Hậu kiểm chặt - không còn cửa cho xây dựng sai phép

3 giờ trướcBài gốc

Làm thế nào để xóa bỏ tình trạng “phạt cho tồn tại”, xử lý nghiêm các công trình sai phạm là vấn đề dư luận đặc biệt quan tâm.

Công an phường Yên Hòa kiểm tra một cơ sở xây dựng lều lán, cung cấp bình gas tại ô đất C4. Ảnh: PV

Xử lý thiếu thống nhất

Theo Bộ Xây dựng, thực tiễn nhiều năm qua cho thấy, tình trạng xây dựng không phép, sai phép, lấn chiếm vỉa hè, đất công, xây vượt tầng, thay đổi công năng… diễn ra ở nhiều nơi. Sai phạm đáng kể là xây dựng vượt tầng, tum, tăng diện tích sàn để hưởng lợi ở các nhà riêng lẻ của hộ gia đình, nhà cho thuê. Nhiều công trình không được phát hiện từ sớm, chỉ khi công trình đã xây dựng gần xong hoặc hoàn thiện mới bị xử lý. Thậm chí, ngay cả những công trình lớn nhằm mục đích kinh doanh dịch vụ vẫn xảy ra tình trạng này. Đây là những công trình dù đã được cấp phép của cơ quan có thẩm quyền nhưng trong quá trình thi công, chủ đầu tư cố tình phớt lờ quy định, tự ý thay đổi thiết kế, dẫn đến tình trạng nhiều người dân không được cấp "sổ đỏ".

Tại Hà Nội, trong quá trình thực hiện dự án chung cư G4 tại khu đô thị Yên Hòa, chủ đầu tư là Công ty cổ phần Xây dựng dân dụng Hà Nội (HCCI) tự ý nâng tầng dù chưa được UBND thành phố chấp thuận. Sai phạm này đã được Thanh tra thành phố Hà Nội kết luận từ lâu, nhưng đến nay HCCI vẫn không khắc phục, khiến nhiều cư dân suốt 17 năm không được cấp "sổ hồng".

Một trong những lý do dẫn đến tình trạng vi phạm trật tự xây dựng là có sự buông lỏng quản lý, thậm chí tiêu cực để làm ngơ cho vi phạm. Cùng với đó, việc công khai, minh bạch thông tin công trình xây dựng chưa được quan tâm thực hiện triệt để, ảnh hưởng đến hiệu quả giám sát của người dân và các chủ thể liên quan.

Giải phóng đất bị lấn chiếm tại phường Yên Hòa. Ảnh: PV

Bổ sung “cây gậy” pháp lý khắc phục bất cập

Để khắc phục những tồn tại, dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) đã nêu rõ những hành vi nghiêm cấm, trong đó có cấm xây dựng công trình không tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn được lựa chọn áp dụng; cấm sử dụng công trình không đúng mục đích, công năng; cấm xây dựng cơi nới, lấn chiếm diện tích, lấn chiếm không gian đang được quản lý, sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác và của khu vực công cộng, khu vực sử dụng chung.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng quy định cấm lạm dụng chức vụ, quyền hạn dẫn đến vi phạm pháp luật về xây dựng; bao che hoặc chậm xử lý hành vi vi phạm. Đáng lưu ý, so với Luật Xây dựng hiện hành, dự thảo Luật quy định miễn giấy phép xây dựng đối với một số loại công trình theo hướng giảm “tiền kiểm”, tăng “hậu kiểm”.

Đón nhận thông tin này, bà Đoàn Diệp Anh ở phường Yên Hòa, thành phố Hà Nội cho rằng, miễn giấy phép xây dựng là nội dung đáng lưu tâm. Chủ trương này phù hợp với mục tiêu cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là quy định cấp phép hiện hành vốn áp dụng khá chặt chẽ, nhưng tình trạng xây dựng sai phép, lấn chiếm vỉa hè, đất công, xây vượt tầng, thay đổi công năng… vẫn diễn ra ở nhiều nơi, đặc biệt là khu vực nông thôn. Nếu bỏ cấp phép, liệu người dân có xây dựng bừa bãi? Đáng lo hơn, trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đội ngũ cán bộ chuyên môn về xây dựng ở cấp xã rất mỏng, phần lớn kiêm nhiệm, gây khó khăn cho công tác kiểm tra, giám sát thực tế.

Theo bà Đoàn Diệp Anh, nếu triển khai, cùng với việc xác định rõ công trình không phải xin giấy phép thì cần xử nghiêm những trường hợp vi phạm. Ngoài ra, cần bổ sung chế tài xử lý trách nhiệm người đứng đầu và cán bộ chuyên trách phòng chuyên môn cấp phường, xã nếu không phát hiện hoặc xử lý kịp thời các sai phạm. Có như vậy mới tránh tình trạng làm cho có, mở cơ chế “hậu kiểm” nhưng không có đủ nguồn lực để thực hiện.

Ở góc nhìn khác, luật gia Lê Quang Vững đánh giá, dự thảo Luật chưa quy định rõ cơ chế xử lý đối với công trình đã được cấp phép hợp pháp nhưng trong quá trình thi công phát sinh vi phạm như sai thiết kế, thay đổi công năng, chiều cao hoặc mật độ xây dựng. Đây là dạng vi phạm phổ biến trong thời gian qua nhưng chưa có giải pháp hữu hiệu để xử lý dứt điểm.

Ông Lê Quang Vững cho rằng, khoảng trống cơ chế xử lý đối với công trình sai phép là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng công trình được cấp phép đúng nhưng vẫn làm sai tiếp diễn. Do đó, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể hoặc giao Chính phủ hướng dẫn về nguyên tắc xử lý vi phạm sau cấp phép, bao gồm phân định trách nhiệm của các chủ thể liên quan, quy trình xử lý và tiêu chí xác định mức độ vi phạm, từ đó xây dựng chế tài tương ứng. Dự thảo Luật cũng cần quy định rõ cơ chế ủy quyền cho UBND cấp xã trong việc kiểm tra hiện trường, lập biên bản vi phạm, tạm dừng thi công với công trình nhà ở riêng lẻ, công trình nhỏ lẻ.

Cùng với đó, cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương để không xảy ra tình trạng điều chỉnh giấy phép nhằm hợp lý hóa sai phạm. Đặc biệt, cần minh bạch hóa thông tin, tăng cường thanh tra các dự án lớn trước khi đưa vào sử dụng. Khi thông tin về công trình xây dựng được công khai, minh bạch, giám sát đến nơi đến chốn từ sớm, quyền lợi của người mua nhà mới được bảo đảm, đồng thời chấm dứt cơ chế “xin cho” và tiêu cực trong xử lý sai phạm.

Hà Phong

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/hau-kiem-chat-khong-con-cua-cho-xay-dung-sai-phep-726297.html