Tạo dựng môi trường du lịch an toàn
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có ít nhất 70 chất gây ung thư. Việc hít phải khói thuốc thụ động có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và các bệnh hô hấp mãn tính. Hút thuốc lá ở nơi công cộng, đặc biệt tại các điểm du lịch không chỉ là hành vi thiếu văn minh mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.
Ngoài ra, khói thuốc còn làm giảm đáng kể chất lượng trải nghiệm của du khách. Một du khách nước ngoài từng chia sẻ rằng, điều khiến họ ấn tượng xấu khi đến một số điểm tham quan tại Việt Nam chính là việc người dân hút thuốc ở mọi nơi, từ quán ăn, xe buýt, nhà vệ sinh công cộng cho đến các khu di tích. Hình ảnh đó không chỉ khiến họ khó chịu mà còn ảnh hưởng đến cảm nhận về sự thân thiện, văn minh của điểm đến. Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và hình ảnh, thuốc lá còn là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường. Tàn thuốc và vỏ bao thuốc lá là một trong những loại rác phổ biến nhất tại các bãi biển, công viên và địa điểm công cộng.
Biển cấm hút thuốc được treo tại một cơ sở lưu trú du lịch trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Ảnh: PV
Hiện nay, nhiều quốc gia đã và đang triển khai mạnh mẽ mô hình du lịch không khói thuốc như một phần của chiến lược phát triển du lịch bền vững; tại Thái Lan, hút thuốc bị cấm tại hơn 20 bãi biển nổi tiếng, với mức phạt lên tới hàng nghìn USD. Nhật Bản quy định nghiêm ngặt khu vực được phép hút thuốc và xử phạt nặng đối với hành vi hút thuốc nơi công cộng. Singapore còn cấm hút thuốc tại toàn bộ khu vực trung tâm thương mại, điểm tham quan, công viên và nhà hàng.
Tại Việt Nam, mô hình "du lịch không khói thuốc" đang trở thành xu hướng, không chỉ phản ánh trách nhiệm xã hội của ngành du lịch mà còn cho thấy tầm nhìn chiến lược trong việc tạo dựng môi trường du lịch an toàn, chất lượng và cạnh tranh quốc tế. Một điểm đến không khói thuốc không chỉ khiến du khách cảm thấy yên tâm, thoải mái, mà còn là dấu hiệu của sự phát triển văn minh và có định hướng lâu dài.
Lan tỏa mạnh mẽ
Mô hình du lịch không khói thuốc đang được các địa phương trên cả nước lan tỏa mạnh mẽ và thực hiện tích cực; tại Ninh Bình, Sở Y tế và Sở Du lịch đã phối hợp triển khai mô hình điểm du lịch không khói thuốc tại quần thể danh thắng Tràng An và chùa Bái Đính. Các cơ sở lưu trú, nhà hàng trong khu vực được khuyến khích xây dựng nội quy không khói thuốc, tổ chức tập huấn cho nhân viên và truyền thông đến du khách. Nhiều khách sạn, homestay, resort cao cấp tại Đà Nẵng, Phú Quốc và TP. Hồ Chí Minh đã chủ động đăng ký là “cơ sở lưu trú không khói thuốc”, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và thu hút nhóm khách nước ngoài yêu thích môi trường sạch, yên tĩnh.
Mô hình "Điểm du lịch không khói thuốc lá" được tỉnh Quảng Bình thực hiện từ cuối năm 2023; đến nay, người dân, các cơ sở lưu trú, nhà hàng, khách sạn và điểm kinh doanh du lịch trên địa bàn đều đồng thuận, chấp hành tốt; nhiều cơ sở lưu trú đã bố trí khu vực hút thuốc riêng biệt, xa phòng nghỉ.
