Hàng trăm ha rau màu của xã Ka Đô ngập úng. Ảnh: Diễm Thương
Từ những cánh đồng ngập úng đến các sạp rau ở chợ, khắp nơi đều cảm nhận rõ rệt hậu quả của thiên tai, buộc người tiêu dùng phải chi trả gấp đôi, thậm chí gấp ba cho những loại rau, củ thiết yếu hàng ngày.
Giá rau liên tục “nhảy múa”
Theo thống kê sơ bộ đến chiều ngày 21/11, toàn tỉnh đã ghi nhận 1.640 ha cây trồng bị ảnh hưởng, chủ yếu là các loại rau màu. 2 vựa rau lớn nhất của tỉnh là khu vực Đơn Dương và Đức Trọng - nơi cung cấp tới 90% sản lượng rau cho thị trường trong và ngoài tỉnh - là những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Tại xã D’ran, thống kê sơ bộ có khoảng 300 ha rau màu bị ngập úng. Ở xã Ka Đô, 150 ha rau màu bị cuốn trôi hoàn toàn, thiệt hại ước tính gần như 100%. Xã Quảng Lập đến chiều tối 21/11 vẫn còn 150 ha rau màu đang chìm trong nước.
Không chỉ riêng khu vực vựa rau Đơn Dương, nhiều địa phương khác cũng bị ảnh hưởng nặng nề của lũ lụt. Khu vực xã Đức Trọng cũng có khoảng 10 ha hoa màu bị ngập. Các xã như: Nâm Nung, Ninh Gia, Cát Tiên, Đinh Văn Lâm Hà cũng báo cáo có hàng chục đến hàng trăm ha hoa màu bị ngập và thiệt hại lớn... Trong đó, đến trưa ngày 21/11, khu vực Cát Tiên ghi nhận khoảng 400 ha cây trồng các loại bị ngập. Các xã ở phía Nam hiện còn bị ngập lụt nên vẫn đang khẩn trương kiểm kê, đánh giá thiệt hại.
Hậu quả trực tiếp và dễ cảm nhận nhất chính là sự tăng vọt của giá cả nông sản. Chị Nguyễn Thị Canh, Hợp tác xã (HTX) Rau sạch Canh Canh Đà Lạt (phường Lâm Viên - Đà Lạt) chia sẻ: “Do ảnh hưởng của mưa bão và lũ lụt ở khu vực Đơn Dương, Đức Trọng, nhiều loại rau, củ, quả thông dụng như: hành lá, các loại rau gia vị, bí, mướp, dưa leo... đã tăng giá lên gấp đôi do nguồn cung khan hiếm. Đặc biệt, loại xà lách lô lô, từ mức sỉ 20.000 đồng/kg trước đây, nay đã tăng vọt lên 70.000 đồng/kg, gấp 3 lần. Rau bồ ngót cũng tăng lên 55.000 đồng/kg”.
Anh Đinh Huy, chủ vựa thu mua rau lớn tại Trại Mát cũng xác nhận tình hình: “Hiện nay, rau, củ, quả tăng giá từng ngày theo cấp số nhân. Một số loại rau trồng dưới đất như: nụ bí, tỏi non, xà lách lô lô, hành lá... đang khan hiếm trầm trọng, thậm chí không có hàng để bán”.
Trái ngược với nhóm rau, củ trồng đất truyền thống, các loại rau cao cấp được trồng trong nhà kính, thủy canh hay các sản phẩm đặc trưng của Đà Lạt như: ớt chuông, bó xôi, cà rốt, khoai tây… chỉ ghi nhận mức tăng giá nhẹ. Tuy nhiên, nhìn chung, người dân Đà Lạt những ngày này vẫn đang phải chi trả nhiều hơn cho bữa ăn có rau xanh so với trước thời điểm ngập lụt.
Đường tắc, hàng hóa vận chuyển khó khăn
Mưa bão, ngập lụt thiệt hại không chỉ dừng lại ở trên cánh đồng mà hiện còn lan rộng đến toàn bộ chuỗi cung ứng, từ vận chuyển đến thị trường tiêu thụ. Mưa lũ đã làm tắc nghẽn nhiều tuyến đường huyết mạch, đặc biệt là các đèo dốc hiểm trở, gây khó khăn lớn cho việc lưu thông hàng hóa, đặc biệt là ra các tỉnh miền Trung và miền Bắc.
