Hãng xe điện khốn đốn vì vụ kiện khi đang ăn nên làm ra

17 giờ trướcBài gốc

Hãng xe NIO đang làm ăn tốt thì dính vào vụ kiện quốc tế. Ảnh: NYT.

Ngày 16/10 cổ phiếu hãng xe điện NIO (Trung Quốc) đột ngột lao dốc trên cả 3 sàn giao dịch. Tại sàn Hồng Kông, giá cổ phiếu NIO có lúc giảm tới 13%; tại Singapore, mất 10,2%. Còn tại Mỹ, giao dịch ngoài giờ đêm 15/10 cũng giảm hơn 10%.

Tính đến 17/10, NIO vẫn chưa có phản hồi chính thức. Rốt cuộc chuyện gì đang xảy ra? Các phóng viên tìm hiểu thấy chuyện quả là rắc rối…

Bị cáo buộc thổi phồng doanh thu

Mọi chuyện khởi nguồn từ việc Công ty đầu tư chính phủ Singapore (GIC) đệ đơn lên tòa án Mỹ, cáo buộc NIO thổi phồng doanh thu và lợi nhuận.

Chuyện này xảy ra từ tháng 8 năm nay, nhưng đến nay mới bị truyền thông trong và ngoài nước khui ra, dẫn đến việc giá cổ phiếu NIO lao dốc.

Giá cổ phiếu trên sàn Hồng Kông lao dốc vì bị GIC đệ đơn kiện. Ảnh: Bloomberg.

GIC là quỹ đầu tư do chính phủ Singapore lập ra để quản lý nguồn vốn dự trữ quốc gia, tương tự các quỹ chủ quyền của Ả Rập Saudi hay Qatar, chỉ khác là GIC ít quan tâm bóng đá hơn và chủ yếu đầu tư vào công nghệ, Internet.

GIC từng rót vốn vào NIO, và cũng là nhà đầu tư của Xiaomi, Alibaba, JD.com… Thế nhưng lần này, “nhà đầu tư cha đỡ đầu” lại quay sang kiện NIO – nguyên nhân là vì vấn đề cũ từ nhiều năm trước.

Điểm mấu chốt trong cáo buộc của GIC cũng chính là điều mà tổ chức Grizzly Research (Mỹ) từng dùng để bán khống NIO năm 2022 – xoay quanh công ty Vũ Hán Úy Năng (công ty con của NIO)

Từ khi ra đời, hãng xe NIO đã nổi tiếng với công nghệ thay pin (battery swapping). Dựa trên đó, hãng còn phát triển mô hình “BaaS” (Battery as a Service), tức là người dùng mua xe nhưng thuê pin, trả tiền thuê hằng tháng, và khoản thuê này có thể khấu trừ khi muốn mua đứt pin.

Nhờ chiêu này, giá xe NIO giảm đáng kể, người dùng cũng không lo chuyện pin xuống cấp. Theo báo cáo năm 2024, 60% chủ xe NIO chọn mô hình BaaS.

Các cổ đông của Úy Năng gồm NIO, CATL , Hubei Sci-Tech và Chứng khoán Quốc Thái. Ảnh: Sohu.

Tuy nhiên, chính mô hình này lại khiến giới đầu tư hoài nghi, cho rằng NIO đang “làm đẹp” sổ sách tài chính. Grizzly Research từng cáo buộc rằng trong 9 tháng đầu năm 2021, 10% doanh thu và 95% lợi nhuận ròng của NIO đến từ BaaS, ám chỉ rằng hãng “bán xe thì lỗ, chỉ kiếm lời nhờ pin”.

“Bí mật” giữa NIO và Úy Năng

Cốt lõi nằm ở chỗ NIO không trực tiếp cho thuê pin, mà thông qua công ty trung gian Vũ Hán Úy Năng – thành lập tháng 8/2020, chỉ 2 ngày trước khi BaaS chính thức ra mắt.