Theo UBND tỉnh Lạng Sơn, hiện trên địa bàn tỉnh có tổng số 300 cơ sở lưu trú với hơn 4.000 buồng. Đến nay có khoảng 70% cơ sở lưu trú đã và đang chủ động thực hiện các giải pháp phòng, chống tác hại thuốc lá như: gắn biển “không hút thuốc lá”, “cấm hút thuốc lá” tại hành lang, phòng nghỉ, phòng ăn; sắp xếp vị trí riêng cho khách hàng hút thuốc lá… Trong đó, 100% khách sạn từ 3 sao trở lên chấp hành nghiêm công tác phòng, chống tác hại thuốc lá. Bên cạnh đó, trên địa bàn toàn tỉnh có 55 điểm du lịch bao gồm các danh thắng; điểm du lịch sinh thái, cộng đồng; các di tích, đình, đền, chùa, chợ… cũng đều thực hiện nghiêm túc công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.
Ông Đàm Hồng Nguyên, Tổng Quản Lý khách sạn Four Points by Sheraton cho biết, ngay từ khi tiếp đón và làm thủ tục cho khách hàng, chúng tôi luôn chỉ rõ nội quy cấm hút thuốc lá trong phòng nghỉ và các địa điểm cấm trong khuôn viên khách sạn, trường hợp nếu khách hàng vi phạm sẽ bị chịu mức phí khử mùi lên đến 3 triệu đồng.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn thông tin, từ năm 2024 đến nay, Sở đã cấp phát trên 100 tài liệu tuyên truyền về công tác phòng, chống tác hại thuốc lá đến các cơ sở lưu trú; hàng năm, Sở chủ động xây dựng các văn bản đôn đốc, hướng dẫn các cơ quan báo chí, hệ thống thông tin cơ sở tuyên truyền về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các nội dung khác có liên quan. Thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; kêu gọi các cơ sở lưu trú, cơ sở kinh doanh du lịch tham gia tích cực hơn nữa vào việc xây dựng môi trường không khói thuốc lá; tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại các điểm du lịch…
Ông Cung Quỳnh Anh, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa thông tin, từ nhiều năm trước, tỉnh đã thực hiện quy định cấm hút thuốc ở các điểm di tích, danh thắng. Hiện nay tại các cơ sở lưu trú, nhà hàng phục vụ khách du lịch, các biển cấm hút thuốc lá đã được đặt tại hành lang, cầu thang bộ, thang máy, phòng nghỉ... để nhắc nhở khách lưu trú không hút thuốc lá tại khuôn viên. Đồng thời, các cơ sở lưu trú cũng có khu vực riêng dành cho người hút thuốc. Tại Kế hoạch phòng, chống tác hại của thuốc lá trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa năm 2025, địa phương đặt mục tiêu có ít nhất 20 nhà hàng thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá tại khu vực trong nhà hàng; có ít nhất 20 khách sạn 3 sao trở lên có khu vực dành riêng cho người hút thuốc lá đúng quy định.
Là thành phố du lịch, UBND TP. Huế cũng đã ban hành kế hoạch thực hiện chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại thuốc lá đến năm 2030. Trong đó, mục tiêu đặt ra là giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nơi làm việc xuống dưới 25%, tại nhà hàng còn dưới 65%, quán cà phê dưới 70% và khách sạn dưới 50%. Sở Văn hóa, Thể thao và Sở Du lịch được giao nhiệm vụ phối hợp kiểm tra, giám sát việc thực hiện luật tại các điểm di tích, khu vui chơi giải trí và điểm đến đông du khách.
Theo Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế Lê Công Sơn, sau hơn 2 năm thực hiện mô hình thí điểm "di tích không khói thuốc", những hành vi vi phạm ngày càng hiếm thấy, thay vào đó là những cái gật đầu đồng thuận, những nụ cười chia sẻ khi được nhắc nhở. Du lịch không khói thuốc không chỉ là một quy định khô khan, mà là biểu hiện của sự tôn trọng với di sản, với cộng đồng và với chính sức khỏe của bản thân mỗi người”, ông Lê Công Sơn cho hay.
Phương Chi