Hợp tác, liên kết để vươn mình

4 giờ trướcBài gốc

Ngành tôm không thiếu những nông dân, chủ trang trại nuôi tôm giỏi; không thiếu những mô hình hay quy trình nuôi tôm tiên tiến, nhưng cái thiếu lớn nhất, dai dẳng nhất, đó chính là sự hợp tác và liên kết một cách thực chất và hiệu quả. Diện tích nuôi tôm của chúng ta tuy lớn, nhưng số lượng nông dân sống bằng nghề nuôi tôm cũng rất đông, nên quy mô sản xuất nông hộ là rất thấp, mà chúng ta vẫn thường quen gọi bằng cụm từ: “nhỏ lẻ, manh mún”. Thực tế cho thấy, hiệu quả từ sản xuất nhỏ lẻ, cá thể đang ngày càng giảm đi do điều kiện thời tiết, môi trường, dịch bệnh… ngày càng bất lợi hơn; yêu cầu tiêu chuẩn, chất lượng, nguồn gốc từ thị trường ngày một cao hơn…

Người nuôi cần hợp tác, liên kết theo chuỗi giá trị để thực hành nuôi theo chuẩn quốc tế giúp nâng cao tính hiệu quả. Ảnh: TÍCH CHU

Cái thời nuôi tôm nhỏ lẻ cũng có thể làm giàu đã qua rồi, giờ là lúc người nuôi tôm cần phải suy nghĩ lại về con đường làm ăn hợp tác và liên kết theo chuỗi giá trị. Phải xem nghề nuôi tôm là cách làm kinh tế nông hộ chứ không còn là chuyện sản xuất đơn thuần nữa. Chỉ có như vậy, người nuôi tôm mới có được tiếng nói sòng phẳng với các bên liên quan trong chuỗi giá trị con tôm, mà muốn sòng phẳng, điều cần phải thay đổi trước tiên là tư duy. Bà Cao Xuân Thu Vân - Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam, chia sẻ: “Nếu không thay đổi tư duy từ sản xuất sang kinh tế thì khó lòng đạt được hiệu quả và bền vững, chứ chưa nói tới chuyện vươn mình trong kỷ nguyên mới”.

Nhiều người làm sạch, chỉ cần một người làm dơ, tiếng xấu sẽ là của chung con tôm Việt Nam. Vì vậy, không có con đường nào khác là hợp tác và liên kết, để làm sao hình thành được liên kết hệ thống HTX làm cùng một tiêu chuẩn với nhau thì mới hiệu quả, mới có thể xây dựng được thương hiệu. Muốn làm được điều này, thì ngay từ bản thân mỗi nông dân, mỗi HTX phải thay đổi tư duy quản lý từ sản xuất sang kinh tế. “Vấn đề quan trọng là thái độ của từng thành viên HTX. Phải xem đây là cuộc chơi sòng phẳng, là cuộc làm kinh tế chứ không phải là vấn đề xin - cho nữa”, bà Thu Vân nhấn mạnh.

Cũng theo bà Thu Vân, ngay cả trong ứng xử với HTX, có lúc thì chúng ta xem HTX là doanh nghiệp, nhưng có lúc lại xem như đối tượng… tình thương. Do đó, để xóa bỏ cách nhìn chưa hay này, bản thân HTX không nên ngồi chờ ai cho mình cái gì mà chỉ cần được đối xử công bằng là được. Bà Thu Vân chia sẻ thêm: “Thay vì nhận tình thương, thì tại sao HTX lại không biến tình thương đó thành mối liên kết để tất cả cùng phát triển. Đã đến lúc HTX phải sòng phẳng với các thành phần kinh tế khác, nhưng muốn sòng phẳng dứt khoát phải thay đổi tư duy. Phải làm sao từng thành viên HTX chịu hợp tác thì mới được. Khi tư duy, nhận thức thay đổi, tính hợp tác sẽ được nâng lên, thành công sẽ đến nhiều hơn”.

Lợi thế chế biến sâu của ngành tôm Việt Nam chỉ thực sự phát huy hiệu quả cao khi nguồn tôm nguyên liệu được xuất phát từ vùng nuôi đạt chuẩn quốc tế. Ảnh: TÍCH CHU

“Một HTX mà kiến nghị các cơ quan, tổ chức khác làm cho mình phương án sản xuất, kinh doanh nữa thì là chết. Chúng ta lệ thuộc quá. Hơn nữa phương án sản xuất, kinh doanh là bí mật của HTX”, bà Thu Vân nêu thực trạng. Do đó, HTX cần được tập huấn, hướng dẫn các kỹ năng về quản trị, quản lý sản xuất, thương lượng, đối thoại trong ký kết hợp đồng; để làm sao khi bắt tay vào sản xuất, từng thành viên biết được mình phải làm cái gì, làm như thế nào, theo tiêu chuẩn gì, bán ở đâu nhằm đạt được hiệu quả cao nhất, ổn định nhất. Nếu chúng ta không làm như thế, không thay đổi sang tư duy kinh tế thì không thể nào phát triển được.

Một vấn đề nữa theo gợi ý của bà Thu Vân là làm sao để HTX có thể thành lập doanh nghiệp trong lòng HTX thì mới bền vững. HTX, thành viên HTX hay doanh nghiệp đều muốn có cho mình lợi nhuận nhiều nhất có thể. Cho nên, muốn hài hòa lợi ích, HTX nên xem doanh nghiệp là đối tác lớn của mình và phải làm sao để doanh nghiệp luôn cần mình, thậm chí nếu không gắn kết với HTX thì doanh nghiệp sẽ khó có thể tồn tại. Muốn vậy, HTX phải cùng làm theo một chuẩn, phải có sản lượng đủ lớn, đủ kích cỡ theo nhu cầu doanh nghiệp... Phải xác định vai trò, chức năng của từng bên liên quan, như: địa phương làm cái gì, HTX làm cái gì, nhà khoa học làm cái gì, các tổ chức khác làm gì… để có được một quy chuẩn chung của chuỗi sản xuất đến tiêu thụ nhằm nâng cao giá trị, xây dựng thương hiệu.

HTX phát triển cũng đồng nghĩa với người nông dân ổn định được cuộc sống, bớt lo về an sinh xã hội, đóng góp của HTX vào nền kinh tế ngày càng tăng lên. Lúc này kinh tế hợp tác, hay kinh tế tập thể mới có được đầy đủ chỗ đứng của mình trong nền kinh tế nhiều thành phần và hội nhập ngày càng sâu vào kinh tế thế giới. Các chủ tịch, thành viên HTX phải được đi học về cách quản lý, lập kế hoạch, biểu quyết, cách đòi quyền lợi… bởi nếu không có những con người dám quyết thì không thể có tập thể mạnh.

Đất nước đang ngày một hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới và đang sẵn sàng tâm thế bước vào kỷ nguyên vươn mình nên vấn đề hợp tác và liên kết được xem là sự sống còn của ngành, mỗi lĩnh vực, đặc biệt là nông nghiệp, trong đó có ngành tôm. Nông dân không thể mãi làm ăn nhỏ lẻ mà cần liên kết chặt chẽ hơn nữa với nhau, với nhà khoa học và cả doanh nghiệp nữa, nhưng phải là liên kết thực chất, chứ không phải nửa vời, hình thức như thời gian qua mãi được.

TÍCH CHU

Nguồn Sóc Trăng : https://baosoctrang.org.vn/kinh-te/202501/hop-tac-lien-ket-e-vuon-minh-a506e20/