"Cái nôi"của chi bộ và cơ quan báo chí của tỉnh Thanh Hóa
Nằm yên bình bên dòng sông Mã hiền hòa, Hàm Hạ, nay thuộc khu phố Hàm Hạ, phường Đông Sơn, thành phố Thanh Hóa, là một vùng đất giàu truyền thống văn hóa và cách mạng. Chính nơi đây, vào năm 1930, Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa đã được thành lập, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong phong trào cách mạng của tỉnh và góp phần vào tiến trình đấu tranh giành độc lập dân tộc của cả nước.
Hàm hạ, phường Đông Sơn là "cái nôi" của chi bộ và cơ quan báo chí tỉnh Thanh Hóa.
Những năm cuối thập niên 1920, phong trào yêu nước tại Thanh Hóa ngày càng phát triển mạnh mẽ, chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tư tưởng cách mạng vô sản do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc truyền bá. Trong bối cảnh đó, các tổ chức cách mạng tiền thân như Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội đã xuất hiện và hoạt động tích cực tại nhiều địa phương, trong đó có khu vực Hàm Hạ.
Đình làng Hàm Hạ, xưa kia là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng của Nhân dân.
Đình làng Hàm Hạ, xưa kia là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng của Nhân dân. Trong những năm từ 1925 đến 1929, đình đã trở thành nơi những thanh niên yêu nước, như: Lê Công Thanh, Lê Oanh Kiều, Lê Bá Tùng… tụ họp để tuyên truyền, phát triển Hội đọc sách báo cách mạng, tuyển lựa những quần chúng ưu tú cho tổ chức Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên và cũng là địa điểm liên lạc của các chiến sĩ cộng sản, chuẩn bị cho sự ra đời Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa.
Ngày 25/6/1930, tại làng Hàm Hạ, xã Đông Tiến (nay thuộc phường Đông Sơn), chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa ra đời. Ngày 10/7/1930, Chi bộ cộng sản thứ hai ra đời tại làng Phúc Lộc, xã Thiệu Tiến, huyện Thiệu Hóa (nay là xã Thiệu Tiến). Đến ngày 22/7/1930 tại làng Yên Trường, xã Thọ Lập, huyện Thọ Xuân (nay là xã Thọ Lập), chi bộ cộng sản thứ ba ra đời.
Để thống nhất lãnh đạo phong trào cách mạng trong tỉnh, theo chỉ đạo của Xứ ủy Bắc Kỳ, ngày 29/7/1930, dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Doãn Chấp, Hội nghị hợp nhất 3 chi bộ Đảng đầu tiên để thành lập Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa được tổ chức tại làng Yên Trường, xã Thọ Lập, huyện Thọ Xuân (nay là xã Thọ Lập). Đồng chí Lê Thế Long, được cử làm Bí thư đầu tiên của Đảng bộ tỉnh.
Sự ra đời của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa là mốc son chói lọi, đánh dấu sự trưởng thành về chính trị của phong trào cách mạng tỉnh nhà. Từ đây, giai cấp công - nông và Nhân dân lao động trong tỉnh đã có chính Đảng tiên phong dẫn đường. Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ, lan tỏa sâu rộng. Các tổ chức Công hội đỏ, Nông hội đỏ được thành lập; Nhân dân vùng lên đấu tranh chống áp bức, bóc lột, giành quyền sống, quyền làm người.
Không chỉ là nơi thành lập chi bộ đầu tiên, Hàm Hạ còn là nơi ra đời cơ quan báo chí cách mạng đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa. Tháng 10/1930, cơ quan báo “Tiến lên” được chuyển về nhà đồng chí Phạm Văn Huống – một trong những đảng viên đầu tiên của Chi bộ Hàm Hạ. Tại đây, báo “Tiến lên” cùng nhiều tài liệu cách mạng được in ấn, góp phần quan trọng vào việc tuyên truyền, vận động cách mạng trên địa bàn toàn tỉnh. Vì vậy, Hàm Hạ không đơn thuần là một địa danh hành chính, mà còn là biểu tượng tinh thần cách mạng kiên cường của nhân dân Thanh Hóa. Từ nơi đây, ánh sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng cách mạng đã lan tỏa, góp phần đưa phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Thanh Hóa đi đến thắng lợi.
Phát huy truyền thống quê hương cách mạng
Với những giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa, năm 1994, cụm di tích đình Hàm Hạ được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia, gồm 3 điểm: đình Hàm Hạ – nơi hội họp, che chở cán bộ cách mạng; nhà đồng chí Lê Oanh Kiều – nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên; và nhà đồng chí Phạm Văn Huống – nơi đặt cơ quan báo “Tiến lên”.
