Hiệp ước chống ô nhiễm nhựa gặp khó

12 giờ trướcBài gốc

Vòng đàm phán mới nhất về hiệp ước giải quyết khủng hoảng ô nhiễm nhựa toàn cầu kết thúc mà không đạt được kết quả hôm 15-8.

Theo kế hoạch, hội nghị trên diễn ra tại TP Geneva - Thụy Sĩ trong 10 ngày (từ 5 đến 14-8) nhưng buộc phải kéo dài sang ngày thứ 11 trong nỗ lực hoàn thiện hiệp ước mang tính bước ngoặt nói trên. Dù vậy, đại diện 184 nước tham gia vẫn không tìm được tiếng nói chung về việc liệu hiệp ước có nên hạn chế tốc độ gia tăng nhanh chóng của sản lượng nhựa và áp đặt các biện pháp kiểm soát đối với hóa chất độc hại dùng để sản xuất nhựa hay không.

Ông Luis Vayas Valdivieso, Chủ tịch Ủy ban Đàm phán, đã soạn thảo và trình bày 2 bản dự thảo hiệp ước dựa trên quan điểm của các quốc gia. Tuy nhiên, các nước không đồng ý sử dụng bất kỳ văn bản nào làm cơ sở cho đàm phán.

Vấn đề lớn nhất trong các cuộc đàm phán là liệu hiệp ước có nên áp đặt hạn mức sản xuất nhựa mới hay tập trung vào những nội dung như thiết kế tốt hơn, tái chế và tái sử dụng. Các quốc gia sản xuất dầu khí lớn và ngành công nghiệp nhựa phản đối giới hạn sản lượng. Họ muốn hiệp ước tập trung vào quản lý rác thải hiệu quả hơn và tái sử dụng.

Các đại biểu tại phiên họp của Ủy ban Đàm phán liên chính phủ về ô nhiễm nhựa tại TP Geneva - Thụy Sĩ hôm 14-8. Ảnh: AP

Bản dự thảo mới nhất được công bố hôm 15-8, theo đó không đưa ra giới hạn đối với sản lượng nhựa nhưng thừa nhận rằng mức sản xuất và tiêu thụ hiện nay là "không bền vững" và cần có hành động chung trên toàn cầu. Mỗi năm, thế giới sản xuất hơn 400 triệu tấn nhựa mới và con số này có thể tăng khoảng 70% vào năm 2040 nếu không có thay đổi về chính sách. Ngoài ra, văn bản còn đề cập đến việc giảm các sản phẩm nhựa có chứa "một hoặc nhiều hóa chất gây lo ngại cho sức khỏe con người hoặc môi trường", cũng như giảm các sản phẩm nhựa dùng một lần hoặc có vòng đời ngắn.

Bản dự thảo mới được đánh giá là tốt và tham vọng hơn dù chưa hoàn hảo. Vấn đề là, theo Bộ trưởng Môi trường Đan Mạch Magnus Heunicke, mỗi quốc gia đều đến dự hội nghị với rất nhiều "lằn ranh đỏ". Bất kỳ đề xuất nào muốn được đưa vào hiệp ước thì phải được tất cả các nước đồng ý. Nhiều quốc gia nhấn mạnh sự đồng thuận là yếu tố then chốt để có một hiệp ước hiệu quả.

Đại diện của Na Uy, Úc, Tuvalu và nhiều quốc gia khác cho biết họ vô cùng thất vọng khi hội nghị không đạt kết quả. Trong khi đó, giới chức Liên minh châu Âu (EU) cho biết dù bản dự thảo chưa đáp ứng yêu cầu của họ, đó vẫn là cơ sở tốt cho một phiên đàm phán khác. Riêng phái đoàn Trung Quốc cho rằng cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa là một cuộc chạy đường dài và trở ngại tạm thời này là điểm khởi đầu mới để xây dựng đồng thuận. Họ kêu gọi các quốc gia hợp tác để mang lại cho thế hệ sau một hành tinh xanh không ô nhiễm nhựa.

Bà Inger Andersen, Giám đốc Điều hành Chương trình Môi trường Liên hợp quốc, cho biết bất chấp khó khăn và thất vọng, cần phải thừa nhận tiến trình đàm phán đã đạt được tiến triển đáng kể và sẽ không dừng lại. Dù vậy, theo hãng tin AP, bà Andersen cho rằng hiện còn quá sớm để nói sẽ cần bao nhiêu thời gian nữa để tiến trình đàm phán về đích. Vòng đàm phán tại Geneva được kỳ vọng là vòng cuối cùng và sẽ tạo ra hiệp ước pháp lý đầu tiên về chống ô nhiễm nhựa.

Cảnh báo từ các nhà khoa học

Theo báo cáo mới của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD - trụ sở chính tại Pháp), khoảng 8,4 triệu tấn rác nhựa thải ra môi trường tại Đông Nam Á, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc vào năm 2022. OECD ước tính đến năm 2050, con số trên có thể tăng gần 70% nếu không có các biện pháp hiệu quả để giảm ô nhiễm. Theo hãng tin Kyodo, mức tăng này sẽ tương đương với 14,1 triệu tấn rác thải nhựa vào năm 2050, trong đó 5,1 triệu tấn có thể trôi ra sông, vùng ven biển và đại dương.

Một báo cáo khác mới được công bố trên tạp chí The Lancet cảnh báo rằng ô nhiễm nhựa là mối đe dọa chưa được nhận thức đầy đủ đối với sức khỏe của con người và hành tinh, cần phải được giải quyết ngay lập tức. Xem xét các bằng chứng hiện tại về tác động của nhựa - bao gồm cả vi nhựa và hóa chất trong nhựa - đến sức khỏe, báo cáo của chuyên gia Philip J Landrigan từ Đại học Boston (Mỹ) và các cộng sự từ nhiều quốc gia cho biết các sản phẩm nhựa gây nguy hiểm cho con người trong suốt vòng đời của chúng - từ sản xuất, sử dụng cho đến khi bị bỏ đi. "Nhựa là mối nguy hiểm nghiêm trọng, đang gia tăng và chưa được nhận thức đầy đủ đối với sức khỏe con người và hành tinh. Nhựa gây ra bệnh tật và tử vong từ khi còn sơ sinh đến lúc về già, đồng thời gây ra thiệt hại kinh tế liên quan đến sức khỏe lên tới hơn 1.500 tỉ USD mỗi năm" - ông Landrigan lưu ý.

Các tác hại bao gồm bụi mịn PM 2.5 và các hóa chất độc hại mà công nhân tiếp xúc khi sản xuất nhựa; sự hiện diện của vi nhựa trong mô và dịch cơ thể người; rác thải nhựa cung cấp môi trường sống cho muỗi và các vi sinh vật gây bệnh... Người ta cũng ước tính 57% rác thải nhựa không được xử lý được đốt ngoài trời và trở thành nguồn gây ô nhiễm không khí chính ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Anh Thư

Xuân Mai

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/hiep-uoc-chong-o-nhiem-nhua-gap-kho-196250815220039369.htm