Trường THPT Hàm Rồng trong ngày khai giảng năm học 2025-2026. Ảnh: Linh Hương
Từ gian khó vươn lên
Ra đời trong bối cảnh đất nước vừa thống nhất, Trường THPT Hàm Rồng được thành lập theo quyết định của Ủy ban Hành chính tỉnh Thanh Hóa năm 1975 (tiền thân là Trường cấp III Thị xã 2), và đến năm 1976 được Bộ Giáo dục quyết định đổi tên thành Trường cấp III Hàm Rồng. Năm học đầu tiên (1975-1976), trường có 18 lớp với khoảng 700 học sinh, trong đó có 6 lớp chuyên Văn - Toán của tỉnh, đặt nền móng cho phong trào học sinh giỏi xứ Thanh những năm sau này.
Những ngày đầu, cơ sở vật chất vô cùng thiếu thốn: lớp học tạm, bàn ghế xiêu vẹo, học sinh phải ngồi học chung nhau một cuốn sách. Nhưng thầy và trò Hàm Rồng đã vượt lên bằng nghị lực phi thường. Trên bục giảng, thầy cô truyền dạy kiến thức trong ánh đèn dầu; dưới lớp, học trò say mê lắng nghe bằng khát vọng vươn lên. Chính tinh thần ấy đã tạo nên bản lĩnh Hàm Rồng, kiên cường, sáng tạo và nhân hậu.
Giai đoạn khẳng định - ươm mầm tài năng
Từ năm 1975 đến 1982, trường vừa đào tạo phổ thông, vừa đảm nhận nhiệm vụ giảng dạy cho học sinh năng khiếu. Các lớp chuyên Văn - Toán đầu tiên đã đưa tên tuổi Hàm Rồng vang xa, nhiều học sinh đoạt giải quốc gia, nhiều người sau này trở thành nhà khoa học, lãnh đạo, nghệ sĩ, doanh nhân tiêu biểu. Đến năm 1982, khối chuyên được tách về Trường THPT chuyên Lam Sơn, còn Hàm Rồng tiếp tục phát triển vững chắc theo hướng giáo dục đại trà, giữ vững chất lượng, kỷ cương và nhân văn.
Thời kỳ đổi mới - tỏa sáng tài năng
Từ sau năm 1986, đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, Hàm Rồng nhanh chóng khẳng định uy tín, trở thành một trong những trường có điểm chuẩn đầu vào cao nhất tỉnh. Tỷ lệ học sinh đỗ đại học đạt từ 98 - 100%. Cùng với thành tích học tập, phong trào văn hóa, thể thao, Đoàn - Hội phát triển mạnh mẽ: những hội diễn văn nghệ, Hội khỏe Phù Đổng, giải bóng chuyền, cầu lông, cắm trại truyền thống... đã tạo nên một đời sống tinh thần phong phú, giúp học trò phát triển toàn diện.
Bước vào thế kỷ XXI - đổi mới toàn diện
Từ năm 2000 đến nay, Trường THPT Hàm Rồng thay đổi toàn diện cả về cơ sở vật chất lẫn phương pháp dạy học. Phòng học cao tầng, thư viện điện tử, phòng thí nghiệm chuẩn quốc gia, lớp học thông minh với bảng tương tác và hệ thống thiết bị hiện đại đã trở thành biểu tượng của một ngôi trường tiên phong trong chuyển đổi số. Đội ngũ giáo viên gần 60% có trình độ thạc sĩ, nhiều người là cựu học sinh quay trở lại giảng dạy, góp phần lan tỏa truyền thống “Thầy dạy tốt - trò học giỏi”.
Nhà trường không ngừng mở rộng hợp tác quốc tế, tổ chức giao lưu với học sinh các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Pháp..., giúp học trò rèn luyện ngoại ngữ, bản lĩnh hội nhập và khát vọng vươn ra thế giới. Đó là những bước đi thể hiện tầm nhìn xa, giúp Hàm Rồng không chỉ là điểm sáng giáo dục của Thanh Hóa mà còn là địa chỉ uy tín trong mạng lưới giáo dục quốc gia.
Dấu ấn thành tích và niềm tự hào
Theo thống kê, 5 năm gần đây, 100% học sinh tốt nghiệp THPT, hầu hết trúng tuyển đại học, nhiều em là thủ khoa, á khoa các trường tốp đầu. Năm 2021, học sinh của trường tham dự cuộc thi Khoa học - Kỹ thuật quốc tế tại Mỹ. Năm 2023, em Lê Xuân Mạnh, học sinh Hàm Rồng trở thành thí sinh Thanh Hóa đầu tiên lọt vào Chung kết năm “Đường lên đỉnh Olympia” và đạt Quán quân, ghi dấu ấn đặc biệt cho nhà trường. Năm 2024, học sinh Hàm Rồng tiếp tục đoạt giải quốc gia môn Hóa học. Nhiều năm liên tục, trường nằm trong top 100 trường THPT có kết quả thi đại học cao nhất cả nước, khẳng định vị thế và chất lượng vững chắc trong ngành giáo dục xứ Thanh.