Nhà đồng chí Lê Oanh Kiều – Nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa.
Hiện nay, cụm di tích lịch sử cách mạng Hàm Hạ đã được tỉnh và địa phương quan tâm đầu tư, tu bổ, tôn tạo khang trang, thể hiện sự tri ân của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Thanh Hóa nói chung, huyện Đông Sơn (cũ) nói riêng đối với các thế hệ ông cha đi trước. Đồng thời cụm di tích cũng đã trở thành điểm đến giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Nhiều hoạt động tưởng niệm, dâng hương và tham quan tìm hiểu lịch sử thường xuyên được tổ chức tại đây, nhất là vào các dịp lễ lớn như ngày thành lập Đảng 3/2, ngày Cách mạng tháng Tám 19/8 hay Quốc khánh 2/9.
Hàm Hạ hôm nay đã đổi thay mạnh mẽ, khoác lên mình diện mạo mới với đường phố khang trang, đời sống nhân dân ngày một nâng cao.
Không chỉ là nơi ghi dấu mốc son lịch sử, Hàm Hạ hôm nay đã đổi thay mạnh mẽ, khoác lên mình diện mạo mới với đường phố khang trang, đời sống nhân dân ngày một nâng cao. Song, trong lòng mỗi người dân nơi đây, niềm tự hào về mảnh đất “cái nôi của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa” vẫn luôn sâu đậm.
Người dân Hàm Hạ hôm nay, đặc biệt là thế hệ trẻ, luôn khắc ghi trong tim truyền thống vẻ vang của cha ông. Họ ý thức sâu sắc rằng: được sống trên mảnh đất từng ghi dấu bước chân những người cộng sản đầu tiên là một vinh dự lớn lao, đồng thời là trách nhiệm để gìn giữ, phát huy giá trị truyền thống cách mạng trong thời đại mới. Những đổi thay tích cực trên mảnh đất Hàm Hạ hôm nay là minh chứng sinh động cho tinh thần kế thừa và phát huy truyền thống cách mạng. Những con đường bê tông sạch đẹp, trường học khang trang, nhà văn hóa đầy sức sống… tất cả đều là thành quả của sự chung tay, góp sức từ cộng đồng.
Khuôn viên nhà đồng chí Lê Oanh Kiều – Nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên.
Trải qua 95 năm xây dựng và trưởng thành, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa đã không ngừng lớn mạnh. Từ 11 đảng viên đầu tiên tại Hội nghị thành lập Đảng bộ vào ngày 29/7/1930, đến nay Đảng bộ tỉnh đã có trên 240 nghìn đảng viên. Trong 19 nhiệm kỳ lãnh đạo, dù trong hoàn cảnh nào, mỗi kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh đều xác lập được những chủ trương đúng đắn, sáng tạo, phù hợp thực tiễn, tạo đột phá quan trọng cho sự phát triển nhanh và bền vững của tỉnh.
Trao đổi với phóng viên báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam, ông Nguyễn Văn Tứ, Bí thư Đảng ủy phường Đông Sơn cho biết: Hàm Hạ không chỉ là quê hương giàu truyền thống cách mạng, nơi ghi dấu mốc son lịch sử, là niềm tự hào của người dân Đông Sơn, mà còn là biểu tượng tinh thần cách mạng, yêu nước, ý chí kiên cường và truyền thống quật khởi của người dân Thanh Hóa. Chính từ mảnh đất này, những hạt giống cách mạng đầu tiên đã được gieo mầm, hun đúc tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh giành độc lập dân tộc. Chính vì vậy, việc giữ gìn và phát huy truyền thống cách mạng của Hàm Hạ là nhiệm vụ chính trị quan trọng đối với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương.
“Đông Sơn đã, đang và sẽ tiếp tục quan tâm bảo tồn, tôn tạo cụm di tích cách mạng Đình Hàm Hạ. Tự hào với quá khứ vẻ vang, trước yêu cầu phát triển trong giai đoạn hiện nay, lãnh đạo phường Đông Sơn sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác giáo dục truyền thống, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về giá trị lịch sử của Chi bộ Hàm Hạ, coi đó là nền tảng tinh thần để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, từng bước biến truyền thống thành sức mạnh, biến tự hào thành hành động, cụ thể hóa bằng những chương trình, hành động thiết thực để phát triển địa phương trong giai đoạn mới”- ông Tứ chia sẻ.
Lê Hải/VOV.VN