Hoàn thiện khung pháp lý để thúc đẩy quản lý địa chất và khoáng sản hiệu quả

3 giờ trướcBài gốc

Ngày 02/07/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 193/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Địa chất và khoáng sản gồm 11 chương, 155 điều; Nghị định này quy định rõ về các nội dung: Điều tra cơ bản địa chất, điều tra địa chất về khoáng sản; Khu vực khoáng sản; Hoạt động khoáng sản, thu hồi khoáng sản, chế biến khoáng sản; Đóng cửa mỏ khoáng sản nhóm I,II và III; Quản lý khoáng sản chiến lược, quan trọng; Quản lý cát, sỏi lòng sông, lòng hồ và khu vực biển; Thông tin, dữ liệu về địa chất, khoáng sản; Tài chính về địa chất, khoáng sản và đấu giá quyền khai thác khoáng sản; Kiểm tra chuyên ngành địa chất, khoáng sản;...

Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 của Chính phủ, nhằm tháo gỡ những vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai, bảo đảm việc thực thi Luật Địa chất và khoáng sản được thông suốt, hiệu quả và phù hợp với thực tiễn.

Hoàn thiện chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản

Khó khăn, vướng mắc trong triển khai Nghị định số 193/2025/NĐ-CP

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, quá trình thực hiện Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Địa chất và khoáng sản đã phát sinh nhiều khó khăn cần được kịp thời sửa đổi, bổ sung. Việc điều chỉnh này nhằm bảo đảm sự đồng bộ với các luật liên quan đang được sửa đổi, đồng thời tránh ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư kinh doanh, tiến độ dự án đầu tư công và hiệu quả quản lý tài nguyên.

Vướng mắc về thủ tục hành chính: Một số thành phần hồ sơ thay đổi theo các luật liên quan (như Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch…). Do đó, việc yêu cầu tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản phải có thêm “Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư” là không cần thiết, gây kéo dài thời gian và phát sinh chi phí.

Cơ chế đặc thù cho vật liệu xây dựng: Nhu cầu vật liệu xây dựng thông thường (cát, đá, đất san lấp…) cho các dự án đầu tư công và dự án trọng điểm ngày càng lớn. Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP ngày 21/9/2025 đã cho phép cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án đặc thù, theo đó không phải thực hiện thủ tục quyết định/chấp thuận chủ trương đầu tư, thủ tục đất đai (trừ chuyển mục đích sử dụng đất quốc phòng, an ninh) và thủ tục môi trường.

Vì vậy, cần cụ thể hóa việc mở rộng tiêu chí xác định khu vực không đấu giá (Điều 143 Nghị định 193/2025/NĐ-CP) để bao gồm: Khoáng sản nhóm III làm VLXD cho các dự án trọng điểm cấp tỉnh; Dự án quan trọng quốc gia; Dự án đầu tư công khẩn cấp, chương trình mục tiêu quốc gia; Khu vực có khoáng sản phục vụ sản xuất xi măng hoặc chế biến sâu.
Về tiền cấp quyền khai thác khoáng sản: Cần đơn giản hóa và bổ sung quy định về quyết toán tiền cấp quyền đối với các giấy phép được cấp trước ngày 01/7/2025 nhưng còn hiệu lực. Điều này nhằm phù hợp với khoản 9 Điều 111 Luật Địa chất và khoáng sản, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân khai thác.

Về thu hồi và xử lý khoáng sản dôi dư: Hiện chưa có quy định rõ về thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý khoáng sản nhóm II, III, IV dôi dư đã tập kết tại bãi thải, bãi chứa từ các dự án xây dựng (như dự án giao thông). Điều này dẫn đến lãng phí tài nguyên và tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định được xây dựng nhằm cụ thể hóa những nội dung mà Luật Địa chất và khoáng sản đã sửa đổi, đồng thời điều chỉnh toàn diện Nghị định số 193/2025/NĐ-CP để giải quyết các vướng mắc của địa phương và doanh nghiệp trong quá trình thực thi.

Khắc phục bất cập, hướng tới quản lý thống nhất lĩnh vực địa chất và khoáng sản

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 193/2025/NĐ-CP nhằm: Bảo đảm tính đồng bộ với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; Tương thích với Nghị định số 136/2025/NĐ-CP về phân cấp, phân quyền; Phù hợp với các cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP.

Dự thảo cũng hướng đến việc cắt giảm thủ tục không cần thiết (như thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với mỏ đã trúng đấu giá), tháo gỡ rào cản pháp lý, xử lý các vướng mắc thực tiễn và khắc phục những hạn chế phát sinh trong quá trình thi hành.

Mục tiêu là tạo hành lang pháp lý minh bạch, thống nhất; nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên; sử dụng khoáng sản tiết kiệm và hiệu quả.

Bổ sung quy định miễn thủ tục lựa chọn nhà đầu tư đối với trường hợp trúng đấu giá quyền khai thác

Dự thảo Nghị định đề xuất bổ sung quy định miễn thủ tục lựa chọn nhà đầu tư và miễn quyết định/chấp thuận chủ trương đầu tư (theo pháp luật về đầu tư) đối với tổ chức, cá nhân đã trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản (quy định tại Điều 61, 79 và 89).

Cụ thể, Điểm c khoản 1 Điều 61 và điểm c khoản 1 Điều 79 (Khai thác khoáng sản và khai thác tận thu): Bổ sung quy định miễn thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo pháp luật về đầu tư đối với tổ chức, cá nhân trúng đấu giá; chỉ yêu cầu quyết định/chấp thuận chủ trương đầu tư nếu pháp luật quy định.

Điều 89 (Cấp phép khai thác khoáng sản nhóm IV): Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản không phải thực hiện thủ tục lựa chọn nhà đầu tư.

Hà Chi

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/hoan-thien-khung-phap-ly-de-thuc-day-quan-ly-dia-chat-va-khoang-san-hieu-qua-103810.html