Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga: Góc nhìn từ hai phía

21 phút trướcBài gốc

Những thông điệp và "lằn ranh đỏ" của Nga

Trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Alaska vào ngày 15/8, phía Nga đã gửi đi những thông điệp rõ ràng về các điều kiện và "lằn ranh đỏ" trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình tiềm năng nào.

Đầu tiên, Nga khẳng định lập trường không thay đổi về việc chấm dứt xung đột với Ukraine. Điều này bao gồm yêu cầu Ukraine rút toàn bộ lực lượng khỏi Donbass, tỉnh Zaporizhia và Kherson, từ bỏ tham vọng gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), phi quân sự hóa và “phi phát xít hóa” đất nước. Ngoài ra, Nga yêu cầu đảm bảo các quyền của người nói tiếng Nga tại Ukraine và công nhận việc sáp nhập Crimea, Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson vào lãnh thổ Nga. Những điều kiện này cần được phản ánh trong các thỏa thuận quốc tế.

Nga yêu cầu Ukraine rút toàn bộ lực lượng khỏi Donbass. Ảnh: Reuters

Nga cũng cho rằng việc dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt của phương Tây áp đặt đối với Nga và đảm bảo tình trạng trung lập và phi hạt nhân của Ukraine là điều cần thiết.

Đồng thời, Nga đề xuất một thỏa thuận hòa bình tiềm năng, trong đó Ukraine nhượng bộ lãnh thổ cho Nga. Cụ thể, Nga đã đề nghị Ukraine nhượng phần lãnh thổ còn lại ở tỉnh Donetsk để đổi lấy lệnh ngừng bắn. Lời đề nghị này đã được phía Nga chuyển tới Nhà Trắng thông qua đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff khi ông thăm Điện Kremlin vào ngày 8/8.

Cuối cùng, Nga thể hiện sự hoan nghênh đối với cuộc gặp này và khẳng định sẽ "tích cực và khẩn trương" chuẩn bị các khía cạnh chính trị và thực tiễn cho cuộc gặp.

Mục tiêu của Tổng thống Donald Trump

Ngay trước thềm cuộc gặp ở Alaska, Tổng thống Donald Trump đã trao đổi với các lãnh đạo châu Âu qua đó nêu rõ rằng mục tiêu chính của ông trong cuộc gặp với Tổng thống Putin là đạt được lệnh ngừng bắn ở Ukraine trước khi các cuộc đàm phán hòa bình có thể bắt đầu.

Tổng thống Trump và các lãnh đạo châu Âu cũng nhất trí rằng Ukraine phải được tham gia vào các cuộc đàm phán và phải là bên đưa ra quyết định về các nhượng bộ lãnh thổ, nếu có. Ngoài ra, ông Trump cũng khẳng định Mỹ sẽ đóng góp vào hệ thống bảo đảm an ninh quốc tế do các quốc gia trong liên minh thiện chí, bao gồm Pháp, Anh và Đức, phát triển. Với mục tiêu chính là đạt được lệnh ngừng bắn ở Ukraine.

Tổng thống Donald Trump cũng đưa ra cảnh báo cứng rắn về hậu quả nghiêm trọng nếu Tổng thống Putin ngăn cản hòa bình với Ukraine mặc dù không cho biết các hậu quả này là gì.

Mặc dù đưa ra những ưu tiên như vậy nhưng Tổng thống Donald Trump và các quan chức trong chính quyền của ông cũng đã giảm bớt kỳ vọng về kết quả cuộc gặp khi nói rằng cuộc gặp này mang tính chất thăm dò và lắng nghe để xem thái độ và quan điểm của Tổng thống Putin ra sao trước khi tính tới các bước tiếp theo bao gồm một cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky hoặc một cuộc gặp ba bên có thêm sự tham gia của ông Trump.

Tổng thống Donald Trump ngày 14/8 cũng đã nói rằng cuộc gặp với Tổng thống Putin nhằm mở đường cho cuộc gặp thứ hai và sự kiện này mới thực sự quan trọng khi đây mới là nơi Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky đàm phán một thỏa thuận.

Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Mỹ Trump. Ảnh: Getty

Góc nhìn của giới phân tích về Thượng đỉnh Alaska?

