Hé lộ lý do NASA cho phép phi hành gia nam ở lại lâu hơn nữ giới trong không gian

5 giờ trướcBài gốc

Bức xạ ion hóa đến từ Mặt trời và các tia vũ trụ có thể làm tổn thương ADN, gây bệnh phóng xạ và tăng nguy cơ ung thư. Trên Trái Đất, từ quyển và khí quyển giúp che chắn phần lớn lượng bức xạ này. Nhưng trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), các phi hành gia chỉ được bảo vệ bởi từ quyển, khiến họ phải tiếp xúc với mức bức xạ cao hơn gấp nhiều lần.

Theo quy định từ năm 1989, NASA giới hạn liều phơi nhiễm sao cho nguy cơ tử vong do ung thư không vượt quá 3% trong suốt sự nghiệp của phi hành gia. Giới hạn này dao động từ mức thấp nhất 180 millisievert (mSv) đối với một phụ nữ 30 tuổi, đến mức cao nhất 700 mSv với một nam giới 60 tuổi.

Nếu không có sự bảo vệ của bầu khí quyển Trái Đất, các phi hành gia sẽ phải tiếp xúc nhiều hơn với mức độ bức xạ ion hóa cao. (Nguồn ảnh: Getty)

Nguyên nhân chính khiến phụ nữ chịu giới hạn thấp hơn, theo R. Julian Preston thuộc Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, là do các nghiên cứu - đặc biệt từ những người sống sót sau thảm họa hạt nhân Nhật Bản - cho thấy nữ giới có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp đôi so với nam giới khi tiếp xúc cùng mức bức xạ.

Hệ quả của chính sách này không hề nhỏ. Năm 2018, nữ phi hành gia kỳ cựu Peggy Whitson buộc phải nghỉ hưu ở tuổi 57 sau khi chạm ngưỡng phơi nhiễm tối đa trong sự nghiệp, dù bà vẫn muốn tiếp tục bay.

Trước thực tế này, NASA đã đề xuất thay đổi. Năm 2021, cơ quan này trình kế hoạch áp dụng một mức giới hạn chung 600 mSv cho mọi phi hành gia, bất kể tuổi hay giới tính. Mức này được tính toán dựa trên rủi ro trung bình cao nhất ở nhóm dễ tổn thương nhất: nữ giới trẻ tuổi. Với mức giới hạn mới, một phi hành gia có thể tham gia bốn chuyến bay kéo dài sáu tháng trên ISS. Để so sánh, người sống trên Trái Đất trung bình chỉ nhận khoảng 3,6 mSv bức xạ mỗi năm, trong khi con số này trên ISS là khoảng 300 mSv mỗi năm.

Preston cho biết: "Giới hạn mới sẽ làm giảm thời gian hoạt động của một số nam giới lớn tuổi, nhưng đổi lại, phụ nữ sẽ có sự nghiệp kéo dài hơn".

Ủy ban chuyên gia thuộc Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia, trong báo cáo tháng 6/2021, nhấn mạnh NASA cần cân bằng giữa rủi ro sức khỏe và bình đẳng cơ hội nghề nghiệp. Một số sứ mệnh dài hạn như hành trình đến Sao Hỏa có thể khiến phi hành gia tiếp xúc với liều ước tính 900 mSv - vẫn dưới mức 1.000 mSv mà châu Âu, Canada và Nga áp dụng.

"Nếu NASA xác định nhiệm vụ đó là trọng yếu, cơ quan có thể cho phép một số phi hành gia vượt quá giới hạn nghề nghiệp. Đây là vấn đề đạo đức phức tạp nhưng cần thiết nếu con người muốn đặt chân lên Sao Hỏa", Preston nhấn mạnh.

Bảo Ngọc (Theo Live Science)

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kham-pha/he-lo-ly-do-nasa-cho-phep-phi-hanh-gia-nam-o-lai-lau-hon-nu-gioi-trong-khong-gian/20250909081052079