Hàng chục nghìn KOL như Thùy Tiên, quảng cáo sao cho đúng?

8 giờ trướcBài gốc

Đến năm 2024, Việt Nam đã có hơn 1.000 người sở hữu trên 1 triệu lượt theo dõi trên mạng xã hội. Ảnh: Kera Việt Nam.

Ngành tiếp thị bằng người nổi tiếng và người ảnh hưởng (KOL) đang bùng nổ tại Việt Nam nhờ tỷ lệ sử dụng mạng xã hội cao cùng mức độ tin cậy lớn mà người tiêu dùng dành cho các nhân vật có sức ảnh hưởng trên nền tảng số.

Theo dữ liệu từ báo cáo Influencer Advertising - Asia do Statista Market Insights công bố, đến năm 2024, Việt Nam đã có 1.132 người ảnh hưởng sở hữu trên 1 triệu lượt theo dõi. Đó là chưa kể hơn 32.000 KOL khác có lượng theo dõi dưới 100.000.

Dù chưa có thống kê cụ thể về số lượng người nổi tiếng tham gia quảng cáo, một khảo sát khác của Influencer Marketing Việt Nam 2024 được thực hiện bởi REVU cho thấy 97% doanh nghiệp trong nước đánh giá marketing thông qua KOL là hình thức hiệu quả. Tỷ lệ này vượt xa mức trung bình toàn cầu là gần 85%, phản ánh vai trò ngày càng lớn của KOL trong các chiến dịch truyền thông.

Việc các KOL và người nổi tiếng xuất hiện trong quảng cáo mang lại hiệu ứng lan tỏa mạnh, giúp thương hiệu nhanh chóng thu hút sự chú ý từ thị trường. Tuy nhiên, niềm tin này cũng tiềm ẩn rủi ro, bởi người tiêu dùng rất dễ bị tác động bởi những nội dung quảng bá thiếu chính xác hoặc mang tính sai lệch.

Trách nhiệm của người nổi tiếng khi quảng cáo

Theo TS Bùi Quốc Liêm, giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp tại Đại học RMIT Việt Nam, hệ thống pháp luật Việt Nam hiện hành đã có những quy định khá rõ ràng nhằm kiểm soát hoạt động quảng cáo.

Trong đó, Luật Quảng cáo 2012 là nền tảng chính, quy định về tính trung thực và chính xác của thông tin quảng cáo, đồng thời nghiêm cấm các hành vi quảng cáo gây hiểu lầm cho người tiêu dùng.

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 và 2023 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người tiêu dùng khỏi thông tin sai lệch và cho phép họ yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu bị ảnh hưởng bởi quảng cáo sai sự thật.

Ngoài ra, Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định cụ thể về các hình phạt đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, bao gồm cả quảng cáo sai sự thật, với các mức phạt tiền lên đến 100 triệu đồng.

TS Liêm nhấn mạnh người nổi tiếng tham gia quảng cáo - đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như thực phẩm chức năng, dược phẩm và mỹ phẩm - phải chịu trách nhiệm cá nhân với những nội dung mình phát ngôn.

TS Liêm khẳng định danh tiếng không thể mua lại bằng tiền công quảng cáo. Ảnh: RMIT.

Thực tế cho thấy nhiều trường hợp phát ngôn sai lệch đã bị xử phạt. Trung Quốc từng phạt "nữ hoàng livestream" Vi Á và công ty liên quan 530.000 nhân dân tệ (tương đương gần 1,9 tỷ đồng) vì bán hàng giả và quảng cáo sai sự thật.

Tại Việt Nam, hai MC truyền hình mới đây cũng bị phạt hơn 100 triệu đồng vì quảng cáo gây hiểu lầm công dụng sản phẩm sữa.

Điển hình nhất là vụ kẹo rau củ Kera, khi từ một chiến dịch quảng bá rầm rộ của loạt người nổi tiếng đã biến thành vụ án hình sự với nhiều người bị khởi tố, bắt tạm giam. Theo TS Liêm, đây không còn là lời cảnh báo mà là bằng chứng cho thấy pháp luật không "nằm trên giấy" mà đang được thực thi một cách nghiêm khắc.

