Hé lộ những nhượng bộ mới của Ukraine khi ông Trump nóng lòng đạt thỏa thuận

10 giờ trướcBài gốc

Ukraine nghĩ lại về những vấn đề từng “không thể thương lượng”

Giới lãnh đạo Ukraine đã soạn thảo một bản đề xuất phản hồi trước kế hoạch của chính quyền Tổng thống Trump - hiện đang vấp phải chỉ trích vì những nhượng bộ được cho là quá mức dành cho Điện Kremlin. Dù đề xuất này vẫn giữ vững một số yêu cầu trước đây của Kiev nhưng nó cũng hé lộ khả năng nhượng bộ ở những vấn đề vốn từ lâu được xem là không thể đàm phán.

Theo kế hoạch mà New York Times thu thập được, Ukraine sẽ không bị hạn chế về quy mô quân đội, "một lực lượng an ninh châu Âu" có sự hậu thuẫn từ Mỹ sẽ được triển khai trên lãnh thổ Ukraine để bảo đảm an ninh và các tài sản bị đóng băng của Nga sẽ được sử dụng để khắc phục thiệt hại do xung đột ở Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Reuters

Đây là ba điểm có thể vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Điện Kremlin nhưng một số điểm trong đề xuất cho thấy nỗ lực tìm kiếm điểm chung với Nga. Chẳng hạn, bản đề xuất không đề cập đến việc Ukraine giành lại toàn bộ các vùng lãnh thổ mà hiện Nga kiểm soát cũng như không còn yêu cầu Kiev phải gia nhập NATO - hai vấn đề mà Tổng thống Zelensky trước đó từng tuyên bố là "không thể thương lượng".

Tổng thống Trump đã bay tới Rome vào 25/4 để tham dự tang lễ của Giáo hàng Francis vào 26/4. Ông Zelensky cũng xác nhận tham dự sự kiện này. Trong một bài đăng trên mạng xã hội sau khi đặt chân tới Rome, ông Trump nói rằng Nga và Ukraine đang "rất gần một thỏa thuận" và kêu gọi hai bên gặp mặt trực tiếp để "hoàn tất nó". Trước đó trong ngày, ông Trump cũng nói rằng có khả năng ông và ông Zelensky sẽ gặp nhau bên lề tang kễ. Một quan chức giấu tên của Ukraine cho biết nếu tới Rome, ông Zelensky có lẽ sẽ đích thân trình bày bản kế hoạch với ông Trump.

"Trong vài ngày tới, có thể diễn ra những cuộc gặp rất quan trọng, những cuộc gặp có thể đưa chúng ta tiến gần hơn tới sự bình yên cho Ukraine", ông Zelensky phát biểu hôm 25/4 với một giọng điệu lạc quan hiếm thấy so với các tuyên bố trước đó trong tuần.

Đây là cuộc gặp mới nhất giữa hai nhà lãnh đạo sau cuộc khẩu chiến ở Nhà Trắng hồi tháng 2 khi ông Zelensky bị Tổng thống Trump và Phó Tổng thống JD Vance công khai chỉ trích trong buổi gặp được truyền hình trực tiếp tại Phòng Bầu dục.

Cuộc gặp này cũng diễn ra sau nhiều ngày Nhà Trắng và giới lãnh đạo Ukraine căng thẳng về nội dung một thỏa thuận hòa bình tiềm năng với Nga. Ông Zelensky đã bác bỏ một đề xuất từ Nhà Trắng được công bố trong tuần này, trong đó Mỹ sẽ công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với Bán đảo Crimea mà Nga tuyên bố sáp nhập vào năm 2014. Hôm 24/4, ông Trump cáo buộc ông Zelensky là “gây kích động” và nói rằng việc ông từ chối nhượng bộ các yêu cầu của Nhà Trắng sẽ “kéo dài cảnh tượng chết chóc”.

Dù còn nhiều bất đồng lớn nhưng vẫn còn không gian để Kiev và Washington tìm kiếm một số điểm nhượng bộ. Tuy nhiên, việc phía Moscow sẽ chấp nhận điều gì vẫn là một ẩn số.

Trong đề xuất mới nhất, Ukraine không còn đưa ra yêu cầu phải được đảm bảo tư cách thành viên NATO - điều mà Moscow kịch liệt phản đối dù đây từng là lập trường nhất quán của Tổng thống Volodymyr Zelensky. Thay vào đó, văn bản nêu rõ: "VIệc Ukraine gia nhập NATO phụ thuộc vào sự đồng thuận giữa các thành viên liên minh".

Tại các cuộc thảo luận ở London và Paris, các quan chức Mỹ tái khẳng định lập trường của ông Trump phản đối việc Ukraine gia nhập NATO. Tuy nhiên, họ cũng nói rõ với các đối tác Ukraine rằng quan điểm này sẽ không ràng buộc các chính quyền Mỹ kế tiếp nếu có sự thay đổi lập trường trong tương lai.

"Chính quyền Mỹ tiếp theo hoàn toàn có thể quyết định cho Ukraine gia nhập NATO", một quan chức tham dự cuộc họp tại Paris tuần trước cho hay. Các quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng họ hiểu Ukraine sẽ không chấp nhận bất kỳ giới hạn nào về khả năng gia nhập NATO trong tương lai,

Về cấu trúc quân đội Ukraine sau xung đột, Nhà Trắng đứng về phía Kiev thay vì nhượng bộ các yêu cầu của Moscow. Điện Kremlin yêu cầu quân đội Ukraine phải bị giới hạn nghiêm ngặt về quy mô và năng lực. Tuy nhiên, các quan chức trong chính quyền Tổng thống Trump khẳng định với Ukraine rằng họ sẽ không ủng hộ những giới hạn như vậy.

