Các nhóm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025, trong đó mở rộng nhóm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Cụ thể:
- Người làm việc không trọn thời gian (bán thời gian), có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất. Đây là điểm mới so với quy định hiện hành là người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc thời hạn từ 1 tháng trở lên thuộc nhóm bắt buộc.
- Người làm việc theo hợp đồng (không có tên là hợp đồng lao động) nhưng có nội dung thể hiện việc trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.
- Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố (lưu ý giới hạn ở chế độ hưu trí và tử tuất).
- Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia theo quy định của Chính phủ.
- Quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện vốn nhà nước, người đại diện vốn của doanh nghiệp, thành viên hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc, thành viên ban kiểm soát/kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng lương.
- Lực lượng dân quân thường trực.
Riêng đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, mặc dù thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, nhưng chỉ giới hạn ở chế độ hưu trí và tử tuất. Từ ngày 1/7/2025, nhóm này được mở rộng hưởng đầy đủ chế độ bảo hiểm xã hội (thêm ốm đau, thai sản, tai nạn lao động).
Tuy nhiên, theo công văn 03/CV-BCĐ ngày 15/4/2025 của Ban chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, dự kiến sẽ kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã hiện nay kể từ ngày 1/8/2025.
Khi đó, chính quyền địa phương sẽ xem xét, sắp xếp, bố trí người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tham gia công tác tại thôn, tổ dân phố và thực hiện chế độ, chính sách đối với các trường hợp không bố trí công tác theo quy định.
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025, trong đó mở rộng nhóm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Ảnh minh họa: N.T
Mức bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 1/7/2025
Từ ngày 1/7/2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, các nhóm đối tượng sẽ có mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cụ thể như sau:
1. Đối với người lao động
Tỷ lệ đóng: 10,5% tiền lương tháng, bao gồm:
8% cho quỹ hưu trí và tử tuất.
1,5% cho quỹ bảo hiểm y tế.
1% cho quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
2. Đối với người sử dụng lao động
Tỷ lệ đóng: 21,5% tiền lương tháng, bao gồm:
17,5% cho quỹ bảo hiểm xã hội (trong đó: 14% cho chế độ hưu trí, 3% cho chế độ ốm đau và thai sản, 0,5% cho chế độ tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp).
3% cho quỹ bảo hiểm y tế.
1% cho quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
3. Đối với chủ hộ kinh doanh
Mức đóng tối thiểu: 25% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, trong đó:
3% vào quỹ ốm đau và thai sản.
22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Mức lương làm căn cứ đóng: Chủ hộ có thể chọn tiền lương, với mức thấp nhất là bằng mức tham chiếu (2.340.000 đồng/tháng hiện tại) và cao nhất là 20 lần mức tham chiếu, tức khoảng 46,8 triệu đồng/tháng.
Do đó, mức đóng BHXH tối thiểu hàng tháng cho chủ hộ kinh doanh là 25%×2.340.000=585.000 đồng/tháng.
4. Một số đối tượng khác
Ngoài các đối tượng nêu trên, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 còn mở rộng thêm các nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm người làm việc không trọn thời gian, người làm việc theo hợp đồng không xác định, và một số nhóm khác như cán bộ, người hoạt động không chuyên trách tại xã.
Tất cả các mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trên được áp dụng cho người lao động Việt Nam và nhằm mở rộng quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội. Các mức này sẽ không có sự thay đổi lớn so với quy định hiện hành, chỉ điều chỉnh theo một số yếu tố như căn cứ tính đóng và mở rộng nhóm đối tượng tham gia.
Quy trình đăng ký tham gia BHXH bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh và người lao động trong hộ được thực hiện ra sao?
Quy trình đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh và người lao động trong hộ được thực hiện theo các bước sau:
Chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ của chủ hộ kinh doanh
Tờ khai đơn vị tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) (Mẫu TK3-TS ban hành kèm theo Quyết định 490/QĐ-BHXH).
Báo cáo tình hình sử dụng lao động và danh sách tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) (Mẫu D02-LT ban hành kèm theo Quyết định 1040/QĐ-BHXH).
Hồ sơ của người lao động
Tờ khai tham gia BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS ban hành kèm theo Quyết định 490/QĐ-BHXH).
Giấy tờ chứng minh được hưởng quyền lợi BHYT cao hơn (nếu có).
Nộp hồ sơ
Chủ hộ kinh doanh thu thập hồ sơ của người lao động và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ của đơn vị.
Nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH cấp huyện nơi đặt trụ sở hộ kinh doanh theo một trong các hình thức sau:
Nộp trực tiếp tại bộ phận một cửa của cơ quan BHXH.
Gửi qua đường bưu điện.
Nộp trực tuyến thông qua Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc thông qua phần mềm kê khai BHXH (nếu có chữ ký số).
Tiếp nhận và giải quyết hồ sơ
Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra và giải quyết.
Thời hạn giải quyết: Trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan BHXH sẽ giải quyết và cấp sổ BHXH, thẻ BHYT cho người lao động.
Thời hạn nộp hồ sơ
Trong vòng 30 ngày kể từ ngày ký hợp đồng lao động, chủ hộ kinh doanh phải hoàn thành việc tổng hợp và chuẩn bị hồ sơ để nộp cho cơ quan BHXH.
Lưu ý:
Để đảm bảo quyền lợi, chủ hộ kinh doanh cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định.
Việc nộp hồ sơ trực tuyến sẽ giúp tiết kiệm thời gian và công sức, đặc biệt là khi đã có chữ ký số.
L.Vũ (th)