Hướng tới phát thải ròng bằng '0' vào năm 2050

Mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 là thách thức không nhỏ đối với tỉnh Điện Biên. Nhưng cũng chính trong thách thức ấy lại mở ra cơ hội để tỉnh chuyển đổi mô hình phát triển, từ “nâu” sang “xanh”, khai thác hiệu quả tiềm năng năng lượng tái tạo, rừng và nông nghiệp sinh thái.

Ngay sau Hội nghị COP26, tỉnh Điện Biên đã phân công rõ trách nhiệm cho các sở, ngành và địa phương để cụ thể nhiệm vụ. Trọng tâm là đẩy mạnh tuyên truyền chính sách, nâng cao năng lực ứng phó; triển khai các giải pháp giảm phát thải trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, giao thông; chuyển giao công nghệ thân thiện môi trường, sử dụng hiệu quả năng lượng; phát triển nông nghiệp xanh, ít phát thải, thích ứng khí hậu. Tỉnh cũng tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư và huy động hiệu quả các nguồn lực, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Phát triển năng lượng tái tạo và hiện đại hóa hạ tầng năng lượng là giải pháp then chốt để Điện Biên giảm phát thải bền vững. Theo quy hoạch, giai đoạn 2025 - 2030, tỉnh được phê duyệt hơn 900MW điện mặt trời, trên 1.000MW điện gió, cùng 400MW thủy điện tích năng - “kho pin” tự nhiên lưu trữ điện. Nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đã khảo sát dự án tại các xã: Mường Ảng, Tuần Giáo, Na Son, Tủa Chùa. Phát triển năng lượng tái tạo không chỉ giúp Điện Biên giảm dần phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà còn mở ra hướng phát triển công nghiệp sạch, gắn với thị trường tín chỉ carbon.

Theo ông Vũ Hồng Sơn, Giám đốc Sở Công Thương, tỉnh đang tập trung rà soát, điều chỉnh các dự án trong kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII, nhằm bảo đảm phù hợp với định hướng phát triển năng lượng bền vững. Cùng với đó, ngành Công Thương thường xuyên đôn đốc, tháo gỡ vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện đang triển khai, đồng thời phối hợp với các nhà đầu tư chuẩn bị khởi động 2 dự án điện gió có tổng công suất 300MW, mở ra triển vọng mới cho quá trình chuyển dịch năng lượng xanh của Điện Biên.

Bảo vệ rừng là giải pháp góp phần giảm phát thải ròng. Ảnh: C.T.V

Lộ trình chuyển đổi xanh còn được mở rộng sang giao thông vận tải. Thực hiện Quyết định 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chuyển đổi năng lượng xanh trong lĩnh vực giao thông, hiện toàn tỉnh có khoảng 576 ô tô điện, hơn 4.100 xe máy điện và 40 mô tô điện. Đáng chú ý, 3/8 doanh nghiệp taxi đã chuyển đổi sang xe điện. Cùng với đó, tỉnh đưa vào khai thác các tuyến xe buýt mới, ưu tiên doanh nghiệp có phương tiện năng lượng sạch; đồng thời mở rộng hạ tầng sạc điện, khuyến khích logistics, vận tải hàng hóa từng bước chuyển sang xe điện. Những bước đi này không chỉ góp phần giảm phát thải CO2, khí mê-tan từ giao thông mà còn hạn chế tiếng ồn, nâng cao chất lượng sống đô thị.

Trong lĩnh vực phát triển hạ tầng đô thị xanh, hiện nay Sở Xây dựng nghiên cứu các mô hình phát triển hạ tầng đô thị của tỉnh theo hướng xanh - bền vững - thích ứng biến đổi khí hậu. Giai đoạn 2025 - 2040, dự kiến sẽ xây dựng một khu dân cư thí điểm có hệ thống thoát nước sinh thái, chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời, sử dụng vật liệu không nung; cải tạo 1 công viên nội thị thành “Công viên sinh thái mẫu” với hồ điều 6 hòa, đường dạo sinh thái; trồng mới 10.000 cây xanh đô thị bản địa...

Nếu năng lượng, giao thông, đô thị là lĩnh vực “mũi nhọn” trong tiến trình chuyển đổi xanh thì nông nghiệp, lâm nghiệp và quản lý chất thải lại là “trụ cột” để Điện Biên tiến tới phát thải ròng bằng “0”. Trong nông nghiệp, tỉnh đã triển khai mô hình canh tác lúa thông minh thích ứng biến đổi khí hậu trên 86ha với sự hỗ trợ của doanh nghiệp, ước giảm 172 tấn carbon. Các biện pháp như tưới khô ướt xen kẽ, “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm” được áp dụng rộng rãi trên gần 10.000ha lúa mỗi năm, giúp giảm phát thải khí mê-tan.

