Bên ngoài căn cứ chung Elmendorf-Richardson, nơi sẽ diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ- Nga. Ảnh: Reuters
Cuộc gặp diễn ra tại một căn cứ không quân thời Chiến tranh Lạnh, đánh dấu lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo Mỹ – Nga gặp mặt trực tiếp kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.
Tuy nhiên, Kiev và các đồng minh châu Âu vẫn lo ngại khả năng Washington có thể nhượng bộ Moskva, đặc biệt về vấn đề lãnh thổ.
Nhà Trắng cho biết hội nghị sẽ bắt đầu lúc 11h sáng giờ Alaska (2h sáng 16.8 giờ Việt Nam). Ông Trump, người từng tuyên bố sẽ chấm dứt chiến sự trong 24 giờ, thừa nhận cuộc xung đột kéo dài hơn ba năm rưỡi tại Ukraine “khó giải quyết hơn dự đoán”.
Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết, nếu đàm phán với Tổng thống Putin diễn ra thuận lợi, một hội nghị ba bên với sự tham gia của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy sẽ có ý nghĩa lớn hơn chính cuộc gặp này.
Ukraine cho biết trong cuộc điện đàm hôm 14.8, Tổng thống Trump đã đồng ý rằng Kiev cần tham gia bất kỳ cuộc thương lượng nào về lãnh thổ và ủng hộ việc đảm bảo an ninh trong giai đoạn hậu chiến. Cuộc gọi này phần nào xoa dịu lo ngại của châu Âu về khả năng Kiev bị ép nhượng bộ.
Về phía Nga, với nền kinh tế chịu áp lực từ các lệnh trừng phạt, ông Putin mong muốn Mỹ không áp đặt thêm các biện pháp hạn chế, đồng thời đưa ra gợi ý về một hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân mới, thay thế thỏa thuận hiện hành sẽ hết hiệu lực vào tháng 2.2026.
Trước thềm hội nghị, ông Trump bày tỏ tin tưởng rằng phía Nga sẵn sàng đạt thỏa thuận về Ukraine, song ông vẫn hoài nghi về khả năng đạt đột phá.
Tổng thống Putin thì ca ngợi “nỗ lực chân thành” của Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh. Một nguồn tin thân cận với Điện Kremlin cho biết hai bên đã tìm thấy một số “điểm chung” và một số điều khoản có thể được thống nhất tại cuộc gặp.
Hiện Nga kiểm soát gần 20% lãnh thổ Ukraine, bao gồm phần lớn vùng công nghiệp Donbas và một số khu vực ở Kherson, Zaporizhzhia.
Mục tiêu của ông Putin là giành toàn bộ Donetsk và Luhansk, kiểm soát hoàn toàn Kherson và Zaporizhzhia, loại bỏ khả năng Ukraine gia nhập NATO và hạn chế sức mạnh quân sự của Kiev. Phía Ukraine tuyên bố đây là các yêu cầu “không thể chấp nhận” và tương đương với việc buộc nước này đầu hàng.
Cuộc hội đàm tại Alaska vì thế được xem là "phép thử" đối với cả hai nhà lãnh đạo trong nỗ lực tìm kiếm một giải pháp chấm dứt xung đột nhưng vẫn bảo đảm lợi ích chiến lược của mỗi bên.
NGHIÊM THANH