TP.HCM đang lấy ý kiến các nguyên lãnh đạo cấp cao về Dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030.
Nguồn nhân lực, nền tảng tăng trưởng bền vững
Theo các chuyên gia, thách thức lớn nhất với TP.HCM sắp tới là phải đảm bảo tăng trưởng kinh tế trên nền tảng phát triển bền vững về con người.
GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, Đại biểu Quốc hội khóa XV, nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM, nhấn mạnh: "Đây là bài học cực kỳ đắt giá của các nước phát triển đi trước." Ông dẫn chứng trường hợp Nhật Bản và Hàn Quốc, hai quốc gia từng có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao.
Điển hình như Nhật Bản, giai đoạn 1962 – 1995, tăng trưởng kinh tế luôn ở mức cao 13%. Riêng năm 1995, GDP đầu người đạt 44.000 USD, gấp rưỡi của Mỹ.
GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, Đại biểu Quốc hội khóa XV, nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM (ảnh Hà Khánh)
Còn Hàn Quốc giai đoạn 1975 đến 2018 đều tăng trưởng từ 9%. Tuy nhiên, giờ đây, cả hai quốc gia này đều đang gặp khủng hoảng khi tỷ lệ sinh giảm thấp.
Kinh tế Nhật Bản đã chững lại sau 30 năm tăng trưởng và GDP đầu người không bao giờ quay lại mức đỉnh của năm 1995. Tương tự, tỷ lệ sinh thấp kỷ lục ở Hàn Quốc (chỉ 0,95 con/phụ nữ), đang đe dọa đến sự tồn vong của quốc gia này.
Theo nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM, tăng trưởng kinh tế cao mà không trên cơ sở bền vững về con người thì chỉ sau 30 - 40 năm kết quả bị hủy hoàn toàn.
Liên hệ với TP.HCM, ông Nguyễn Thiện Nhân, cho rằng thành phố là siêu đô thị lớn nhất cả nước nhưng tỷ lệ sinh thấp nhất (1,35 con/phụ nữ, sau sáp nhập nâng lên 1,45 con/phụ nữ). Do đó, để đạt được chỉ tiêu tăng trưởng GDP hai con số (10%), TP.HCM cần có thêm người nhập cư. Nhưng nếu không đảm bảo được vấn đề nhà ở, chúng ta sẽ không còn có TP.HCM trong tương lai.
"Chúng ta đang có một mô hình phát triển là mỗi năm lao động phải tăng 2,5% thì lúc đó, với năng suất lao động tăng 7,5%, GDP mới đạt được 10%. Điều này đòi hỏi TP.HCM phải có người nhập cư ít nhất từ 800.000 đến 1 triệu người thì mới đảm bảo tăng trưởng kinh tế. Và xu hướng này sẽ tiếp tục cho đến năm 2050", ông Nguyễn Thiện Nhân phân tích.
TP.HCM cần thêm khoảng 1 triệu người nhập cư trong 5 năm tới để đảm bảo tốc độ tăng trưởng (ảnh minh họa: Hà Khánh)
Cũng theo GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, TP.HCM mới với 14 triệu dân (chiếm 13,8% dân số cả nước) đóng góp 22% GDP và 33% ngân sách cả nước. Tuy nhiên, mức chi ngân sách theo đầu người của thành phố lại thấp hơn cả nước (17 triệu đồng/năm so với 22,8 triệu đồng/năm).
Ông cho rằng, điều này khiến thành phố không đủ điều kiện để phát triển bền vững và đề nghị cần chi cho TP.HCM bằng với bình quân cả nước để đảm bảo sự phát triển lâu dài.
Nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM cũng cho rằng cần làm rõ khâu đột phá về thể chế, thực hiện được 5 mục tiêu là “thành phố thông minh, sáng tạo, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, phát triển bền vững và đầu tàu cả nước.”
Xây dựng thành phố "nghĩa tình, đáng sống"
Đồng tình với quan điểm về “5 mục tiêu” của GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, bà Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch HĐND TP.HCM, nhấn mạnh rằng thành phố cần nghiên cứu xây dựng một trung tâm thí nghiệm dùng chung, quản lý sức khỏe bằng hồ sơ số và xây dựng mô hình bác sĩ gia đình.
Bà cũng kiến nghị cần xử lý nhanh các vụ việc cũ như Khu đô thị mới Thủ Thiêm và các công trình kéo dài như Vành đai 2, vấn đề ô nhiễm kênh rạch… ngay trong nhiệm kỳ tới.