Chị Nguyễn Thị Canh cho biết, giá cả hàng nông sản có tăng nhưng vẫn bảo đảm nguồn cung
Chị Nguyễn Thị Canh kể rằng: “Ngày 19/11, tôi đã phải quay đầu 2 chuyến xe đi miền Trung vì ngập lụt. Xe đi đến Tuy Hòa rồi nhưng không thể tiếp tục ra Đà Nẵng, đành phải quay về, thiệt hại không ít”.
Cùng cảnh ngộ với chị Canh, nhiều HTX nông sản đang vô cùng lo lắng về việc hàng hóa không đến được nơi hay bị hoàn trả, gây tổn thất lớn. Công ty Nông sản Rồng Xanh cũng xác nhận một số chuyến xe chở nông sản đi miền Trung và miền Bắc đã bị hủy. Một số đơn hàng khác dù vẫn được vận chuyển nhưng chậm trễ, ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa.
Tình hình giao thông ách tắc nghiêm trọng đã buộc một số mặt hàng cao cấp như: rau, củ, quả sạch được khách hàng Hải Phòng đặt, phải chuyển sang đường hàng không, đẩy giá thành lên rất cao. Riêng thị trường miền Trung, chị Canh cho biết, trong 2 ngày 19 và 20/11, nhiều đơn hàng phải hủy vì các đèo Khánh Lê và Sông Pha bị phong tỏa. “Đến sáng 22/11, khi đèo Sông Pha được thông tuyến vào chiều 21/11, HTX của tôi mới bắt đầu cung cấp lại được hàng cho các tỉnh này”, chị Canh cho biết.
Năng lực cung ứng rau màu vẫn bảo đảm
Mặc dù tình hình thiệt hại nặng nề nhưng bức tranh không hoàn toàn là một màu xám. Lâm Đồng là tỉnh có hơn 1 triệu ha đất canh tác nông nghiệp, với 807.500 ha dành cho trồng trọt, cung ứng khoảng 3,5 triệu tấn rau, củ, quả và 4,5 triệu cành hoa mỗi năm. Khoảng 80% sản lượng nông sản của tỉnh phục vụ thị trường nội địa như: TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và các tỉnh miền Tây.
Anh Đinh Huy bày tỏ: “Mặc dù giá rau màu đang tăng, một số loại khan hiếm nhưng diện tích rau màu ngập lụt không quá lớn. Việc khan hiếm dẫn đến không đủ rau sẽ không thể xảy ra, vì một diện tích lớn rau màu trồng ở khu vực trên cao tại Đơn Dương và Đức Trọng không bị ảnh hưởng”.
Khu vực Đà Lạt và những nơi khác cũng tương đối ít bị ảnh hưởng dù có mưa gió liên tục. Điều này sẽ bảo đảm rằng, năng lực cung ứng rau màu cho các đơn hàng vẫn được duy trì. Hiện, đa phần các HTX có liên kết với nông dân để sản xuất, giúp ổn định giá cả. Tuy nhiên, trước tình hình mưa lũ gây ngập úng và thiệt hại nặng nề, nhiều HTX buộc phải thu mua thêm từ những nơi khác để bảo đảm đủ nguồn cung cho thị trường, không tránh khỏi việc đẩy giá thành lên.
Các loại rau trồng dưới đất đang có giá tăng đáng kể
Trong bối cảnh khó khăn này, các địa phương và bà con nông dân đang nỗ lực hết mình để khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất và ổn định thị trường. Các tuyến đường giao thông đang dần được khắc phục và thông suốt.
Tuy nhiên, các vựa rau cũng khuyến cáo người tiêu dùng và các đối tác thương mại cũng cần chuẩn bị giai đoạn tới đây, giá cả nông sản, đặc biệt là các loại rau, củ trồng ở vùng thấp, dưới đất, sẽ còn duy trì ở mức cao hơn so với bình thường, ít nhất là cho đến khi nguồn cung được phục hồi hoàn toàn sau đợt thiên tai lịch sử này.
Nguyễn Nghĩa .