Theo các chuyên gia Nga, cuộc gặp tại Alaska sẽ là phép thử quan trọng cho mối quan hệ song phương, đồng thời là cơ hội để hai nhà lãnh đạo thảo luận thẳng thắn về những vấn đề còn tồn tại, trước hết là tình hình Ukraine và quan hệ Nga – Mỹ.

Nhiều ý kiến cho rằng hai nhà lãnh đạo có thể đạt được thỏa thuận bước đầu về việc khôi phục đối thoại chiến lược, nhằm giảm thiểu nguy cơ xung đột và tạo điều kiện cho đàm phán giải quyết hòa bình các vấn đề tồn đọng, trong đó có tình hình Ukraine. Đây sẽ là tín hiệu tích cực, góp phần củng cố niềm tin giữa hai bên và cộng đồng quốc tế.

Một số ý kiến nhấn mạnh ý nghĩa biểu tượng của việc hội đàm tại Alaska – vùng đất từng thuộc Nga, cho thấy tiềm năng mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực, như kinh tế, năng lượng, khoa học – công nghệ và khai thác bền vững khu vực Bắc Cực. Những kết quả cụ thể trong hợp tác này sẽ tạo động lực thúc đẩy quan hệ song phương phát triển thực chất.

Cũng có ý kiến nhận định thận trọng rằng, phía Nga sẽ chủ động đưa ra các đề xuất mang tính xây dựng, song không loại trừ khả năng các thế lực bên ngoài tìm cách lợi dụng tình hình để chia rẽ quan hệ giữa Nga và các nước khác.

Giới quan sát Nga cũng không loại trừ tình huống các bất đồng sâu sắc về chính sách quốc tế có thể khiến hội nghị chỉ dừng lại ở việc thể hiện thiện chí đối thoại, chưa đạt được thỏa thuận lớn. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp này, việc duy trì kênh tiếp xúc cấp cao vẫn được đánh giá là thành công quan trọng, tạo nền tảng cho các bước đi tiếp theo.

Nhìn chung, các nhà phân tích Nga bày tỏ tin tưởng rằng, nếu hội nghị diễn ra trên tinh thần bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và tuân thủ luật pháp quốc tế, kết quả đạt được, dù ở mức độ nào, cũng sẽ góp phần duy trì ổn định chiến lược, thúc đẩy hợp tác vì hòa bình, an ninh và phát triển của cộng đồng quốc tế.

Còn giới phân tích Mỹ thì cho rằng, nếu cuộc gặp ở Alaska đạt tiến triển, đây sẽ là một bước ngoặt quan trọng trong bàn cờ địa chính trị, đồng thời xua tan lo ngại về nguy cơ chiến tranh hạt nhân hoặc Thế chiến III. Tuy vậy, bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ đối mặt với thách thức từ phe cứng rắn ở cả Moscow, Kiev và Washington – những người lo ngại nhượng bộ quá nhiều sẽ tạo tiền lệ nguy hiểm cho các cuộc xung đột trong tương lai.

Giới quan sát cũng tính tới các kịch bản sau cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Vladimir Putin cũng như một cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky. Tùy theo mức độ sẵn sàng nhượng bộ của các bên, sau cuộc gặp ở Alaska có thể xuất hiện ba kịch bản chính: thứ nhất đó là kịch bản “đóng băng xung đột” với việc Nga và Ukraine đạt được thỏa thuận ngừng bắn, giữ nguyên hiện trạng chiến tuyến. Kịch bản này sẽ giúp giảm thương vong, ổn định tạm thời nhưng xung đột tiềm ẩn vẫn còn và nguy cơ bùng phát lại sau vài năm.

Kịch bản thứ hai là Nga và Ukraine ký hiệp ước hòa bình dưới sự bảo trợ của Mỹ và một số nước châu Âu. Kịch bản này sẽ giúp chấm dứt xung đột, mở đường cho hợp tác kinh tế – an ninh, tuy nhiên, điều này khó thực hiện vì vấp phải phản đối mạnh từ dư luận Ukraine.

Kịch bản cuối cùng là cuộc gặp ở Alaska thất bại, không đạt được thỏa thuận cụ thể, khi đó, giao tranh sẽ tiếp tục, nhưng ở cường độ thấp hơn do cả hai bên đều kiệt sức.

Thu Hà/VOV-Moscow, Phạm Huân/VOV-Washington

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/hoi-nghi-thuong-dinh-my-nga-goc-nhin-tu-hai-phia-post1222766.vov