Bà Nga tặng lại con bò cái cho gia đình ông Trần Đức Thông. Ảnh: N.Toàn
Thắp lên niềm tin đổi đời nhờ con bò giống
3 năm trước, gia đình bà Phạm Thị Nga, ở thôn An Chỉ Tây (xã Đình Cương, Quảng Ngãi) là một trong những hộ cận nghèo của địa phương. Cơ hội đổi đời đến khi bà được Hội Nông dân xã lựa chọn tham gia mô hình “Ngân hàng bò”, một chương trình hỗ trợ sinh kế được triển khai từ nguồn xã hội hóa, hướng đến mục tiêu giúp hộ nghèo có điều kiện sản xuất, phát triển kinh tế.
Khi nhận được con bò cái giống đầu tiên, bà Nga xem đó là tài sản quý. Bà chăm sóc kỹ lưỡng, tạo dựng chuồng trại và nuôi dưỡng cẩn thận.
Sau hơn 2 năm, con bò cái đầu tiên đã sinh sản, rồi nhân đàn lên ba con khỏe mạnh. Đúng thời hạn 30 tháng cam kết, bà tự nguyện trao lại một con bò cái cho hộ nghèo khác trong xã để tiếp tục vòng quay sẻ chia.
“Trước đây, nhà tôi chỉ có vài sào ruộng, quanh năm làm lụng vẫn thiếu trước hụt sau. Từ khi có con bò, tôi bắt đầu có vốn, có động lực để làm ăn. Quý nhất không phải là con vật nuôi, mà là tấm lòng và niềm tin. Khi mình được giúp, lại có thể giúp người khác đó là điều ý nghĩa nhất”, bà Nga chia sẻ.
Đầu năm 2024, ông Trần Đức Thông, cũng là hộ nghèo ở xã Đình Cương, được nhận lại con bò giống từ gia đình bà Nga. Với ông Thông, món quà ấy chẳng khác nào cơ nghiệp quý giá nhất trong nhà. Ông chăm chút từng chút, bởi con bò đang mang thai hứa hẹn một khởi đầu mới cho gia đình.
Gia đình bà Phạm Thị Nga thoát nghèo từ một con bò cái được trao cách đây hơn 3 năm. Ảnh: N.Toàn
“Tôi luôn tâm niệm, khi bò sinh sản, gia đình sẽ tặng lại một con cho hộ khó khăn khác. Mình nhận thì phải có trách nhiệm trao lại. Có như vậy, cái nghĩa, cái tình của bà con mới bền”, ông Thông nói.
Câu chuyện của bà Nga và ông Thông chỉ là lát cắt nhỏ trong hành trình giảm nghèo bền vững của xã Đình Cương. Từ năm 2018 đến nay, mô hình “Ngân hàng bò giống và heo giống” đã và đang tạo nên những thay đổi tích cực, giúp nhiều hộ dân nghèo vươn lên làm chủ cuộc sống.
Theo thống kê của Hội Nông dân xã Đình Cương, đến nay địa phương đã trao 102 con heo giống và 5 con bò giống cho 107 hộ nghèo, cận nghèo và hộ khó khăn, tất cả đều được vận động từ nguồn xã hội hóa. Mỗi hộ khi nhận con giống đều cam kết sau thời gian gây đàn sẽ trả lại một con để chuyển giao cho hộ nghèo khác. Nhờ đó, mô hình tạo thành vòng quay sẻ chia liên tục, giúp nhiều hộ cùng có cơ hội phát triển sinh kế.
Nhân rộng cách làm hay, lan tỏa tinh thần vì cộng đồng
Không dừng lại ở việc trao con giống ban đầu, mô hình “luân chuyển bò, heo” ở xã Đình Cương thực sự trở thành một cách làm dân vận khéo léo và thiết thực. Mỗi hộ nhận hỗ trợ không chỉ được giúp đỡ về kinh tế, mà còn được nâng cao ý thức về tinh thần trách nhiệm, sự sẻ chia và tình làng nghĩa xóm.
