Hào khí Đông A của nhà Trần còn vang mãi ngàn năm

5 giờ trướcBài gốc

Đoàn thuyền biểu diễn giao tranh trên sông, tái hiện cuộc hội quân, duyệt binh biểu dương lực lượng chuẩn bị kháng chiến của quân và dân nhà Trần năm xưa. Ảnh: Việt Bắc

Dòng sông thiêng và khúc tráng ca lịch sử

Sông Lục Đầu là nơi hợp lưu của 6 dòng sông lớn thuộc vùng Kinh Bắc xưa, từ lâu đã được coi là con sông thiêng trong tâm thức người Việt. Trên khúc sông này, năm 1285, quân dân nhà Trần từng hội binh dưới cờ Hưng Đạo Đại Vương, tạo thế “thiên la địa võng”, làm nên chiến thắng oanh liệt đánh tan quân Nguyên - Mông. Dòng sông ấy cũng là nơi khởi nguồn cho chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, một trong những bản anh hùng ca rực rỡ nhất của dân tộc.

Trong tâm thức dân gian, Trần Hưng Đạo là Thanh Thiên Đồng Tử, là Cửu Thiên Vũ Đế. Sau khi hóa, Ngài vẫn hiển thánh trấn trừ ma vương, thủy quái, hộ quốc an dân. Tại Kiếp Bạc, ngay từ khi Ngài còn sống, Thượng hoàng Thánh Tông đã cho lập Sinh từ để tôn thờ. Sau khi Trần Hưng Đạo qua đời, nhân dân đã dựng đền Kiếp Bạc. Lễ hội đền Kiếp Bạc tháng 8 âm lịch hằng năm được tổ chức rất trang trọng; triều đình cử quan đại thần về chủ lễ, làm cho lễ hội Kiếp Bạc càng hoành tráng, trang nghiêm. Năm nay, tưởng niệm 725 năm ngày mất của Đức Thánh Trần, nhân dân cả nước lại nô nức đổ về đền Kiếp Bạc dự lễ hội với lòng thành kính, tri ân Đức Thánh.

Trải qua hơn 7 thế kỷ, Lục Đầu giang vẫn lặng lẽ chảy, mang trong mình lớp lớp trầm tích của lịch sử. Nơi đây không chỉ là địa danh, mà còn là biểu tượng của tinh thần bất khuất, ý chí tự cường của dân tộc Việt Nam. Và để tưởng nhớ, tôn vinh hào khí ấy, người dân Hải Phòng cùng các tỉnh lân cận đã khôi phục và tổ chức lễ Hội quân trên sông Lục Đầu, một sinh hoạt văn hóa đặc sắc tái hiện tinh thần nhà Trần giữa lòng thời đại mới.

Không chỉ là một nghi lễ truyền thống, lễ Hội quân trên sông Lục Đầu còn là ngày hội của lòng dân. Từ các vùng ven sông, từ Cát Hải, Đồ Sơn đến An Dương, Tiên Lãng, người dân Hải Phòng nô nức kéo về dự hội. Họ mang theo sản vật quê hương, dâng lên ban thờ Đức Thánh Trần, thể hiện lòng tri ân sâu sắc với tiền nhân. Các đoàn đại biểu từ Bắc Ninh, Hưng Yên, Quảng Ninh... - những địa phương cùng chia sẻ dòng sông Lục Đầu cũng về chung vui, kết nối các giá trị văn hóa vùng miền thành một chỉnh thể thống nhất. Dòng sông như chiếc cầu nối, gắn kết bao thế hệ, bao miền quê trong một tấm lòng hướng về cội nguồn dân tộc.

Trong dòng người theo dõi chương trình diễn xướng, các ông Trần Quang Thông và Bùi Văn Nhượng, quê ở xã Nam Sách, thành phố Hải Phòng cho biết: "Chúng tôi là những cựu chiến binh, từng vào sinh ra tử nên khi xem chương trình hội quân cảm thấy rất xúc động và tự hào về những chiến công oanh liệt của cha ông ta từ nhiều thế kỷ trước". Chính niềm tin, lòng tự hào và tình yêu quê hương ấy đã khiến lễ hội không chỉ là sự kiện văn hóa, mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, của khát vọng vươn lên trong thời đại mới.

Dòng sông thức dậy cùng lịch sử

Năm nay, màn diễn xướng lễ Hội quân trên sông Lục Đầu diễn ra tại đê sông Thương, trước cổng đền Kiếp Bạc, phường Trần Hưng Đạo, thành phố Hải Phòng. Tham gia diễn xướng hội quân gồm 50 thuyền của ngư dân đến từ vùng sông nước thành phố Hải Phòng, tỉnh Quảng Ninh, 400 võ sinh võ Nhất Nam, 100 tiêu binh phường Trần Hưng Đạo, dàn trống hội cùng đông đảo nhân dân thập phương. Màn diễn xướng lễ hội quân gồm 3 chủ đề: “Hào khí Đông A”, “Hùng khí Lục Đầu” và “Ca khúc khải hoàn”.