Hiện dự thảo sửa đổi Luật Quảng cáo đang được Quốc hội xem xét, với một trong những điểm nhấn là tăng trách nhiệm pháp lý cho KOL và người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo. Dự kiến, dự luật này sẽ được biểu quyết thông qua vào ngày 11/6.

Tuy nhiên, hậu quả không chỉ dừng lại ở mặt pháp lý. Về mặt xã hội và hình ảnh cá nhân, người nổi tiếng có thể mất đi niềm tin từ công chúng, gây tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng và sự nghiệp, qua đó mất hợp đồng quảng cáo và các cơ hội hợp tác khác.

Hơn nữa, hành vi vi phạm của một người nổi tiếng có thể gây ra ảnh hưởng lan tỏa, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng đối với toàn bộ ngành nghề liên quan.

Ví dụ, nếu một người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật về thực phẩm chức năng, điều này có thể làm giảm niềm tin của người tiêu dùng vào tất cả sản phẩm thực phẩm chức năng khác, kể cả những sản phẩm chất lượng và uy tín.

Người nổi tiếng cần biết kiểm chứng sản phẩm quảng cáo

Chuyên gia cho rằng công chúng thường có xu hướng "mặc định tin tưởng" vào những lời giới thiệu của người nổi tiếng. Khi một người nổi tiếng giới thiệu một sản phẩm, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến sức khỏe hoặc sắc đẹp, người tiêu dùng thường coi đó là một lời khuyên đáng tin cậy. Điều này đặt ra yêu cầu đạo đức rất cao đối với người nổi tiếng.

Không phải bất kỳ sản phẩm nào cũng xứng đáng được quảng cáo và người nổi tiếng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi nhận lời quảng cáo cho một nhãn hàng nào đó. Các tiêu chí cân nhắc có thể bao gồm sản phẩm có an toàn cho người sử dụng không, đã được kiểm định chất lượng đầy đủ chưa hay nguồn gốc xuất xứ có minh bạch và rõ ràng không.

Không phải bất kỳ sản phẩm nào cũng xứng đáng được quảng cáo và người nổi tiếng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi nhận lời quảng cáo cho một nhãn hàng nào đó

TS Bùi Quốc Liêm, giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp tại Đại học RMIT Việt Nam

Để đảm bảo trách nhiệm đạo đức và nghề nghiệp, TS Liêm lưu ý người nổi tiếng cần tuân thủ nguyên tắc "biết - kiểm chứng - chịu trách nhiệm".

"Họ cần tìm hiểu rõ thông tin về sản phẩm, kiểm chứng các tuyên bố quảng cáo trước khi phát ngôn và sẵn sàng chịu trách nhiệm cho những lời nói công khai của mình", TS Liêm nhận định.

Đồng thời, các KOL/KOC cần không ngừng nâng cao nhận thức pháp lý, hiểu rõ các quy định liên quan đến quảng cáo và xây dựng đạo đức nghề nghiệp vững chắc, đặt lợi ích của người tiêu dùng lên trên lợi nhuận cá nhân.

Mặt khác, các cơ quan quản lý cũng phải tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, đảm bảo phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của môi trường số và các hành vi truyền thông hiện đại. Việc thực thi pháp luật cần được tăng cường, đảm bảo tính nghiêm minh và răn đe, đồng thời có các biện pháp giám sát hiệu quả để phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm.

"Người nổi tiếng không thể chỉ đơn thuần 'lên tiếng khi được trả tiền' mà phải chịu trách nhiệm cho những lời nói của mình, đặc biệt khi tiếng nói ấy có khả năng dẫn dắt công chúng đi sai hướng. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể xây dựng một môi trường quảng cáo lành mạnh, minh bạch và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng", TS Liêm nhấn mạnh.

Minh Khánh

Nguồn Znews : https://znews.vn/hang-chuc-nghin-kol-nhu-thuy-tien-quang-cao-sao-cho-dung-post1554593.html