80% số ki ốt đóng cửa
Theo thống kê, khoảng 80% trong tổng số hơn 1.000 ki ốt tại đình chính của chợ này đã tạm ngừng hoạt động kể từ những ngày cuối tháng 5/2025. Ghi nhận tại chợ Vinh cho thấy, hình ảnh các ki ốt tầng 1 và tầng 2 đồng loạt khóa cửa im lìm, biển “sang nhượng” treo trước cửa quầy. Tất cả vẽ nên bức tranh đầy lo âu cho một mô hình kinh doanh truyền thống đang dần rơi vào khủng hoảng.
Hàng trăm ki ốt tại chợ Vinh (tỉnh Nghệ An) đóng cửa, tạm ngừng hoạt động. Ảnh: Đ.B
Thông tin ban đầu cho rằng, động thái đóng cửa hàng loạt này trùng với thời điểm UBND tỉnh Nghệ An phát động cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, khiến dư luận đặt nghi vấn tiểu thương e ngại bị kiểm tra. Tuy nhiên, theo phản ánh của chính những người trong cuộc, nguyên nhân sâu xa không chỉ đến từ tâm lý lo ngại kiểm tra, mà là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố kéo dài suốt nhiều năm qua. Trong đó vấn đề thuế phí, chi phí thuê ki ốt cao hơn mặt bằng chung của các chợ trong khu vực là nguyên nhân chính dẫn đến việc tiểu thương không mặn mà bán hàng.
Bà Nguyễn Thị Hà - một tiểu thương gắn bó với chợ Vinh hàng chục năm qua chia sẻ: Việc buôn bán ở chợ đã ế ẩm từ nhiều năm nay. Người dân giờ chủ yếu mua hàng qua mạng. Hàng hóa bán chậm, lãi mỏng, trong khi chi phí thuê ki ốt lại tăng mạnh. Không đủ trang trải, chúng tôi đành phải đóng cửa, chứ không phải sợ kiểm tra mà dừng hoạt động.
Trong khi đó, ông Lê Văn Minh - người bán hàng tại chợ Vinh đã 15 năm cho biết: Từ tháng 11/2024, sau khi hết thời hạn 15 năm miễn tiền thuê đất theo hình thức xã hội hóa đầu tư, Ban Quản lý chợ Vinh bắt đầu áp dụng mức thu phí mới. Theo Quyết định 73/2016/QĐ-UBND của UBND tỉnh Nghệ An, giá thuê dao động từ 118.500 đồng đến 190.000 đồng/m2 tùy theo vị trí, loại hình ki ốt.
“Gia đình tôi thuê 2 ki ốt, tổng diện tích chỉ hơn 8m2 mà mỗi tháng phải đóng gần 1,5 triệu đồng tiền thuê, chưa kể điện, nước, vệ sinh. Trong khi cả tháng buôn bán không nổi vài triệu đồng doanh thu, lấy đâu ra tiền mà đóng” - ông Minh nói.
Một nguyên nhân không thể phủ nhận là sự thay đổi mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng của người dân. Với tốc độ phát triển nhanh của thương mại điện tử, việc mua sắm online ngày càng phổ biến, tiện lợi và cạnh tranh mạnh về giá cả.
“Trước đây, sáng sớm người đi chợ nườm nượp, mỗi quầy đông khách tới mức không có thời gian ngẩng đầu. Giờ thì người ta mở app đặt hàng, ship tận nhà. Chúng tôi ngồi đây cả ngày không có ai hỏi mua” - chị Nguyễn Thị Hương kể.
Ban quản lý chợ Vinh nói gì?
Trước nhiều kiến nghị, Ban Quản lý chợ Vinh đã có đề xuất giảm giá thuê, được cơ quan chức năng điều chỉnh hạ khoảng 25% so với mức cũ. Tuy nhiên, theo các tiểu thương, mức giá sau điều chỉnh vẫn cao gấp 2 - 4 lần so với các chợ truyền thống khác trên địa bàn thành phố, trong khi lượng khách sụt giảm nghiêm trọng.
Theo ông Nguyễn Hữu Đắc - Trưởng Ban quản lý chợ Vinh, sau khi tiếp nhận kiến nghị của các tiểu thương, đơn vị đã có văn bản đề xuất UBND TP Vinh và tỉnh Nghệ An điều chỉnh lại mức thu phí thuê đất, đồng thời vận động bà con mở cửa trở lại. “Ban quản lý cũng thường xuyên tuyên truyền, phổ biến quy định về hóa đơn, nguồn gốc hàng hóa rõ ràng. Về cơ bản, các tiểu thương đều chấp hành tốt. Một số ít có thể bị ảnh hưởng bởi thông tin kiểm tra, nhưng đây không phải nguyên nhân chính dẫn tới việc nghỉ bán hàng loạt” - ông Đắc chia sẻ.
Cũng theo ông Đắc, giá cho thuê mặt bằng tại chợ Vinh được thực hiện theo quyết định có hiệu lực từ năm 2017 của UBND tỉnh Nghệ An, với 8 mức giá tương ứng với 8 loại ki ốt phân chia theo vị trí. Sau khi tiểu thương có kiến nghị giảm giá thuê đất, Ban quản lý đã có kiến nghị, đề xuất và được cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh theo hướng giảm 25%. Với mức giá sau điều chỉnh, giá thuê mặt bằng cao nhất ở chợ Vinh là 144.000 đồng/m2 (ki ốt loại 1). Tuy nhiên, mức giá này theo các tiểu thương vẫn là cao. “Ban quản lý chợ Vinh mong muốn các cơ quan có thẩm quyền chỉ đạo xây dựng mức giá thuê đất phù hợp với thực tế hiện nay để thống nhất trong các chợ trên địa bàn thành phố” - ông Đắc nói và cho biết, Ban quản lý chợ Vinh hiện cũng đang động viên, vận động bà con mở cửa buôn bán trở lại; bán các hàng hóa rõ nguồn gốc xuất xứ và chấp hành quy định chung của pháp luật, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Điền Bắc