Một phép mầu đã đến với cô gái trẻ (25 tuổi) mang nhóm máu cực hiếm ARh(-) (chiếm khoảng 0,04%-0,07% dân số) bị ngưng tim tưởng chừng không qua khỏi. Đây là một trong những ca cấp cứu hiếm gặp đầy thử thách đối với các bác sĩ và y văn trong nước chưa từng ghi nhận. Đội ngũ thầy thuốc vừa tạo nên kỳ tích y đức sáng ngời ấy là các y - bác sĩ Bệnh viện Nhân Dân 115 (TP HCM), vận dụng mọi tâm lực để cứu người.
Phút giây cân não
Đêm 15-7, Khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhân Dân 115 tiếp nhận nữ bệnh nhân 25 tuổi trong tình trạng lơ mơ, huyết áp tụt sâu, nhanh chóng diễn tiến ngưng tuần hoàn hô hấp. Ngay lập tức, quy trình cấp cứu được kích hoạt, bệnh nhân được ép tim, đặt nội khí quản, sốc điện, thở máy, sử dụng thuốc vận mạch. "Tuy nhiên, tim bệnh nhân nhiều lần rơi vào rung thất - một loại rối loạn nhịp tim nguy hiểm buộc ê-kíp cấp cứu phải sốc điện liên tục. Sau 20 phút cấp cứu nâng cao, tim bệnh nhân đập lại nhưng yếu ớt, huyết áp không đo được, tiên lượng vô cùng dè dặt" - BSCK2 Cao Hoài Tuấn Anh, Trưởng Khoa Hô hấp - Hồi sức tim mạch kiêm Phó Giám đốc Bệnh viện Nhân Dân 115, nhớ lại.
Ê-kíp y - bác sĩ vừa ép tim vừa thực hiện ECMO ngay tại phòng mổ để cứu cô gái
Trước nguy cơ tử vong cận kề, các bác sĩ quyết định huy động toàn lực thực hiện kỹ thuật ECMO (hồi sức tuần hoàn ngoài cơ thể). Đây là biện pháp chỉ định trong những trường hợp tối nguy cấp khi tim phổi gần như ngưng hoạt động hoàn toàn. Ê-kíp ECMO gồm ThS-BS Nguyễn Hữu Tín, BSCK1 Vũ Phan Anh Tuấn, BSCK1 Phạm Mai Hưng và BS Võ Hoài Quyên bên cạnh được điều động khẩn trong đêm thì một ê-kíp bác sĩ tại nhà cũng được huy động nhanh chóng có mặt hỗ trợ. "Tuy vậy, trong lúc chuẩn bị, tim bệnh nhân lại ngừng đập. Lúc này, chúng tôi buộc phải vừa ép tim vừa đặt ECMO" - BS Tuấn Anh kể tiếp.
Quy trình ECMO được thực hiện trong thời gian ngắn nhất có thể. Thế nhưng, sự sống vẫn mong manh, tim bệnh nhân tiếp tục ngừng đập nhiều lần, đồng tử giãn tới 5 mm, phản xạ ánh sáng không còn. Mọi hy vọng lúc này chỉ còn trông cậy vào dòng ECMO đang chạy ngoài cơ thể. Hàng giờ căng thẳng trôi qua. Nhưng rồi, điều kỳ diệu đã đến, tim bệnh nhân dần đập trở lại. Nhìn màn hình thấy nhịp tim bệnh nhân trở lại cả ê-kíp như vỡ òa. Song, đó mới chỉ là khởi đầu cho cuộc chiến sinh tử lần 2.
Sau 17 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân hồi phục ngoạn mục trong niềm vui của các y - bác sĩ Bệnh viện Nhân Dân 115. (Ảnh do bệnh viện cung cấp)
Dù đã qua giai đoạn nguy kịch ban đầu, bệnh nhân tiếp tục rơi vào trạng thái hôn mê sâu, đồng thời xuất hiện dấu hiệu mất máu cấp. Chỉ số Hemoglobin tụt xuống chỉ còn 5,5 g/dL, tình trạng cực kỳ nguy hiểm. Đáng chú ý, vấn đề nan giải là bệnh nhân mang nhóm máu cực hiếm ARh(-). Ngay lập tức, bệnh viện kích hoạt quy trình đặc biệt, liên hệ Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP HCM hỗ trợ khẩn cấp, đồng thời kêu gọi nội bộ nhân viên và người nhà có nhóm máu tương thích hiến máu.
