Bác sĩ Châu Nhật Ly giữ lối sống lành mạnh và tích cực, sau 31 năm cai thuốc lá thành công
Ký ức khói thuốc và những đêm trắng mệt mỏi
Năm 1980, ông Châu Nhật Ly bắt đầu hút thuốc. Áp lực học tập, những đêm thức trắng ôn thi khiến ông tìm đến thuốc lá như một cách giữ sự tỉnh táo. Ban đầu chỉ vài điếu mỗi ngày, nhưng thói quen ấy bám rễ lúc nào không hay. Chỉ sau một năm, ông hút trung bình 1 gói mỗi ngày. Khi có bạn bè, con số còn nhiều hơn. Sức khỏe ông suy giảm trầm trọng: Cân nặng chỉ còn 41kg, mất ngủ thường xuyên đến mức phải dùng thuốc ngủ. Dần dần, ông lệ thuộc cả vào thuốc ngủ để có thể chợp mắt mỗi đêm.
Trong giai đoạn kinh tế còn nhiều khó khăn, việc duy trì thói quen hút thuốc trở thành gánh nặng. Có lúc ông phải tìm lại những điếu hút dở giấu trong vách tường để “đỡ ghiền”. Không có thuốc, ông mệt mỏi, khó tập trung, dễ cáu gắt. Trong môi trường y tế, sự ái ngại của đồng nghiệp và bệnh nhân khi đến gần khiến ông không khỏi mặc cảm. Từ năm 1980 - 1993, ông cố cai thuốc 6 lần. Lần lâu nhất kéo dài 6 tháng, nhưng lần nào cũng thất bại. Sau mỗi lần bỏ lỡ, ông lại hút nhiều hơn. Niềm tin vào bản thân ngày càng hao hụt.
Gia đình là động lực lớn nhất giúp bác sĩ Châu Nhật Ly vượt qua việc nghiện thuốc lá
Quyết định thay đổi và chiến thắng bản thân
Bước ngoặt đến vào năm 1993, khi vợ ông mang thai con đầu lòng. Sự kiện ấy khiến ông nghiêm túc suy nghĩ về vai trò làm cha, làm chồng, và trách nhiệm đối với sức khỏe người thân. Không dùng thuốc hỗ trợ hay điều trị đặc biệt, ông chọn cách cai tự nhiên. Hai tháng đầu, ông tránh tiếp xúc hoàn toàn với khói thuốc. Không nhìn, không đến gần ai hút thuốc. Khi thèm thuốc, ông ngậm kẹo, hít dầu gió hoặc ra ngoài đi bộ. Những đêm mất ngủ, ông tập thể dục nhẹ, đọc sách để giữ tinh thần ổn định.
Ông chia sẻ rằng thời điểm ấy, điều duy nhất ông bám víu là lòng quyết tâm. Sau 6 tháng, các triệu chứng thèm thuốc giảm dần. Sau 1 năm, ông cảm thấy cơ thể dần ổn định. Ông ăn ngon, ngủ sâu, tinh thần sảng khoái, cân nặng lên đến 60kg và duy trì cho đến hiện tại. Quan trọng nhất, ông cảm nhận rõ sự tự do, không còn phụ thuộc vào thuốc lá để duy trì sự tỉnh táo, không còn bị khói thuốc chi phối trong các hoạt động thường ngày.
Truyền cảm hứng cho cộng đồng và người thân
Bỏ thuốc giúp cải thiện sức khỏe của bác sĩ Ly và tạo ra sự thay đổi tích cực trong các mối quan hệ xung quanh. Gia đình không còn phải chịu ảnh hưởng từ khói thuốc thụ động. Đồng nghiệp, bệnh nhân thoải mái hơn khi tiếp xúc. Bản thân ông cũng cảm thấy tự tin hơn trong giao tiếp. Là người làm nghề y, ông hiểu rõ tác hại của thuốc lá. “Trong khói thuốc có hơn 7.000 chất độc. Nhiều chất gây ung thư phổi, gan, máu, vòm họng… Ngoài ra, còn gây hôi miệng, lão hóa sớm, tăng nguy cơ đột quỵ” - ông Ly chia sẻ.
Theo ông Ly, lý do nhiều người vẫn chưa bỏ thuốc nằm ở 3 điều: Sợ tăng cân, thiếu quyết tâm và nghiện quá lâu. “Người hút trên 20 năm không thể bỏ trong vài ngày. Nhưng nếu thật sự muốn, bạn sẽ làm được”. Ông Ly nhấn mạnh rằng việc tăng cân sau khi cai thuốc là điều có thể kiểm soát, nếu duy trì lối sống lành mạnh, vận động đều và ăn uống hợp lý. Với những người đang trên hành trình từ bỏ thuốc, bác sĩ Ly khuyên: “Cai thuốc là quá trình khó khăn, nhưng không có gì không thể làm được, trừ khi bạn không muốn”. Nếu chỉ được nói một câu để động viên ai đó đang do dự, ông Ly khẳng định: “Bạn sẽ làm được. Quyết định cai thuốc là đúng đắn, vì bạn, vì gia đình và cả cộng đồng”.
Sau 31 năm sống không khói thuốc, điều ông Ly tự hào nhất không phải là chức vụ hay danh hiệu từng có, mà là việc ông đã vượt qua chính mình. Đó là chiến thắng xứng đáng nhất trong cuộc đời của một người từng nghiện thuốc suốt hơn một thập kỷ. Hiện đã nghỉ hưu, bác sĩ Châu Nhật Ly vẫn sẵn sàng tham gia các chương trình truyền thông về tác hại thuốc lá. Ông mong muốn lan tỏa kinh nghiệm của bản thân để nhiều người khác có thể tự tin nói không với thuốc lá.
BÍCH GIANG