Hoàn thiện Luật Thống kê: Hướng tới dữ liệu chính xác và minh bạch

một giờ trướcBài gốc

Hệ thống thông tin thống kê cần phân cấp rõ ràng

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) cho biết, hệ thống thông tin thống kê hiện nay do nhiều cơ quan thực hiện, từ UBND cấp xã, tòa án, viện kiểm sát, cơ quan thuế, bảo hiểm xã hội tới các cơ quan chuyên môn địa phương. Đây là một hệ thống cần thiết nhưng cần phân biệt rõ chức năng từng cơ quan để tránh trùng lắp số liệu, nhất là những dữ liệu dễ giao thoa giữa các ngành.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) phát biểu thảo luận tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

“Ví dụ, số liệu của tòa án với huyện là riêng; bảo hiểm và thuế là riêng; nhưng số liệu thuế, số liệu cấp xã và số liệu khu vực lại có thể trùng lắp khi thống kê trên cùng địa bàn” - Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa nêu. Ngoài ra, khi cùng một số liệu được thu thập từ cấp xã, khu vực, ngành và tổng hợp lên Trung ương, nếu không tách bạch rõ ràng, số liệu GDP và các chỉ số kinh tế - xã hội có thể bị “đội lên” so với thực tế.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa cũng đề nghị quy định rõ ràng về chế độ báo cáo thông tin: báo cáo tuần, tháng, quý hay 6 tháng, nhằm hạn chế trùng lặp. Về mối quan hệ phối hợp thống kê giữa các ngành, đặc biệt là giữa thống kê dân số của Tổng cục Thống kê và thống kê dân cư của công an, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa lưu ý hiện nay số liệu chênh lệch, có tỉnh lên tới hàng trăm nghìn người, gây khó khăn cho hoạch định chính sách.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa cũng thống nhất việc bỏ thanh tra chuyên ngành cấp huyện; công tác thanh tra thống kê sẽ do thanh tra chuyên ngành của cơ quan thống kê và thanh tra nhà nước cấp Trung ương, cấp tỉnh thực hiện. Kiểm tra chuyên ngành thống kê thuộc trách nhiệm cơ quan quản lý nhà nước về thống kê.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Phạm Văn Hòa còn nhấn mạnh sự cần thiết quy định rõ bộ máy, cơ cấu, vị trí đặt cơ quan thống kê cấp cơ sở, hiện nay một cơ sở có thể quản lý 5-6 xã nhằm sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực.

Giải pháp nâng cao hiệu quả thống kê

Tiếp thu và giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh phạm vi sửa đổi của Dự thảo Luật tập trung vào các vấn đề cấp thiết, gồm: Sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và tổ chức thống kê từ Trung ương đến cấp địa phương; Thanh tra, kiểm tra chuyên ngành thống kê; Chuyên môn nghiệp vụ thống kê phát sinh trong thực tiễn; Ứng dụng phương pháp thống kê, công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chỉ đạo thống nhất trong hoạt động thống kê từ Trung ương đến cơ sở, đảm bảo dữ liệu đầy đủ, chính xác, tuân thủ chuẩn quốc tế và Luật Thống kê. Các nguyên tắc gồm: thống nhất phương pháp, khái niệm, cách tính, công bố số liệu, quy trình sản xuất dữ liệu thống kê; vai trò thẩm định hệ thống chỉ tiêu của các bộ ngành; chế độ báo cáo thống kê và phân loại ngành, lĩnh vực; số liệu chỉ tiêu quốc gia do bộ ngành thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tiếp thu, giải trình. Ảnh: Quochoi.vn

Dự thảo Luật cũng hình thành hệ thống thông tin thống kê đồng bộ từ Trung ương đến cấp xã, bao gồm hệ thống thông tin thống kê quốc gia, bộ ngành, tỉnh và xã. Hệ thống chỉ tiêu cấp xã là thông tin cơ bản, cốt lõi. Cơ sở thống kê cung cấp dữ liệu kinh tế - xã hội hàng tháng, quý cho Trung ương, phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh việc xây dựng cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia nhằm thể chế hóa đổi mới công nghệ, chuyển đổi số, tạo nền dữ liệu tập trung, thống nhất, chính xác, kịp thời, phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát và đánh giá tình hình kinh tế - xã hội. Bộ Tài chính và Cục Thống kê đang triển khai phần mềm quản lý dữ liệu xuyên suốt, hoàn thiện số hóa toàn bộ dữ liệu dân cư và kinh tế - xã hội vào cuối năm 2026.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu kết luận phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đánh giá, đại biểu tán thành phạm vi sửa đổi tập trung vào những vấn đề cơ bản, đáp ứng kịp thời yêu cầu của ngành và thực hiện thống kê chính xác. Việc điều chỉnh thẩm quyền ban hành chỉ tiêu, chế độ báo cáo nhằm bảo đảm quyền hạn trong lĩnh vực thống kê và quản lý là phù hợp.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh việc rà soát chức năng, nhiệm vụ sau khi sắp xếp lại tổ chức bộ máy từ Trung ương đến cơ sở, làm rõ phạm vi thu thập, công bố số liệu, cách thức phối hợp, chia sẻ thông tin dữ liệu, cũng như cơ chế liên thông giữa các sở dữ liệu quốc gia, các bộ, ngành và địa phương.

Tất cả ý kiến tại tổ và hội trường sẽ được tổng hợp gửi tới Chính phủ. Chính phủ sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo phối hợp các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ, hoàn thiện Dự thảo Luật, bảo đảm chất lượng, đúng quy định, đủ thời gian để Quốc hội thảo luận, cho ý kiến và quyết định thông qua.

Hồng Thái

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/hoan-thien-luat-thong-ke-huong-toi-du-lieu-chinh-xac-va-minh-bach.914789.html