Hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ: Trông đợi vào những quyết sách đột phá

5 giờ trướcBài gốc

Ít giờ trước thềm hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 15/8 tại bang Alaska (Mỹ), các quan chức cấp cao hai nước đang tranh thủ từng giờ ở hậu trường để chuẩn bị nội dung và các vấn đề hậu cần, an ninh cho cuộc gặp mang tính lịch sử. Các quan chức Nga - Mỹ mới đây thống nhất địa điểm cuộc gặp là Anchorage, một thành phố ven biển ở miền Nam bang Alaska, nổi tiếng với cảnh quan ngoạn mục và vị trí chiến lược, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 13/8 thông tin. Cùng ngày, hai hãng tin CNN và New York Times dẫn lời quan chức Mỹ tiết lộ, cuộc gặp giữa Tổng thống Nga - Mỹ được tổ chức bên trong căn cứ Elmendorf-Richardson ở phía Bắc thành phố Anchorage để đảm bảo các yêu cầu đặc biệt cao về an ninh. Đây là lần đầu tiên Tổng thống Putin tới Alaska, cũng là lần đầu tiên ông đặt chân tới một cơ sở quân sự trên lãnh thổ Mỹ trong hơn 20 năm qua.

Tổng thống hai nước Nga-Mỹ tại cuộc họp thượng đỉnh năm 2018 ở thành phố Helsinki, Phần Lan. Ảnh: Reuters

Nga và Mỹ chưa công bố chương trình nghị sự hội nghị thượng đỉnh Alaska. Reuters ngày 13/8 cho biết, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov vừa có cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ Marco Rubio, sau đó, Bộ Ngoại giao hai nước phát thông điệp tương đồng, khẳng định "cả hai bên đều mong muốn tổ chức thành công hội nghị thượng đỉnh" giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Trump.

Dù vậy, giới quan sát đánh giá, khác biệt trong kỳ vọng của hai bên về lối thoát cho cuộc khủng hoảng Ukraine vẫn tương đối lớn, nên khả năng đạt được bất cứ giải pháp nào sẽ phụ thuộc nhiều vào các quyết định đột phá khi hai nhà lãnh đạo gặp gỡ trực tiếp. Vẫn trong các tuyên bố mới nhất, Thư ký báo chí Nhà Trắng Leavitt dường như hạ thấp phần nào triển vọng vào cuộc gặp khi bà nói rằng, "mục tiêu của cuộc gặp này đối với Tổng thống (Trump) là để hiểu biết sâu sắc hơn về cách chúng ta có thể chấm dứt cuộc chiến này". "Tổng thống đồng ý tổ chức cuộc gặp này theo yêu cầu của ông Putin", bà nói và tái xác nhận Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ không tham gia. Cá nhân Tổng thống Trump cùng ngày cũng phát thông điệp về việc ông muốn thấy "một lệnh ngừng bắn thật nhanh chóng" ở Ukraine, nhưng sẽ không đơn phương đưa ra thỏa thuận cho hai bên. Theo Tổng thống Trump, Nga và Ukraine đều cần nhượng bộ về lãnh thổ để chấm dứt chiến sự.

Từ phía Nga, Điện Kremlin không muốn gói gọn cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga-Mỹ chỉ xoay quanh Ukraine mà còn về quan hệ song phương và các "điểm nóng" quốc tế khác. Ông Kirill Dmitriev, trợ lý cấp cao của Tổng thống Nga, gọi đây là sự kiện "mang lại hy vọng, hòa bình, an ninh toàn cầu". Ông Sergei Gavrilov, nghị sĩ cấp cao Nga, cho biết nhiều vấn đề toàn cầu "quan trọng hơn nhiều so với chiến sự Ukraine" sẽ được hai lãnh đạo thảo luận tại Alaska, trong đó có những kế hoạch đầy tham vọng về hợp tác kinh tế và cơ sở hạ tầng ở Bắc Cực. Mỹ chưa bình luận về các tuyên bố của Nga. Nhà Trắng trước đó cho hay, Washington có quan tâm đến việc cải thiện quan hệ song phương với Nga, nhưng ưu tiên hàng đầu lúc này là tìm cách chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Do tính chất phức tạp về địa chính trị của cuộc xung đột Ukraine, Kiev và các đồng minh châu Âu đang tìm cách thể hiện vai trò trong đàm phán giữa Nga và Mỹ. New York Times đưa tin, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Ukraine và một số nhà lãnh đạo châu Âu sẽ tham gia một cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Trump trong ngày 14/8, động thái được cho là nhằm vận động Mỹ theo đuổi một thỏa thuận mà họ cho là "công bằng" nhất đối với Ukraine, đồng thời tìm cách gây sức ép để Nga phải lập tức ngừng bắn trước rồi mới đàm phán tiếp.

