Một cơ sở đóng mới, sửa chữa toa tàu của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.
UBND TP. Hà Nội vừa có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất địa điểm, quy mô, ranh giới Dự án đầu tư xây dựng Tổ hợp công nghiệp đường sắt tại khu vực phía Nam TP. Hà Nội.
Theo đó, UBND TP. Hà Nội kiến nghị người đứng đầu Chính phủ chấp thuận địa điểm Dự án đầu tư xây dựng Tổ hợp công nghiệp đường sắt tại phía Nam TP. Hà Nội thuộc khu vực các xã: Chuyên Mỹ, Ứng Hòa, TP. Hà Nội với quy mô khoảng 250 ha (quy mô, ranh giới chính xác sẽ được xác định trong các bước tiếp theo).
UBND TP. Hà Nội cũng kiến nghị Thủ tướng cho phép cập nhật, tích hợp quy hoạch Tổ hợp công nghiệp đường sắt vào các quy hoạch có liên quan: Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065, phù hợp với quy định tại Điều 22 và khoản 5 Điều 38 Luật Đường sắt ngày 27/6/2025 (thuộc Mục 2, Mục 3 Chương II, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025).
Trước đó, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án xây dựng Tổ hợp công nghiệp đường sắt.
Theo đề xuất, Tổ hợp công nghiệp đường sắt là sẽ tổ hợp công trình đa chức năng gồm: nhà máy sản xuất, lắp ráp phương tiện - thiết bị - phụ tùng; trung tâm nghiên cứu; trung tâm sửa chữa, bảo trì; kết nối hạ tầng với tuyến đường sắt quốc gia và các công trình phụ trợ.
Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án xây dựng Tổ hợp công nghiệp đường sắt 17.509 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư công sẽ được dùng để xây dựng tuyến đường sắt kết nối với đường sắt quốc gia, hạ tầng kỹ thuật, trung tâm R&D và các hạng mục được Nhà nước hỗ trợ; vốn nhà nước bổ sung vào doanh nghiệp sẽ dùng đầu tư xây dựng nhà máy lắp ráp và các hạng mục liên quan; đồng thời kêu gọi nhà đầu tư cùng tham gia và hợp tác kinh doanh.
Nếu được cấp có thẩm quyền phê duyệt, Dự án xây dựng Tổ hợp công nghiệp đường sắt sẽ chuẩn bị đầu tư trong vòng 1 năm; triển khai xây dựng trong vòng 3 năm để kịp hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2029.
Ước tính, doanh thu mà Tổ hợp này mang lại từ năm 2030 đến năm 2050 là khoảng 228.102 tỷ đồng; lợi nhuận bình quân năm 1.141 tỷ đồng, qua đó giúp Dự án có thể hoàn vốn trong 16 năm.
Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, Tổ hợp có mục tiêu sản xuất trong nước và từng bước nội địa hóa linh kiện phần cứng, phần mềm về thông tin, tín hiệu và hệ thống cấp điện; làm chủ toàn bộ công tác vận hành, bảo trì và từng bước sản xuất một số linh kiện, phụ tùng thay thế đối với đường sắt tốc độ cao; nhận chuyển giao công nghệ, đầu tư máy móc thiết bị và sản xuất đầu máy, toa xe cho đường sắt quốc gia với tốc độ nhỏ hơn 200 km/h, đồng thời mua thiết kế và sản xuất đối với đường sắt đô thị.
Dự án cũng sẽ xây dựng phân khu chức năng thực hiện việc sửa chữa lớn đối với toàn bộ phương tiện thiết bị đường sắt, trước mắt là đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị.
Cụ thể, đối với các tuyến đường sắt đô thị, các tuyến đường sắt mới, trong giai đoạn đầu (từ năm 2029 đến năm 2031), Tổ hợp công nghiệp đường sắt này sẽ lắp ráp đầu máy điện, đầu máy năng lượng sạch; sản xuất toa xe khách cho đường sắt tốc độ dưới 160 km/h; lắp ráp các đoàn tàu điện động lực phân tán (EMU) cho đường sắt đô thị; sản xuất toa xe hàng tốc độ 120 km/h cho tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Trong giai đoạn tiếp theo (từ năm 2032 đến năm 2035), Tổ hợp đặt mục tiêu làm chủ sản xuất đối với toa xe khách, toa xe hàng tốc độ dưới 160 km/h; lắp ráp đầu máy điện, nâng dần tỉ lệ nội địa hóa lên 30%; sản xuất các vật tư phụ tùng cho sửa chữa phương tiện, phụ kiện kết cấu hạ tầng, thông tin tín hiệu…
Đối với tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Tổ hợp sẽ tham gia lắp ráp các đoàn tàu EMU theo hợp đồng mua sắm và chuyển giao công nghệ. Đến năm 2035 làm chủ công nghệ lắp ráp và nâng dần tỉ lệ nội địa hóa lên 20%.
Đích đến cuối cùng là đến giai đoạn 2040 - 2050, Tổ hợp phấn đấu làm chủ nội địa hóa đạt 80% đối với đoàn tàu EMU và sản xuất các vật tư phụ tùng phục vụ khai thác, vận hành tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Anh Minh