Tay nghề và sự tận tâm
Lúc này, bên cạnh việc truyền máu tích cực để duy trì sự sống, việc xác định nguyên nhân gây chảy máu trở thành nhiệm vụ cấp bách. Qua hình ảnh siêu âm và chụp cắt lớp cho thấy xuất hiện ổ dịch lớn trong ổ bụng bệnh nhân, nghi ngờ chảy máu gan. Nhanh chóng, bệnh nhân được chuyển khẩn lên phòng mổ, mang theo hệ thống ECMO hỗ trợ, để thực hiện nội soi ổ bụng cấp cứu dưới sự chỉ đạo của BSCK2 Phan Lương Huy, Khoa Ngoại tổng quát Bệnh viện Nhân Dân 115. Ê-kíp phẫu thuật xác định được điểm chảy máu nằm ở phân thùy VI gan nên đã lập tức cầm đốt cầm máu kịp thời. Sau can thiệp, chỉ số máu ổn định trở lại, huyết động cải thiện rõ rệt.
Sau hơn 1 tuần điều trị tích cực, bệnh nhân được cai ECMO, rút nội khí quản và cai máy thở. Đặc biệt, bệnh nhân cần truyền đến 20 đơn vị máu để duy trì sự sống và phục hồi sau mổ. Mặc dù đã trải qua nhiều lần ngưng tim và hôn mê kéo dài, bệnh nhân tỉnh táo, không để lại di chứng thần kinh rõ rệt. Sau 17 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân được xuất viện trong niềm vui của gia đình và các y - bác sĩ.
Thế nhưng, điều mà các bác sĩ băn khoăn khi các xét nghiệm độc chất, MRI, CT, tim mạch… đều chưa tìm ra nguyên nhân rõ ràng. Trong quá trình điều trị, ghi nhận bệnh nhân có sử dụng thuốc lá điện tử, một yếu tố được đặt nghi vấn hàng đầu trong quá trình truy tìm nguyên nhân. Đây là loại sản phẩm được quảng bá là an toàn nhưng thực tế có thể chứa các chất độc chưa được kiểm soát rõ ràng và đã có những báo cáo trên thế giới về tổn thương phổi, ngộ độc hoặc các rối loạn chuyển hóa liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử. "Nhiều người nghĩ thuốc lá điện tử lành tính hơn thuốc lá thường nhưng điều đó không đúng. Những chất tạo mùi, hương liệu trong đó có thể gây rối loạn nhịp tim, rung thất, thậm chí ngưng tim đột ngột, đặc biệt ở người trẻ, không bệnh nền" - BS Tuấn Anh cảnh báo.
Hiện Bệnh viện Nhân Dân 115 đang xây dựng báo cáo y khoa về ca bệnh hiếm này để gửi đến các tạp chí chuyên ngành quốc tế. Không ai có thể biết trước khoảnh khắc giữa sự sống và cái chết lại mong manh đến vậy. "Có những lúc tưởng như tất cả đã kết thúc, tim ngừng đập, huyết áp bằng 0, đồng tử giãn, không phản xạ… nhưng bằng sự nỗ lực không ngừng nghỉ, bằng sự quyết tâm và niềm tin, chúng tôi đã kéo bệnh nhân trở về từ cõi chết. Chúng ta không chỉ mang trên vai kiến thức và kỹ năng y khoa mà còn mang theo niềm tin và sự sống của người bệnh. Hãy nỗ lực hết mình trong từng ca trực, từng chẩn đoán, từng quyết định điều trị, như thể ta đang chăm sóc chính người thân yêu nhất của mình. Bởi với bệnh nhân, chúng ta chính là niềm hy vọng cuối cùng" - BS Tuấn Anh chia sẻ.
Không biết nói gì ngoài hai chữ biết ơn
"Con tôi từng 3 lần ngưng tim, ai cũng nói nguy cơ tử vong rất cao. Lúc đó, tôi hoảng loạn, không còn nhớ bác sĩ tư vấn những gì, chỉ biết nhìn con thở máy, nằm bất động mà đau xé lòng. Hôm nay nhìn cháu ăn uống lại, tinh thần ổn, tôi không biết nói gì ngoài hai chữ biết ơn. Gia đình tôi mãi mãi biết ơn các y - bác sĩ Bệnh viện Nhân Dân 115" - ông T.H.K, cha bệnh nhân, nghẹn ngào khi con gái mình được các bác sĩ cứu qua "thập tử nhất sinh".
TRUNG KIÊN