Bà Võ Thị Vui - Trưởng ban Kinh tế, Ngân sách HĐND xã Đình Cương (nguyên Chủ tịch Hội Nông dân xã), cho biết: “Điểm đặc biệt của mô hình là không hỗ trợ một chiều. Hộ được nhận bò hay heo phải cam kết gây đàn, sau đó hỗ trợ cho hộ khác. Nhờ vậy, mô hình không chỉ giúp một gia đình thoát nghèo mà còn tạo ra vòng luân chuyển bền vững, giúp nhiều hộ khác cùng được hưởng lợi”.
Nhờ cách làm sáng tạo đó, nguồn lực hỗ trợ được quay vòng và mở rộng, tạo nên hiệu ứng lan tỏa tích cực trong cộng đồng. Không chỉ giúp hộ nghèo có sinh kế, mô hình còn nuôi dưỡng tinh thần tương trợ, gắn kết các gia đình, khơi dậy ý thức “nhận để cho đi” giữa người dân với nhau.
Trên phạm vi toàn tỉnh Quảng Ngãi, mô hình “Ngân hàng bò” được tổ chức ADRA Việt Nam tài trợ và Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Quảng Ngãi triển khai từ năm 2001. Ban đầu chỉ thực hiện tại ba xã Phổ Châu, Phổ Khánh (thị xã Đức Phổ cũ) và Nghĩa Hà (TP Quảng Ngãi cũ), với 255 con bò giống ban đầu. Sau hơn hai thập kỷ, số bò trong dân đã tăng lên hơn 2.000 con, giúp hàng trăm phụ nữ vươn lên ổn định kinh tế.
Những con bò được chăm sóc, gây đàn rồi tiếp tục trao lại cho hộ nghèo khác, tạo nên vòng quay yêu thương bền bỉ. Cũng nhờ đó, hàng trăm hội viên phụ nữ có cơ hội vươn lên thoát nghèo, nhiều người còn làm giàu từ chính con giống được hỗ trợ.
Từ 255 con bò hỗ trợ ban đầu, số bò của dự án trong toàn dân hiện đã lên đến hơn 2.000 con. Ảnh: N.Toàn
Bà Lê Thị Lệ Huyền - Phó trưởng Ban Công tác Phụ nữ (Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Quảng Ngãi), đánh giá: “Qua nhiều năm triển khai, mô hình đã chứng minh hiệu quả rõ rệt. Nhiều hội viên không chỉ thoát nghèo mà còn có điều kiện phát triển kinh tế khá giả. Sắp tới, Hội sẽ kiến nghị tỉnh có thêm chính sách hỗ trợ kỹ thuật, chăm sóc để người dân quản lý đàn bò tốt hơn, giữ cho vòng quay “ngân hàng con giống” ngày càng bền vững”.
Nhìn lại hành trình hơn 2 thập kỷ, có thể thấy mô hình “Ngân hàng bò, heo” không chỉ dừng ở việc hỗ trợ vật chất, mà đã thực sự góp phần thay đổi tư duy làm ăn của người dân. Từ chỗ trông chờ, ỷ lại, người dân nay đã biết tự chủ, tự vươn lên bằng sức lao động của mình.
Thành công của mô hình là minh chứng sinh động cho phương châm “giúp cần câu hơn cho con cá”, là hướng đi hiệu quả trong chương trình giảm nghèo bền vững mà tỉnh Quảng Ngãi đang thực hiện.
Không chỉ giúp người dân thoát nghèo, mô hình luân chuyển con giống còn tạo nên sợi dây gắn kết cộng đồng. Mỗi hộ trao đi một con bò, một con heo, là gửi gắm trong đó tình cảm, niềm tin và tinh thần trách nhiệm với người cùng cảnh ngộ.
Nhờ vậy, “ngân hàng con giống” ở Đình Cương nói riêng và Quảng Ngãi nói chung không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn mang giá trị nhân văn sâu sắc, khơi dậy lòng nhân ái, tình người nơi vùng quê còn nhiều khó khăn.
Sau hơn 20 năm triển khai, hàng trăm hộ dân có thêm cơ hội ổn định cuộc sống, nhiều gia đình vươn lên khá giả. Mô hình này vì thế không chỉ là câu chuyện thoát nghèo, mà còn là biểu tượng cho sự sẻ chia và sức mạnh cộng đồng, hướng đến cuộc sống ấm no, bền vững cho người dân nông thôn Quảng Ngãi.
Hoàng Vinh