Hầm Hô - Bản giao hưởng của thiên nhiên và lịch sử đất võ Bình Định

15 giờ trướcBài gốc

Nằm trên địa phận xã Tây Phú, huyện Tây Sơn, cách trung tâm TP. Quy Nhơn khoảng 50 km về phía Tây Bắc, Hầm Hô là một phần của khu du lịch sinh thái trải dài hơn 3km dọc theo dòng sông Cát. Con sông uốn lượn giữa hai dãy núi đá granit, tạo thành một khe nước trong xanh hiền hòa, điểm xuyết bởi hàng trăm phiến đá ngầm - đá nổi kỳ thú, mang những cái tên dân dã mà giàu hình tượng như: Đá Đôi, Đá Dựng, Đá Bóp Vú, Đá Trải, Đá Bàn Cờ, Đá Chùm...

Chiếc cầu nhỏ nối 2 bờ sông tại trung tâm Khu du lịch Hầm Hô. Ảnh: Xuân Hiền

Nơi đây chính là điểm hợp lưu của hai dòng sông Đồng Hưu và sông Cát, cùng đổ về Phú Phong, mở ra một không gian thiên nhiên hữu tình, khoáng đạt. Trong tiết trời trong trẻo, ánh nắng chiếu xuống lòng sông tạo nên một dải lụa ngọc bích vắt ngang núi rừng. Thác Cá Bay tung bọt trắng xóa, đập Hầm Hô rì rào giữa tiếng gió ngàn và tiếng chim rừng - tất cả hợp lại thành một bản hòa ca bất tận của thiên nhiên.

Nếu ban ngày Hầm Hô là bức tranh thủy mặc sống động, thì về đêm, đặc biệt những đêm trăng rằm, nơi đây khoác lên mình vẻ huyền ảo khó tả. Ánh trăng như dải lụa bạc trải dài trên mặt nước, phản chiếu lung linh lên những phiến đá rêu phong, xuyên qua vòm lá cổ thụ thâm u. Trong làn sương mỏng manh, tiếng mái chèo khua nhẹ vang lên giữa không gian tĩnh lặng, đưa ta như ngược dòng thời gian, trở về với ký ức oai hùng của vùng đất võ Tây Sơn.

Một đêm trăng trên dòng Hầm Hô không chỉ là một trải nghiệm du lịch - đó là hành trình tâm linh, nơi thiên nhiên, lịch sử và con người giao hòa trong cảm thức sâu lắng của hồn đất, hồn người.

“Hầm Hô” - một cái tên độc đáo, vừa thô mộc, vừa gợi nhiều liên tưởng, gắn liền với nhiều truyền thuyết dân gian. Có giả thuyết cho rằng cái tên này bắt nguồn từ âm thanh vang vọng phát ra khi dòng nước từ thác cao (khoảng 6 - 7 mét) đổ xuống những hầm đá sâu. Tiếng nước vỡ tung, va đập vào đá tạo âm thanh hô hoán dồn dập như lời cảnh báo thiên nhiên cho người dân chèo thuyền qua khúc sông hiểm trở.

Bến đò trong Khu du lịch Hầm Hô. Ảnh: Xuân Hiền

Một cách lý giải khác lại thiên về hình ảnh: các khối đá lớn mọc lởm chởm, nghiêng ngửa như hàm răng hô há hốc nên người dân địa phương gọi nôm na là “Hầm Hô”.

Trong dân gian, còn lưu truyền truyền thuyết rằng vào những đêm cầu mưa, người dân tụ họp tại Hầm Hô để làm lễ cúng trời đất. Khi lời khấn cầu chân thành vọng lên trời cao, giữa đêm vắng thanh tịnh, vang lên những âm thanh ào ào như nước cuốn, vù vù như gió lùa, xen lẫn tiếng hô hoán kỳ lạ như tiếng thần linh đang gọi gió, gọi mây. Cái tên Hầm Hô cũng từ đó mà nên.