Bà Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch HĐND TP.HCM (ảnh Hà Khánh)
Về định hướng xây dựng thành phố, bà Thảo gợi ý cụm từ "Xây dựng TP.HCM văn minh, hiện đại, nghĩa tình, đáng sống". Bà cho biết, Chủ tịch UBND TP.HCM cũng từng hứa nỗ lực đưa thành phố vào top 100 thành phố đáng sống trên thế giới và cụm từ “đáng sống” này mang rất nhiều ý nghĩa.
“Đáng sống” bao hàm chỉ số hạnh phúc, bao hàm cả những nội hàm về con người với con người, con người với môi trường. Chúng ta phấn đấu để xây dựng môi trường xanh sạch, không bị ô nhiễm bởi rác thải, ánh sáng, tiếng ồn…", bà Phạm Phương Thảo nói.
Bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước đánh giá cao việc xây dựng dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội có tính tiếp cận cao với các vấn đề mới, đặc biệt trong bối cảnh TP.HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa Vũng Tàu.
Về chủ đề Đại hội, bà cho rằng vẫn còn thiếu yếu tố “nghĩa tình”, một đặc trưng quan trọng của TP.HCM trước đây và TP.HCM mới cần phải tiếp tục phát huy và kế thừa.
Bà Trương Mỹ Hoa, nguyên Phó Chủ tịch nước (ảnh Hà Khánh)
"Tôi cho rằng “nghĩa tình” của thành phố này rất cần bên cạnh “hội nhập quốc tế sâu rộng”. Đó là một khẩu hiệu hành động chứ không phải là một khẩu hiệu suông”, nguyên Phó Chủ tịch nước đề xuất.
Còn theo ông Nguyễn Văn Đua, nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, trong định nghĩa về TP.HCM mới cần có thêm nội hàm “thành phố là trung tâm văn hóa”. Văn hóa là yếu tố cực kỳ quan trọng của một thành phố ngang tầm khu vực và thế giới và TP.HCM có nội lực văn hóa thực tiễn, nơi tụ hội của các vùng đất như: Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định, Thủ Dầu Một, Bình Dương, Sông Bé, Bà Rịa - Vũng Tàu…
Vùng đất này đã hun đúc, kết tinh những điều tốt đẹp của người Việt, của những con người hành động và những lúc khó khăn, thách thức thì càng bộc lộ những phẩm chất cao đẹp.
Ông Nguyễn Văn Đua, nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM (ảnh Hà Khánh)
Ông Nguyễn Văn Đua cũng nhắc lại Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng đã giao nhiệm vụ cho thành phố, bên cạnh là một trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, còn phải xây dựng thành phố thành một trung tâm văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ của đất nước.
"Bây giờ khi Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu hợp nhất với thành phố thành một thành phố quy mô mới thì sức mạnh và chiều sâu về văn hóa, về lịch sử, về con người miền Đông Nam Bộ lại càng phong phú hơn, càng sâu đậm hơn, càng sắc sảo hơn để TP.HCM quy mô mới, có cơ sở thực tiễn, cơ sở lịch sử rất rõ ràng để thật sự là một trung tâm văn hóa, bên cạnh là một trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ logistics hàng đầu của cả nước.", ông Nguyễn Văn Đua cho biết thêm.
Theo dự thảo Báo cáo Chính trị, Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 có chủ đề "Xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tiên phong cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới, phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, chất lượng sống cao, hội nhập quốc tế sâu rộng”.
Giai đoạn 2025 - 2030, TPHCM đặt ra một số mục tiêu cụ thể như tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 10%/năm. Đến 2030 GRDP bình quân đầu người đạt 14.000 - 15.000 USD.
Tổng vốn đầu tư xã hội bình quân 5 năm khoảng 35 - 40% GRDP.
Giai đoạn 2026 - 2030, đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GRDP đạt khoảng 55 - 60%.
Tổng chi xã hội cho nghiên cứu phát triển (R&D) đạt 2 -3% GRDP, bố trí 4 - 5% tổng chi ngân sách hàng năm cho khoa học, công nghệ, chuyển đổi số.
Kinh tế số chiếm trên 30% GRDP
Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân khoảng 7,5%/năm.
Hà Khánh/VOV-TP.HCM