Công lao thầy cô - nguồn sáng không tắt
Thành công ấy được vun đắp bởi công lao của các thế hệ thầy cô, những người thắp sáng tri thức và nhân cách cho bao lớp học trò. Từ thầy Hiệu trưởng Vũ Danh Lân những ngày đầu, đến các thế hệ lãnh đạo sau này như: thầy Nguyễn Văn Phụng, thầy Tô Tế Tươm, thầy Đỗ Khắc Thiệu, cô Lê Thị Đăng, thầy Lê Văn Hùng, thầy Thiều Ánh Dương... mỗi người đều để lại dấu ấn sâu sắc trong hành trình phát triển của nhà trường. Nếu ví thầy cô là những người lái đò thầm lặng, thì học trò Hàm Rồng chính là dòng sông tri thức nối dài, chảy mãi về phía chân trời tri thức, mang theo tình yêu và lòng biết ơn vô tận.
Từ mái trường này - muôn hướng tỏa sáng
Trải qua 50 năm, hơn 25.000 học sinh Hàm Rồng đã trưởng thành, đang cống hiến trên khắp mọi lĩnh vực của đất nước. Nhiều người giữ trọng trách trong cơ quan Đảng, Nhà nước; nhiều người là tướng lĩnh, nhà khoa học, bác sĩ, doanh nhân, nghệ sĩ... Dù ở đâu, họ vẫn chung một điểm tựa tinh thần, niềm tự hào về mái trường Hàm Rồng. Có người quay về xây dựng trường lớp, trao học bổng cho học sinh nghèo; có người trên tuyến đầu chống dịch COVID-19, quên mình cứu chữa bệnh nhân; có người thành đạt ở khắp nơi, nhưng mỗi dịp về trường đều xúc động nói: “Giúp các em học trò tiếp tục đến trường cũng là cách tôi tri ân mái trường xưa”.
Những tấm gương ấy đã làm rạng danh Hàm Rồng, minh chứng cho sức sống bền bỉ của một ngôi trường “vì con người, vì tương lai, vì quê hương xứ Thanh”. Truyền thống và khát vọng. Với những đóng góp to lớn, Trường THPT Hàm Rồng đã được Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Lao động hạng Ba (2003), hạng Nhì (2009), hạng Nhất (2015), cùng nhiều Cờ thi đua, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBND tỉnh Thanh Hóa. Đảng bộ nhà trường nhiều năm liền hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; các tổ chức đoàn thể luôn giữ danh hiệu vững mạnh toàn diện.
Bước vào chặng đường mới, Hàm Rồng đặt mục tiêu xây dựng trường chất lượng cao ngang tầm quốc gia, hướng tới hội nhập quốc tế, tiếp tục phát huy giá trị truyền thống, đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng môi trường học tập thân thiện, sáng tạo và nhân văn.
Ngày trở về - biển cảm xúc
Trong ngày hội 30, 40 và tới đây là 50 năm, tôi đã nhiều lần trở lại mái trường xưa, xúc động nhìn sân trường rợp bóng phượng, lớp học sáng đẹp, thầy cô trẻ trung, học trò năng động. Gặp lại bạn cũ, chúng tôi ôm chầm nhau, nước mắt rưng rưng. Có người từ phương xa về mang theo con cháu để kể lại một thời tuổi trẻ; có người lặng lẽ thắp hương tưởng nhớ thầy, cô đã khuất. Trên sân trường những dịp ấy, từng tốp cựu học sinh nắm tay nhau hát vang “Mái trường mến yêu”, khiến không gian trở thành biển cảm xúc, nơi thời gian như ngừng trôi.
Kết nối quá khứ - thắp sáng tương lai
Nửa thế kỷ đi qua, Hàm Rồng đã viết nên trang sử đáng tự hào. Từ những lớp học tạm thời năm 1975 đến ngôi trường hiện đại hôm nay là hành trình của ý chí, của tình thầy trò, của khát vọng vươn lên. Với tôi, Lam Sơn - Hàm Rồng mãi là mái trường thân yêu, là ngọn lửa bất diệt soi sáng hành trình cuộc đời. “Từ nơi đây, mỗi học trò mang theo ánh sáng tri thức và lòng nhân ái để đi suốt cuộc đời”. Hàm Rồng - 50 năm một hành trình, 50 năm một niềm tin, và sẽ còn mãi tỏa sáng trong tương lai.
PGS.TS. Đồng Đại Lộc