Hiểm họa từ ý thức giao thông kém

6 giờ trướcBài gốc

Hiện trường vụ TNGT trên cao tốc Đại lộ Thăng Long rạng sáng ngày 25/6. Ảnh: CACC

Hiểm họa rình rập

Rạng sáng 25/6/2025, một người đàn ông điều khiển máy đi ngược chiều trong làn tốc độ 100 km/h trên Đại lộ Thăng Long đã đâm trực diện vào xe tải, dẫn đến tử vong tại chỗ. Vụ việc này làm dấy lên nỗi lo ngại về tình trạng xe máy bất chấp biển cấm, ngang nhiên đi vào đường cao tốc vốn được thiết kế riêng cho ô tô.

Chỉ chưa đầy 3 tháng sau, vào rạng sáng 17/9/2025, trên cầu Nhật Tân, một người đàn ông đi xe đạp ngược chiều trong làn ô tô đã bị xe con tông trúng, tử vong ngay tại hiện trường. Trước đó, ngày 19/2/2025, cũng tại cây cầu này, một ô tô đi hướng trung tâm TP ra ngoại thành đã va chạm với người đi xe máy ngược chiều ở làn ngoài cùng bên trái. Vụ va chạm khiến người điều khiển xe máy cùng phương tiện văng xa hàng chục mét.

Các vụ việc trên không chỉ gây ám ảnh cho người tham gia giao thông mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về một thói quen liều lĩnh, coi thường pháp luật. Tuy nhiên, những trường hợp trên không phải cá biệt. Theo lực lượng Cảnh sát giao thông Hà Nội, trên các tuyến đường như Đại lộ Thăng Long, đường vành đai 2 trên cao hay cầu Nhật Tân đều đã ghi nhận không ít trường hợp xe máy, xe đạp “vô tư” đi vào làn đường chỉ dành cho ô tô.

Đáng nói, phần lớn người vi phạm thừa nhận biết rõ đây là tuyến đường cấm xe máy, xe đạp, nhưng vẫn cố tình đi vào. Các lý do được đưa ra rất quen thuộc như sợ muộn giờ làm, ngại đi vòng, muốn tránh ùn tắc hoặc đơn giản là "đi nhầm đường". Không ít người còn cho rằng chỉ đi vài trăm mét thì "không sao". Chính sự chủ quan này đã đẩy bản thân và người khác vào tình thế nguy hiểm.

Chế tài pháp luật ngày càng siết chặt

Các chuyên gia giao thông phân tích rằng, đường cao tốc được thiết kế dành riêng cho các phương tiện cơ giới có tốc độ cao, đặc biệt là ô tô, xe tải, xe container. Việc một chiếc xe máy xuất hiện đột ngột trên cao tốc chẳng khác nào "con mồi" yếu ớt giữa dòng xe lao vun vút. Trong nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng, sự hiện diện trái phép của xe máy trên cao tốc là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp dẫn đến những vụ va chạm thương tâm.

Ngoài nguyên nhân từ ý thức người tham gia giao thông, một phần vấn đề còn xuất phát từ hạ tầng và công tác quản lý. Một số nút giao thiếu biển báo không rõ ràng hoặc bố trí chưa hợp lý, dễ khiến người dân lạc đường. Lực lượng chức năng dù tăng cường tuần tra nhưng chưa thể kiểm soát triệt để ở mọi điểm nóng.

Luật Giao thông đường bộ nghiêm cấm tuyệt đối xe máy, xe đạp, xe thô sơ đi vào cao tốc. Nghị định 168/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nâng mức xử phạt lên rất cao. Cụ thể, người điều khiển mô tô, xe gắn máy đi vào đường cao tốc bị phạt 4 - 6 triệu đồng và trừ 6 điểm trên giấy phép lái xe. Nếu gây tai nạn, mức phạt tăng lên 10 - 14 triệu đồng, kèm trừ 10 điểm. Đặc biệt, hành vi đi ngược chiều trên cao tốc bị phạt từ 30 - 40 triệu đồng và trừ 10 điểm, một mức xử phạt được đánh giá là nghiêm khắc nhất từ trước đến nay. Ngay cả với xe đạp, nếu đi vào cao tốc cũng bị xử phạt từ 800 nghìn đến 1,2 triệu đồng.

Cần gỉai pháp tổng thể

Các chuyên gia giao thông cho rằng để xử lý tận gốc tình trạng này, không thể chỉ trông chờ vào chế tài. Biện pháp "phạt thật nặng" có tác dụng răn đe, nhưng song song phải là các giải pháp tổng thể, kết hợp giữa tuyên truyền, cải thiện hạ tầng và ứng dụng công nghệ.

Theo các chuyên gia, cần tăng cường tuyên truyền trực tiếp tại cộng đồng, từ trường học, khu dân cư đến các phương tiện truyền thông. Người dân phải hiểu rằng đi sai luật không chỉ nguy hiểm cho bản thân mà còn gây họa cho người khác. Ngoài ra, cần lắp thêm biển báo cảnh báo tại các nút giao dễ nhầm, bố trí barie hoặc dải phân cách cứng ở những khu vực thường xuyên xảy ra vi phạm.

Một hướng đi khác là đổi mới tổ chức giao thông. Một số tuyến đường tại Hà Nội đã, đang tổ chức phân làn giữa ô tô, xe máy bằng hàng rào cứng để tránh xung đột giao thông, an toàn hơn cho các phương tiện di chuyển.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy nhiều đô thị đã thành công khi áp dụng biện pháp phân làn cứng và tạo "ô chờ" cho xe máy. Tại Đài Loan, xe máy buộc phải đi sát lề phải, nhiều tuyến phố có làn riêng tách biệt. Ở các nút giao, "ô chờ" được kẻ rõ ràng, cho phép xe máy xuất phát trước ô tô, tránh tình trạng chen lấn nguy hiểm. Trung Quốc xây dựng dải phân cách bê tông hoặc thép giữa làn xe máy và ô tô, đồng thời giám sát bằng hệ thống camera, xử phạt nghiêm khắc các lỗi lấn làn, ngược chiều. Tại Thái Lan, xe máy vẫn được phép lưu thông chung làn nhưng bắt buộc giữ sát lề phải và nếu vi phạm sẽ bị phạt nặng.

Những kinh nghiệm này cho thấy ngoài chế tài, việc quy hoạch lại hạ tầng và sử dụng công nghệ giám sát đóng vai trò quyết định. Việc lắp đặt thêm camera phạt nguội ở các điểm thường xảy ra vi phạm, kết nối dữ liệu tự động với hệ thống xử lý vi phạm, sẽ giúp nâng cao tính răn đe và giảm tải cho lực lượng tuần tra trực tiếp.

Tình trạng xe máy, xe đạp đi ngược chiều, đi vào cao tốc không chỉ là vấn đề vi phạm pháp luật mà còn phản ánh văn hóa giao thông. Một đô thị văn minh không thể để tồn tại những hành vi tùy tiện, coi thường mạng sống như vậy. Đã đến lúc mỗi người tham gia giao thông phải tự đặt câu hỏi: "Một vài phút nhanh hơn liệu có đáng để đánh đổi cả sinh mạng của mình và người khác?".

Minh Nhật

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/hiem-hoa-tu-y-thuc-giao-thong-kem-431745.html