Xác định quản lý, bảo vệ rừng là nhiệm vụ trọng tâm, Điện Biên đã cụ thể hóa cam kết tại COP26 bằng nhiều giải pháp đồng bộ: khoanh nuôi tái sinh hơn 66.000ha, trồng mới gần 2.600ha và chăm sóc hơn 3.900ha rừng từ năm 2021 đến nay; triển khai mục tiêu trồng 1 tỷ cây xanh của Chính phủ. Hiện toàn tỉnh có hơn 4.000.000 ha rừng, trong đó rừng tự nhiên chiếm tỷ lệ lớn. Đồng thời, tỉnh đã phê duyệt 6 phương án quản lý bền vững cho hơn 78.000ha rừng đặc dụng, phòng hộ và sản xuất. Rừng vừa là “lá phổi xanh”, vừa là “kho chứa carbon tự nhiên”, góp phần cân bằng phát thải.

Điện Biên cũng chú trọng lồng ghép mục tiêu giảm phát thải trong sản xuất, chăn nuôi, phòng chống thiên tai và đầu tư xây dựng... Các mô hình chăn nuôi tuần hoàn, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn hoặc phân hữu cơ được nhân rộng. Trong xử lý rác thải, tỉnh khuyến khích phân loại tại nguồn, đầu tư công nghệ hiện đại, hướng tới giảm chôn lấp và tận dụng phát điện. Đối với xây dựng, các dự án mới phải đáp ứng quy chuẩn môi trường, tiết kiệm năng lượng, ưu tiên công trình xanh phù hợp địa phương. Nhìn tổng thể, các giải pháp trong nông nghiệp, lâm nghiệp và chất thải đều xoay quanh nguyên tắc: giảm phát thải - tăng hấp thụ và tái tạo tài nguyên, hướng đến kinh tế xanh, hài hòa với thiên nhiên.

Những nỗ lực bước đầu đã tạo nền tảng quan trọng để Điện Biên cụ thể hóa cam kết tại COP26. Theo ông Nguyễn Văn Tới, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường: Thời gian tới, tỉnh tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách ứng phó biến đổi khí hậu. Đồng thời, đa dạng hóa nguồn lực; lồng ghép yếu tố khí hậu trong các quy hoạch phát triển; thúc đẩy ứng dụng công nghệ xanh, nâng cao năng lực đo lường, xác minh phát thải để chủ động thích ứng. Trong phòng chống thiên tai, tỉnh tăng cường dự báo, cảnh báo, xây dựng phương án phù hợp thực tiễn và đẩy mạnh truyền thông nâng cao kỹ năng cộng đồng, góp phần thực hiện mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Đến năm 2030, Điện Biên phấn đấu tiết kiệm khoảng 7% tổng nhu cầu năng lượng, giảm tổn thất điện xuống 5,5%; thay thế thiết bị lạc hậu bằng công nghệ tiết kiệm năng lượng; cải tạo hệ thống chiếu sáng đô thị, giảm 40% điện năng tiêu thụ, hoàn thành thay thế toàn bộ đèn cao áp bằng LED tại TP. Điện Biên Phủ cũ và trung tâm các huyện cũ. Đồng thời, phát triển công nghiệp vật liệu xây dựng theo hướng bền vững, gắn với bảo vệ môi trường, tài nguyên và di tích lịch sử - văn hóa, đảm bảo hài hòa hiệu quả kinh tế và xã hội.

Thực hiện cam kết COP26 vừa là trách nhiệm quốc tế, vừa mang lợi ích thiết thực cho địa phương. Mỗi mô hình năng lượng tái tạo, mỗi hecta rừng được bảo vệ hay sản phẩm nông nghiệp sạch ra đời là minh chứng sống động cho phát triển bền vững. Dù mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 còn dài, với sự chung sức của chính quyền và nhân dân, Điện Biên có thể biến thách thức thành cơ hội, đóng góp vào nỗ lực chung chống biến đổi khí hậu. Mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 là thách thức không nhỏ đối với tỉnh Điện Biên. Nhưng cũng chính trong thách thức ấy lại mở ra cơ hội để tỉnh chuyển đổi mô hình phát triển, từ “nâu” sang “xanh”, khai thác hiệu quả tiềm năng năng lượng tái tạo, rừng và nông nghiệp sinh thái.