Hội An - Di sản sống

5 giờ trướcBài gốc

Di sản sống: Hơn cả những bức tường cũ

Khái niệm "Di sản sống" hay "Di sản văn hóa phi vật thể" không chỉ là những giá trị vật chất có thể chạm vào, mà còn bao gồm các thực hành, biểu đạt, tri thức và kỹ năng được các cộng đồng duy trì và truyền lại qua nhiều thế hệ. Nó là nhịp đập của đời sống văn hóa, là hơi thở của quá khứ trong hiện tại.

Ở Hội An, di sản sống biểu hiện rõ nét nhất qua việc nơi đây không phải là một "bảo tàng ngoài trời" bị đóng băng trong thời gian. Ngược lại, những con phố cổ, những ngôi nhà mái ngói âm dương vẫn là nơi sinh sống, mưu sinh và gìn giữ văn hóa của hàng nghìn cư dân. Chính cuộc sống đời thường của họ đã dệt nên tấm thảm di sản phong phú, bền vững.

Hội An: Nơi quá khứ và hiện tại hòa quyện

Điều làm nên sự đặc biệt của Hội An chính là khả năng hòa quyện tài tình giữa những giá trị lịch sử lâu đời và cuộc sống đương đại. Du khách đến đây không chỉ để chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc mà còn để cảm nhận một đô thị vẫn đang "thở":

- Những con phố kinh doanh tấp nập: Từ những cửa hàng đèn lồng rực rỡ sắc màu, các tiệm may đo truyền thống, đến những quán cà phê nhỏ xinh, tất cả đều là một phần của nhịp sống kinh tế hiện đại, đồng thời vẫn giữ được nét kiến trúc cổ kính.

- Ẩm thực di sản: Cao lầu, mì Quảng, cơm gà... không chỉ là những món ăn đặc sản phục vụ du khách mà còn là bữa ăn hàng ngày, là biểu tượng ẩm thực được lưu truyền qua nhiều thế hệ gia đình Hội An. Mỗi món ăn mang theo câu chuyện về nguyên liệu, cách chế biến và phong cách sống của người dân địa phương.

- Nghề thủ công truyền thống: Nghề làm đèn lồng, mộc Kim Bồng, gốm Thanh Hà, dệt chiếu... vẫn được các nghệ nhân duy trì, không chỉ để trưng bày mà còn để sản xuất, tạo ra sinh kế và truyền nghề. Đây là những kỹ năng quý giá, là minh chứng cho sự khéo léo và sáng tạo của người Hội An.

- Lễ hội và tín ngưỡng: Những đêm rằm phố cổ lấp lánh ánh đèn lồng, những lễ hội truyền thống như Lễ tế Thành Hoàng, Lễ hội Cầu Bông, hay tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên trong mỗi gia đình... tất cả đều là những hoạt động văn hóa tâm linh mang ý nghĩa sâu sắc, gắn kết cộng đồng và được gìn giữ một cách chân thực.

- Nhịp sống cộng đồng: Từ những phiên chợ sớm tinh mơ đến các cuộc trò chuyện bên hiên nhà, từ những sinh hoạt trong đình làng đến các buổi biểu diễn Hát Bài Chòi sôi động, tất cả đều minh chứng cho một cộng đồng đang sống, tương tác và cùng nhau tạo nên di sản.

Tính phổ quát của một mô hình bảo tồn

Hội An không đơn độc trong cách tiếp cận "Di sản sống" này. Trên thế giới, ngày càng nhiều đô thị lịch sử hay các khu dân cư truyền thống được bảo tồn theo hướng này. Điều này thể hiện sự chuyển dịch trong nhận thức về bảo tồn: di sản không phải là thứ cần được "đóng khung" và tách rời khỏi cuộc sống mà là một phần hữu cơ, năng động của xã hội.

Chính nhờ việc duy trì cuộc sống hàng ngày, gắn kết với cộng đồng mà di sản Hội An trở nên chân thực, có sức sống mãnh liệt và khả năng thích ứng với thời gian. Người dân chính là những chủ thể quan trọng nhất trong việc bảo tồn, phát huy và truyền lại những giá trị văn hóa vô giá này cho các thế hệ tương lai.

Hội An là minh chứng sống động rằng di sản không chỉ là những gì đã qua, mà còn là những gì đang hiện hữu, đang được tái tạo và đang tiếp tục định hình tương lai. Đó là một di sản thực sự "sống", nơi mỗi góc phố, mỗi nụ cười, mỗi câu chuyện đều góp phần viết tiếp nên trang sử vàng của một đô thị cổ.

Nguyễn Danh Hòa

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/hoi-an-di-san-song-a29012.html