Một số kênh truyền thông quốc tế cho biết, Mỹ đang muốn thúc đẩy một thỏa thuận trao đổi lãnh thổ, theo đó Ukraine sẽ rút khỏi vùng Donbass, gồm hai tỉnh Donetsk và Lugansk. Nga hiện kiểm soát gần như toàn bộ Lugansk và khoảng 70% Donetsk. Đổi lại, Nga sẽ bàn giao cho Kiev một số khu vực khác. Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky ngày 12/8 quả quyết rằng lực lượng Ukraine sẽ không rời khỏi Donbass nếu không nhận được các đảm bảo an ninh chặt chẽ. "Đối với người Nga, Donbass là bàn đạp cho một cuộc tấn công mới trong tương lai. Vài năm nữa, ông Putin sẽ có một con đường rộng mở đến cả vùng Zaporizhia và Dnipropetrovsk. Và không chỉ vậy, còn đến cả Kharkov nữa. Giờ đây, họ muốn chúng ta trao cho họ khoảng 9.000km², chiếm khoảng 30% toàn bộ vùng Donetsk".

Moscow hiện chưa nêu lập trường chính thức về đề xuất của Mỹ liên quan đến trao đổi lãnh thổ giữa Nga và Ukraine. Nhưng lâu nay, Nga khẳng định một lệnh ngừng bắn ở Ukraine chỉ có thể đạt được khi nó dẫn đến giải pháp hóa giải căn nguyên của cuộc xung đột, cũng như việc Kiev và phương Tây đáp ứng yêu cầu về an ninh, lãnh thổ của Nga. Điện Kremlin cho biết, kể từ tuần trước, Tổng thống Putin đã điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, cũng như các nhà lãnh đạo Nam Phi, Kazakhstan, Uzbekistan, Belarus và Kyrgyzstan. Mới đây nhất, Tổng thống Nga đã điện đàm với Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un. PBS News dẫn lời nhà phân tích chính trị Sergei Markov tin rằng các cuộc điện đàm là cách Tổng thống Putin thông báo cho các đối tác then chốt giải pháp của Nga về Ukraine.

Theo một số nhà phân tích, để đảm bảo cuộc gặp không kết thúc mà không có kết quả nào, nhiều khả năng Tổng thống Nga thể hiện thiện chí bằng cách đề nghị lệnh ngừng bắn hạn chế trên không, chấm dứt tấn công bằng tên lửa vào Ukraine, trong khi Kiev ngừng tập kích bằng máy bay không người lái (UAV) vào sâu trong lãnh thổ Nga. Dù không thể lập tức chấm dứt xung đột, nhưng giải pháp này được mô tả là bước đệm quan trọng giúp các bên xây dựng lại lòng tin, từng bước hướng đến thỏa thuận lâu dài. Bên cạnh đó, giải pháp này cũng sẽ giúp hai cường quốc Nga-Mỹ tránh nguy cơ rơi vào căng thẳng ngoại giao hơn nữa, vốn sẽ mang đến những tác động tiêu cực đối với an ninh toàn cầu.

Thái Hà

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/quoc-te/hoi-nghi-thuong-dinh-nga-my-trong-doi-vao-nhung-quyet-sach-dot-pha-i777959/