Sáng 13/10, khi mặt trời còn chưa ló rạng, sương sớm phủ mờ mặt sông, bỗng tiếng trống hội vang dội từ đầu bến. Hàng trăm người đi trên các đoàn thuyền rước cờ, rước lệnh từ các ngả sông đồng loạt tiến ra giữa dòng nước mênh mang. Cờ ngũ sắc phấp phới, tiếng chiêng, tiếng trống hòa vào tiếng hò reo rộn rã. Trên mỗi con thuyền, những người dân trong trang phục chiến tướng, chiến binh thời Trần với áo bào, giáp trụ, mũ đồng, tay cầm giáo mác tái hiện hình ảnh đoàn quân năm xưa hợp binh dưới trướng Hưng Đạo Đại Vương. Giữa tiếng chiêng trống dồn dập, lời hô “Đông A - bất khuất!” vang vọng khắp mặt sông, khiến lòng người rung động. Đó là âm thanh của quá khứ sống dậy, là nhịp thở của lòng yêu nước được đánh thức giữa dòng thiêng Lục Đầu.

Dưới sông, các đoàn thuyền băng băng lướt sóng, trên bờ là các võ sinh Nhất Nam trình diễn những bài võ cổ truyền của dân tộc kết hợp màn múa rồng, múa lân và trống trận hào hùng gợi nhớ cuộc duyệt binh biểu dương lực lượng chuẩn bị kháng chiến ở Đông Bộ đầu tháng 8 năm Giáp Thân (1284) và cuộc hội 20 vạn quân ở Vạn Kiếp năm 1285. Tiếng chiêng, tiếng trống vang lên từng hồi trầm hùng. Khoảnh khắc ấy, không gian lễ hội như tĩnh lại. Mọi ánh mắt đều hướng về dòng sông, nơi được coi là linh mạch của hào khí dân tộc. Từ bến sông Lục Đầu, dường như ta nghe vang vọng tiếng quân reo, tiếng sóng Bạch Đằng giang năm nào vẫn còn ngân dài.

Lễ hội của lòng dân, tiếp nối mạch nguồn hào khí

Sau phần nghi lễ, không khí lễ hội chuyển sang tưng bừng, sôi nổi với nhiều hoạt động văn hóa - thể thao đậm đà bản sắc dân gian. Tiếng trống lệnh mở đầu hội đua thuyền vang lên, hàng chục thuyền đua cùng lao vút đi giữa dòng nước trong xanh. Trên bờ, tiếng hò reo, tiếng cổ vũ vang dậy như sóng dâng, hòa vào tiếng trống, tiếng chiêng, tạo nên một khúc nhạc rộn ràng của sức trẻ và niềm tin.

Phần hội diễn ra sôi nổi với nhiều hoạt động văn hóa - thể thao đậm đà bản sắc dân gian. Ảnh: Việt Bắc

Từ năm 2006, thực hiện Dự án nâng cấp lễ hội truyền thống Côn Sơn - Kiếp Bạc, Bộ Văn hóa -Thông tin chỉ đạo Viện Văn hóa Thông tin, Sở Văn hóa - Thông tin tỉnh Hải Dương (cũ) phục dựng lễ Hội quân trên sông Lục Đầu quy mô lớn. Toàn bộ thư tịch cổ, tư liệu điền dã được vận dụng khoa học vào kịch bản tổ chức nghi lễ. Hàng năm, diễn xướng lễ Hội quân trên sông Lục Đầu trở thành một hoạt động hấp dẫn du khách và nhân dân trong lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc. Diễn xướng Hội quân gợi nhớ về bản hùng ca đánh giặc giữ nước của dân tộc ta thời nhà Trần, tri ân và ngợi ca công lao của Quốc công Tiết chế Trần Hưng Đạo.

Năm nay, lễ Hội quân huy động khoảng 5.000 người gồm nhân dân địa phương, cư dân vùng sông nước Vân Giang, Đông Triều của tỉnh Quảng Ninh và Kiến An, thành phố Hải Phòng; với trên 50 thuyền rước của ngư dân Vân Giang, Quảng Ninh và Kiến Hải, Hải Phòng; 400 võ sinh võ Nhất Nam, 100 tiêu binh phường Trần Hưng Đạo, dàn trống hội cùng đông đảo nhân dân.

Khi chiều xuống, ánh nắng cuối ngày dát vàng mặt nước, những con thuyền rước trở về bến trong tiếng trống rộn ràng. Mặt sông Lục Đầu đỏ rực như được nhuộm bởi sắc cờ của niềm tin và tự hào. Lễ Hội quân trên sông Lục Đầu khép lại, nhưng dư âm của nó vẫn ngân mãi trong lòng người, như lời nhắn nhủ thế hệ hôm nay hãy giữ vững tinh thần Đông A, tinh thần lấy trí tuệ, đoàn kết và lòng dân làm gốc. Và dòng sông Lục Đầu vẫn miệt mài chảy mãi, vẫn kể câu chuyện của dân tộc cho thế hệ mai sau.

Việt Bắc

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/hao-khi-dong-a-cua-nha-tran-con-vang-mai-ngan-nam-post496014.html