện Sơn La đã được tỉnh ta thực hiện đồng bộ, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc. Cả tỉnh như một đại công trường, hối hả không kể ngày đêm thực hiện nhiệm vụ di chuyển dân. Các chính sách di dân, được thực hiện đồng bộ từ việc giao đất ở cho các hộ tái định cư tập trung nông thôn đến đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ 2.189 dự án tại các khu, điểm tái định cư. Điều kiện cuộc sống ở các khu, điểm TĐC cơ bản đã được cải thiện, phong tục tập quán và đời sống văn hóa tinh thần của người dân được nâng lên, điều kiện chăm sóc y tế cho người dân ngày càng tốt hơn. Thực hiện đúng mục tiêu di dân tái định cư “Nơi ở mới phải tốt hơn nơi ở cũ”.

Trên mảnh đất Sơn La bao la hùng vĩ, giờ đây đã có biết bao dòng sông, con suối đã được chế ngự thành nguồn điện năng vô tận. Những tuyến đường nhựa, bê tông về tới từng bản, mường; chân núi, triền đồi ngút ngàn chè xanh, cà phê, cây trái; biết bao công trình, khu công nghiệp và khu đô thị mọc lên; nông thôn mới bừng lên giữa núi rừng điện sáng như sao. Dấu ấn của hai cuộc đại di dân lịch sử là minh chứng sinh động cho sự đoàn kết, đồng lòng của nhân dân với chủ trương của Đảng, Nhà nước và của tỉnh, tạo điểm nhấn quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, để Sơn La phát triển và hội nhập.

Huy Ngoan

Nguồn Sơn La : https://baosonla.org.vn/xa-hoi/hai-cuoc-dai-di-dan-tai-dinh-cu-lich-su-BLdwJNeHR.html