Dù chưa có nghiên cứu khoa học nào xác định chính xác nguồn gốc tên gọi, nhưng những cách lý giải ấy đều thể hiện sự gắn bó sâu sắc giữa con người với thiên nhiên nơi mà thanh âm, hình ảnh và huyền thoại hòa quyện trong một chỉnh thể hùng vĩ và kỳ bí.

Điều làm nên giá trị đặc biệt của Hầm Hô không chỉ ở vẻ đẹp địa mạo mà còn ở chiều sâu văn hóa - lịch sử. Nơi đây là không gian chất chứa bao truyền thuyết oai hùng gắn liền với thời đại Tây Sơn - triều đại gắn bó mật thiết với vùng đất Bình Định hào sảng.

Các chòi câu cá thư giãn trên hồ bên trong khuân viên Khu du lịch Hầm Hô. Ảnh: Xuân Hiền

Một trong những câu chuyện xúc động và thi vị nhất là giai thoại về mối tình giữa nữ tướng Bùi Thị Xuân và danh tướng Trần Quang Diệu. Tương truyền, vào một buổi sáng mùa xuân, Trần Quang Diệu đi dọc Hầm Hô để tìm đường về Phú Phong đầu quân cho Tây Sơn. Đang mải miết trong rừng núi, ông bị một con hổ dữ lao ra tấn công. Trong tích tắc sinh tử, từ mỏm đá cao, một thiếu nữ xinh đẹp tay cầm ngọn thương lao xuống, cùng ông chiến đấu. Đó chính là Bùi Thị Xuân - một biểu tượng kiêu hùng của nữ quyền đất võ, nổi danh với tài võ nghệ và lòng dũng cảm.

Cuộc hội ngộ định mệnh bên dòng suối đá trở thành khởi nguồn cho chuyện tình gắn bó suốt đời, giữa hai vị tướng tài, cùng viết nên những trang sử vàng của nghĩa quân Tây Sơn. Hầm Hô không chỉ là chứng nhân của thiên nhiên mà còn là chứng tích cho một tình yêu lớn giữa thời loạn, mang đậm màu sắc sử thi và nhân văn.

Du khách đi thuyền tham quan Khu du lịch Hầm Hô. Ảnh: Xuân Hiền

Với địa thế hiểm trở, Hầm Hô từng là căn cứ bí mật của nghĩa quân Tây Sơn thời kỳ khởi nghĩa. Nơi đây là điểm tập kết lương thực, rèn luyện võ nghệ, chế tạo vũ khí… góp phần tạo nên sức mạnh cho phong trào Tây Sơn lẫy lừng cuối thế kỷ XVIII. Đến thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Hầm Hô tiếp tục là căn cứ cách mạng do anh hùng Mai Xuân Thưởng chỉ huy, đóng vai trò quan trọng trong phong trào Cần Vương tại Bình Định.

Ngày nay, trong xu thế phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản, Hầm Hô đang dần khẳng định vị thế là một điểm đến hấp dẫn bậc nhất miền Trung. Không gian nguyên sơ, giàu bản sắc cùng chiều sâu lịch sử - văn hóa tạo nên lợi thế đặc biệt cho loại hình du lịch sinh thái kết hợp giáo dục truyền thống.

Về với Hầm Hô, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng một “viên ngọc xanh” giữa lòng đất võ, mà còn có cơ hội lắng nghe tiếng thì thầm của núi sông, cảm nhận khí thiêng của những năm tháng hào hùng còn in dấu trong từng phiến đá, dòng nước. Những câu chuyện tình yêu, những trận chiến giữa người và mãnh thú, giữa con người và kẻ thù… như vẫn còn âm vang nơi vách núi, như sống lại trong bước chân người lữ khách hôm nay.

Hầm Hô - nơi mà lịch sử và huyền thoại, hiện thực và giấc mơ, quá khứ và tương lai hòa quyện trong một bản hòa ca sâu lắng, thiêng liêng.

Ngô Xuân Hiền

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/ham-ho-ban-giao-huong-cua-thien-nhien-va-lich-su-dat-vo-binh-dinh-a28998.html