Hội Môi giới bất động sản Việt Nam chỉ ra nút thắt trong xây nhà ở xã hội

7 giờ trướcBài gốc

Sau 3 năm thực hiện Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, nhiều dự án đã được khởi công

Đã đạt 59,6% so với chỉ tiêu

Ngày 3/4/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 338/QĐ-TTg phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030". Đây là đề án được kỳ vọng tạo cú hích mạnh mẽ, giải quyết nhu cầu an cư bức thiết của hàng triệu lao động đô thị và công nhân các khu công nghiệp.

Sau gần 3 năm triển khai, bức tranh thị trường đã có những gam màu sáng. Tại báo cáo tuần 1 tháng 9, công bố ngày 30/8 của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho thấy: "Lũy kế đến nay, cả nước có 692 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với quy mô 633 nghìn 559 căn, trong đó 146 dự án hoàn thành, quy mô hơn 103 nghìn căn; 144 dự án đã khởi công xây dựng, đang triển khai với quy mô hơn 127 nghìn căn; 402 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư, quy mô hơn 400 nghìn căn. Như vậy, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công, chấp thuận chủ trương đầu tư đến năm 2025 đạt 59,6% so với chỉ tiêu đã đặt ra tại Đề án 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội.

Sau 3 năm thực hiện Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, nhiều dự án đã được khởi công (Ảnh: Báo tin tức)

Đáng chú ý, số lượng căn nhà ở xã hội hoàn thành bứt tốc mạnh mẽ. Riêng 7 tháng đầu năm 2025, cả nước đã hoàn thành 36.862 căn nhà ở xã hội. Mặc dù mới chỉ đạt 37% mục tiêu của cả năm 2025, tuy nhiên, kết quả này bằng hơn 80% kết quả của cả năm 2024 và gấp hơn 7 lần so với năm 2022. Đồng thời, 9/31 địa phương được giao chỉ tiêu xây dựng nhà ở xã hội trong năm 2025 có khả năng hoàn thành và vượt chỉ tiêu đề ra".

Đặc biệt, trong lễ khởi công 250 dự án chào mừng 80 năm Quốc khánh, có tới 22 dự án thuộc phân khúc nhà ở xã hội, cho thấy quyết tâm của Nhà nước và các địa phương trong việc đẩy mạnh phân khúc này. Nhiều tỉnh, thành phố như TPHCM, Đồng Nai, Bắc Ninh đã công bố kế hoạch vượt chỉ tiêu năm 2025, góp phần thúc đẩy tiến độ chung.

Tuy vậy, nếu nhìn vào mục tiêu của đề án, kết quả này vẫn chưa thật sự khả quan. Tính đến nay, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công và chấp thuận chủ trương đầu tư mới đạt khoảng 59,6% so với kế hoạch. Nhiều chuyên gia nhận định, nếu không có giải pháp đột phá, việc cán đích sẽ gặp nhiều khó khăn.

Vẫn còn nhiều nút thắt

Một trong những nút thắt lớn nhất là vấn đề quỹ đất. Quy định yêu cầu các dự án nhà ở thương mại phải dành 20% quỹ đất cho nhà ở xã hội chưa được thực hiện nghiêm túc ở nhiều địa phương. Thậm chí, một số dự án dù có bố trí quỹ đất nhưng lại nằm ở khu vực hạ tầng kém, thiếu trường học, bệnh viện, dịch vụ thiết yếu, khiến dự án khó triển khai và giảm sức hút đối với người mua.

Không chỉ quỹ đất, thủ tục hành chính cũng là rào cản. Nhiều doanh nghiệp cho rằng, quy trình phê duyệt dự án nhà ở xã hội còn phức tạp, thậm chí rườm rà hơn cả dự án thương mại. Từ thủ tục xét duyệt đối tượng mua nhà đến quy định về giá bán, thời gian chuyển nhượng… đều kéo dài thời gian chuẩn bị, làm tăng chi phí và giảm động lực đầu tư.

Bên cạnh đó, nguồn vốn cho nhà ở xã hội vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi giảm 1,5–2% so với thị trường đã được triển khai, nhưng thời hạn vay ngắn và điều kiện vay vẫn khiến nhiều doanh nghiệp e dè, trong khi người mua nhà gặp khó khăn vì yêu cầu chứng minh thu nhập và vốn đối ứng tối thiểu.

Một bất cập khác là sự chênh lệch giữa cung và cầu. Dù nhu cầu rất lớn, một số dự án vẫn rơi vào tình trạng "ế" do vị trí xa trung tâm, hạ tầng thiếu đồng bộ hoặc thủ tục xét duyệt đối tượng quá khắt khe. Không ít lao động trẻ, công nhân thời vụ – những người thực sự cần nhà ở xã hội – lại khó tiếp cận vì yêu cầu hộ khẩu hoặc điều kiện tài chính.

Theo VARS, để tháo gỡ khó khăn, cần rà soát toàn bộ các dự án khu đô thị, dự án nhà ở thương mại quy mô từ 2 ha trở lên để kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ bố trí quỹ đất 20% cho nhà ở xã hội, đồng thời áp dụng chế tài nghiêm đối với chủ đầu tư và địa phương vi phạm. Song song đó, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian phê duyệt, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm để tạo điều kiện cho doanh nghiệp triển khai nhanh hơn.

Ngoài ra, các chuyên gia kiến nghị thành lập Quỹ Phát triển nhà ở xã hội ở cấp trung ương và địa phương, huy động từ ngân sách, quỹ đất và vốn xã hội hóa, kết hợp với các mô hình quỹ tín thác bất động sản để tạo nguồn vốn dài hạn. Chính sách hỗ trợ thuê, thuê mua cũng cần được đẩy mạnh để phù hợp với khả năng chi trả của người lao động.

Rõ ràng, sau ba năm triển khai, đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội đã tạo bước chuyển nhất định, nhưng để đạt được mục tiêu, cần sự quyết liệt hơn từ các cấp, sự đồng hành thực chất của doanh nghiệp và những điều chỉnh chính sách linh hoạt. Chỉ khi những "điểm nghẽn" về đất đai, vốn và thủ tục được gỡ bỏ, giấc mơ an cư cho hàng triệu người thu nhập thấp mới trở thành hiện thực.

Kiến nghị kiểm soát đầu cơ và chuyển nhượng nhà ở xã hội

Theo VARS, vẫn tồn tại tình trạng một số trường hợp mua nhà ở xã hội nhưng không sử dụng để ở, mà chuyển nhượng trái quy định, gây méo mó thị trường, làm tăng nguy cơ đầu cơ và khiến những người thực sự có nhu cầu không được tiếp cận nhà ở xã hội. Để khắc phục điều này, VARS kiến nghị, sau thời hạn 5 năm sở hữu theo quy định hiện hành, việc chuyển nhượng nhà ở xã hội cần được ưu tiên cho những người dân thuộc diện đủ điều kiện mua nhà ở xã hội và đã được cơ quan thẩm quyền xác nhận. Trường hợp chuyển nhượng cho đối tượng không thuộc diện được hưởng chính sách về nhà ở xã hội, chủ sở hữu khi chuyển nhượng phải hoàn trả lại các ưu đãi đã được hưởng từ chính sách.

Hà Khê

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/hoi-moi-gioi-bat-dong-san-viet-nam-chi-ra-nut-that-trong-xay-nha-o-xa-hoi-20250830112734781.htm