Ảnh hưởng của việc sử dụng thuốc lá đối với sức khỏe trẻ em

một ngày trướcBài gốc

Bảo vệ trẻ em tránh khỏi thuốc lá và tạo ra môi trường sống không khói thuốc cho trẻ

Bà Nguyễn Thị Thanh Hòa - Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam - cho biết, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) các bệnh không lây nhiễm (BKLN) là nguyên nhân gây tử vong cho 41 triệu người mỗi năm, chiếm 74% tổng số ca tử vong trên toàn cầu và 77% số đó (khoảng 31,4 triệu) là ở các nước thu nhập thấp và trung bình.

Tại Việt Nam, BKLN chiếm 81% tỷ lệ tử vong và hơn 73% gánh nặng bệnh tật hàng năm, trong số đó có khoảng 41% là tử vong sớm (trước 70 tuổi). Gánh nặng về bệnh tật và tử vong do BKLN gây ra đã trở thành vấn đề toàn cầu, cản trở tiến trình thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững (SDG) mà 193 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam đã cam kết thực hiện.

Có 3 nhóm yếu tố nguy cơ gây BKLN, đó là: Yếu tố nguy cơ về hành vi, yếu tố nguy cơ về môi trường (bao gồm ô nhiễm không khí) và các yếu tố nguy cơ chuyển hóa (bao gồm thừa cân và béo phì, tăng huyết áp, tăng đường máu và tăng cholesterol trong máu). Trong đó đáng chú ý nhất là các yếu tố hành vi nguy cơ vì đây là những yếu tố có thể thay đổi được để giảm thiểu BKLN và tăng cường sức khỏe.

Các hành vi nguy cơ chính đối với BKLN, bao gồm: Sử dụng thuốc lá; sử dụng rượu bia; chế độ dinh dưỡng không lành mạnh và thiếu hoạt động thể chất. Những yếu tố nguy cơ này hiện đang là nguyên nhân chính làm gia tăng số ca tử vong toàn cầu.

Cụ thể, thuốc lá gây ra tới hơn 8 triệu ca tử vong mỗi năm (bao gồm cả do ảnh hưởng của việc tiếp xúc với khói thuốc thụ động), trong khi 2,6 triệu tử vong là do sử dụng rượu bia, 1,8 triệu ca tử vong hàng năm là do dùng nhiều muối và 830.000 là do hoạt động thể chất không đủ...

"Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ em. Cụ thể trẻ em có thể mắc bệnh hoặc cha mẹ, hay người chăm sóc trực tiếp các em mắc bệnh và tử vong. Kinh tế gia đình khó khăn dẫn đến trẻ gặp khó khăn trong cuộc sống, trẻ em thiếu người chăm sóc, nuôi dưỡng. Do đó ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ" - bà Hòa nói.

Kinh nghiệm thế giới cho thấy, đã có các giải pháp can thiệp với hiệu quả cao và chi phí thấp trong kiểm soát các yếu tố hành vi nguy cơ. Để kiểm soát thuốc lá, WHO đã phát triển gói can thiệp MPOWER với 6 biện pháp, trong đó có tăng thuế và giá. Dựa trên bằng chứng thực tế tại nhiều quốc gia, WHO khẳng định đây là phương pháp đạt hiệu quả cao nhất với chi phí thấp nhất, chiếm 50-60% trong tác động giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá. Với việc giảm thiểu sử dụng rượu bia, WHO cũng đã đề xuất gói 5 giải pháp SAFER, trong đó có tăng giá rượu bia thông qua tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và các chính sách giá khác.

Đối với chế độ dinh dưỡng không lành mạnh, WHO cũng đã khuyến cáo đánh thuế đối với đồ uống có đường là một trong những biện pháp can thiệp hiệu quả để giảm tiêu dùng.

Bà Hòa chia sẻ thêm: Trẻ em hút thuốc lá thụ động trong môi trường khói thuốc dễ mắc các bệnh hen suyễn và một số bệnh hô hấp mãn tính, ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Phụ nữ mang thai hút thuốc con sinh ra sẽ có cân nặng sơ sinh thấp. Trẻ em có thể đột tử do ngộc độc nicotin. Trẻ em dễ có nguy cơ hút thuốc lá và nghiện thuốc lá. Trẻ em cũng chịu ảnh hưởng do thiệt hại về kinh tế mang lại, mất đi người thân chăm sóc...

Ở nước ta, nhiều nỗ lực trong phòng chống tác hại thuốc lá đã được triển khai thực hiện trong thời gian qua. Từ năm 2008 đến 2019, Việt Nam đã 3 lần tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với sản phẩm thuốc lá nhưng vẫn đang là một trong 15 quốc gia có tỉ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới và đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN.

Nguyên nhân khiến chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt thời gian qua chưa kiểm soát thành công được hành vi sử dụng thuốc lá là do mức tăng thuế mỗi lần thấp (chỉ là 5%) và khoảng cách thời gian giữa các lần tăng thuế khá dài.

Việt Nam hiện đang thuộc nhóm các nước có mức thuế và giá thuốc lá thấp nhất thế giới, thấp hơn so với mặt bằng chung của các nước trong ASEAN. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ (bao gồm thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng) chỉ chiếm 38,8% (2020), thấp hơn so với trung bình của nhóm quốc gia có thu nhập trung bình (59%), chỉ bằng 1/2 của hầu hết các nước trong khu vực (Thái Lan 78,6%, Singapore 67,1%, Indonesia 62,3%).

"Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Việt Nam ủng hộ việc ban hành quy định áp thuế hỗn hợp đối với mặt hàng thuốc lá. Tuy nhiên cần cân nhắc có lộ trình thực hiện để đảm bảo mức áp thuế theo khuyến nghị của WHO (mức thuế tuyệt đối 15.000đ/bao thuốc và giữ nguyên mức thuế tỷ lệ 75% vào năm 2030) sẽ dẫn đến tỷ lệ hút thuốc giảm tương đối 13%.

Tỷ lệ hút thuốc lá ở nam nữ sẽ giảm xuống 36% đảm bảo thực hiện mục tiêu của Chiến lược Quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 (Quyết định số 586/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ).

Đồng thời, nhất trí với mở rộng đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường (nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam) trên 5g/100 ml. Nhất trí với áp thuế thuế suất tỷ lệ 10% theo dự thảo. Tuy nhiên đề nghị tăng thuế tiêu thụ đặc biệt lên theo lộ trình để đạt tỷ lệ 40% theo khuyến nghị của WHO" - Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam bày tỏ.

Bài và ảnh: An Khê

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/anh-huong-cua-viec-su-dung-thuoc-la-doi-voi-suc-khoe-tre-em-20250529170023388.htm