Trong khi Tổng thống Trump và Phó Tổng thống JD Vance tuần này cho thấy sẵn sàng công nhận chủ quyền của Nga với Bán đảo Crimea thì các quan chức Mỹ vẫn nhiều lần khẳng định với Ukraine rằng họ sẽ không yêu cầu Kiev phải làm điều tương tự, cũng như không trông đợi các nước châu Âu sẽ đi theo lập trường của Washington.

Điểm nghẽn thỏa thuận hòa bình

Tuy nhiên, bất chấp tuyên bố của ông Trump rằng "chúng ta đang tiến khá gần một thỏa thuận", triển vọng đạt được hòa bình vẫn xa với. Trong khi các bên đều nhất trí rằng trước khi các cuộc đàm phán hòa bình nghiêm túc bắt đầu thì Nga và Ukraine phải ngừng giao tranh, song một thỏa thuận ngừng giao tranh dường như vẫn khó đạt được.

Vài giờ sau khi ông Trump chỉ trích ông Zelensky vì không ủng hộ đề xuất hòa bình của Nhà Trắng tuần này, Nga đã tiến hành một cuộc tấn công lớn vào thủ đô Kiev. Ngay sau đó, ông Trump đã thể hiện sự chỉ trích hiếm hoi với Tổng thống Putin khi đăng trên Truth Social rằng: “Vladimir, DỪNG LẠI NGAY!”

Nga cũng đã từ chối tuân thủ lệnh ngừng bắn 30 ngày mà chính quyền ông Trump đưa ra và Ukraine đã đồng ý. Ngay cả đề xuất ngừng bắn một ngày do ông Putin đưa ra để đánh dấu lễ Phục sinh cũng không được thực thi khi cả hai bên tiếp tục cáo buộc nhau vi phạm cam kết.

Một vấn đề then chốt khác là lãnh thổ.

Kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào cuối tháng 2/2022, quân đội Nga đã kiểm soát một phần lớn lãnh thổ của Ukraine, chủ yếu ở khu vực Donbass thuộc phía Đông cùng với một dải đất ở miền Nam nối Nga với Bán đảo Crimea. Điện Kremlin tuyên bố sẽ không từ bỏ bất kỳ khu vực nào trong số này, bao gồm phần lớn diện tích của 4 tỉnh mà Tổng thống Putin tuyên bố sáp nhập vào tháng 9/2022.

Trong đề xuất mới, Ukraine kêu gọi "khôi phục hoàn toàn" lãnh thổ nhưng không nêu rõ điều đó đồng nghĩa với những gì. Dù ông Zelensky từ lâu đã khẳng định mục tiêu cuối cùng của chính quyền Kiev là khôi phục toàn bộ lãnh thổ theo biên giới năm 1991, bao gồm cả Crimea nhưng đề xuất lần này dường như cố ý không làm rõ về điểm đó.

"Vấn đề lãnh thổ có thể được thảo luận sau khi đạt được một lệnh ngừng bắn vô điều kiện", kế hoạch của Ukraine nêu rõ.

Chính quyền Tổng thống Trump cho rằng mục tiêu của ông Zelensky nhằm buộc Nga rút khỏi toàn bộ các vùng lãnh thổ mà họ kiểm soát là điều không thực tế. Trong khi đó, đề xuất của Mỹ chấp nhận sự kiểm soát thực tế của Nga với những khu vực này.

Dù đây có thể là một nhượng bộ đau đớn với Ukraine nhưng chính quyền Tổng thống Trump cho đến nay vẫn từ chối chấp thuận toàn bộ các yêu cầu về lãnh thổ của Nga. Chẳng hạn, Nhà Trắng đã từ chối yêu cầu từ phía Moscow rằng Ukraine phải rút lui hoàn toàn khỏi 4 tỉnh mà Nga tuyên bố sáp nhập.

Một người tham gia đàm phán cho biết lập trường của Nhà Trắng là: "Đây là một yêu cầu phi lý và không thể thực hiện được nên Mỹ sẽ không ủng hộ điều đó".

Trong tuần này, Phó Tổng thống JD Vance khẳng định Mỹ sẽ rút khỏi các cuộc đàm phán nếu hai bên không đồng thuận về việc “đóng băng” ranh giới lãnh thổ tại thời điểm hiện tại.

Sau đó, các quan chức Mỹ giải thích rằng, dù khả năng thay đổi lớn về diện tích lãnh thổ do Nga kiểm soát là rất thấp trong bất kỳ cuộc đàm phán nào sắp tới, giới chức Ukraine vẫn dự định đề xuất các hình thức hoán đổi lãnh thổ nhằm cải thiện thế trận phòng thủ. Các quan chức trong chính quyền ông Trump cũng đã cam kết riêng với phía Ukraine rằng họ sẽ đấu tranh để các đề xuất hoán đổi này được chấp nhận, tuy nhiên họ thừa nhận không thể đảm bảo Nga sẽ đồng ý.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: New York Times

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/he-lo-nhung-nhuong-bo-moi-cua-ukraine-khi-ong-trump-nong-long-dat-thoa-thuan-post1195060.vov