Các cổ đông của Vĩ Năng gồm CATL (Ningde Times), NIO, Chứng khoán Quốc Thái Quân An (Guotai Haitong Securities) và Hubei Sci-Tech Investment.

Theo lý giải của NIO, việc lập công ty này giúp dễ hợp tác với các tổ chức tài chính, phát triển “ngân hàng pin” trong tương lai. Nhưng theo Grizzly và GIC, đây chỉ là “trò tay trái bán cho tay phải”: Úy Năng mua pin từ NIO, rồi cho người dùng thuê lại, giúp NIO ghi nhận trước doanh thu 7 năm – thay vì chờ thu tiền từng quý. Nói cách khác, NIO đã “ứng trước” 7 năm thu nhập trên giấy tờ.

Vụ kiện của GIC khiến ông chủ NIO Lý Bân (William Li) đau đầu. Ảnh: Sohu.

GIC cáo buộc rằng nhờ chiêu này, doanh thu quý IV/2020 của NIO nhảy vọt từ 2,85 tỷ NDT lên 6,64 tỷ NDT, khiến cổ phiếu lên đỉnh lịch sử 62 USD/cổ phiếu đầu 2021.

Và chính lúc ấy, GIC đã mua vào một lượng lớn cổ phiếu NIO, để rồi sau đó hứng chịu lỗ nặng khi giá cổ phiếu lao dốc.

Chuỗi nghi ngờ và quan hệ chằng chịt

GIC còn đặt câu hỏi: “Ngân hàng pin” mà Úy Năng vẽ ra có thật không, khi khách hàng duy nhất là NIO? Cả 2 công ty dùng chung pin, chung nhân sự, NIO còn đưa người của mình vào ban lãnh đạo Úy Năng. Chưa hết, 3 cổ đông còn lại của Úy Năng (CATL, Hubei Sci-Tech, Chứng khoán Quốc Thái) đều có liên hệ mật thiết với NIO.

Đặc biệt, dù NIO nắm 55% lợi ích kinh tế, hãng chỉ giữ dưới 20% cổ phần, nhằm tránh phải hợp nhất báo cáo tài chính theo chuẩn GAAP của Mỹ.

GIC thậm chí còn soi từng phát ngôn của Lý Bân, cáo buộc ông dùng các mối quan hệ để huy động vốn cho Úy Năng.

Tuy nhiên, những gì GIC nêu ra không có gì mới — tất cả đã được nói từ năm 2022. Khi đó, NIO đã ra lập ủy ban điều tra độc lập, và kết luận rằng không có sai phạm, đồng thời BaaS hoàn toàn tuân thủ chuẩn GAAP.

Tòa án quận Nam New York Mỹ đã thụ lý đơn kiện NIO của GIC. Ảnh: Sohu.

Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) cũng từng hỏi về vấn đề này nhưng không có hành động gì thêm.

Nhiều kế toán độc lập xem xét báo cáo của NIO và cho rằng không phát hiện dấu hiệu gian lận rõ ràng.

Theo NIO, Grizzly đơn giản là hiểu sai mô hình BaaS, nhầm lẫn giữa “đổi mới tài chính” và “gian lận sổ sách”.

Hiện tại, tòa án Mỹ vẫn đang xử vụ kiện tập thể từ năm 2022 liên quan tới cáo buộc tương tự, nên vụ kiện mới của GIC bị tạm hoãn cho đến khi vụ kiện trước có phán quyết.

Về phần mình, NIO cần chứng minh sự minh bạch bằng số liệu thực tế, để phản bác những cáo buộc này. Còn nếu thực sự có sai phạm, Lý Bân không chỉ đối mặt với làn sóng chỉ trích từ người dùng, mà còn phải nộp khoản tiền phạt khổng lồ.

Ngược lại, nếu GIC chỉ vì thua lỗ mà đổ lỗi, thì có lẽ họ nên hiểu rằng “đầu tư có rủi ro”.

Theo Sohu

Thu Thủy

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/hang-xe-dien-khon-don-vi-vu-kien-khi-dang-an-nen-lam-ra-post190605.html