Ảnh minh họa - Ảnh: Reuters.
Trong một báo cáo mới công bố, định chế có trụ sở ở Washington nhận định nợ công tổng thể của Chính phủ Mỹ sẽ tăng hơn 20 điểm phần trăm trong thời gian từ nay đến cuối thập kỷ, lên mức tương đương 143,4% tổng sản phẩm trong nước (GDP). Đây là mức cao nhất trong lịch sử, vượt qua kỷ lục thiết lập sau đại dịch.
IMF ước tính thâm hụt ngân sách của Mỹ sẽ duy trì trên mức 7% GDP mỗi năm cho đến năm 2030, mức cao nhất trong số các nước giàu mà quỹ theo dõi trong năm nay và cả thập kỷ tới.
Trong khi đó, Italy và Hy Lạp, hai quốc gia từ lâu đã bị các nhà kinh tế học để ý vì tình hình tài chính công mong manh, lại có triển vọng có phần khả quan hơn. Cả hai quốc gia này từng là tâm điểm của cuộc khủng hoảng nợ công khu vực đồng euro giai đoạn 2010-2012, trong đó Hy Lạp phải nhận gói cứu trợ và tái cơ cấu dưới sự giám sát của IMF và Liên minh châu Âu (EU).
Theo dự báo của IMF, mức nợ công của Italy và Hy Lạp sẽ giảm vào cuối thập kỷ nhờ việc hai nước tiếp tục kiểm soát chặt chẽ thâm hụt ngân sách. Ngược lại, tỷ lệ nợ trên GDP của Mỹ vẫn sẽ tiếp tục tăng vào năm 2030 - theo dữ liệu mới được IMF công bố trong tháng này. Thậm chí, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) còn dự báo tỷ lệ nợ công so với GDP của Mỹ tiếp tục tăng trong nhiều thập kỷ sau đó.
Ông Mahmood Pradhan, trưởng bộ phận vĩ mô toàn cầu tại Viện Đầu tư Amundi, nhận xét: "Đây là một thời điểm mang tính biểu tượng, và theo CBO, các dự báo cho thấy nợ của Mỹ sẽ tiếp tục tăng. Đó là một hệ quả của việc ngân sách chính phủ Mỹ thâm hụt liên tục".
Tuy nhiên, ông Pradhan cũng lưu ý rằng Italy có triển vọng tăng trưởng kinh tế yếu hơn Mỹ, nên không có nghĩa là Italy đã hoàn toàn thoát khỏi khó khăn liên quan tới nợ công và thâm hụt ngân sách.
Tỷ lệ nợ công tổng thể so với GDP của Mỹ, Italy, Hy Lạp và các nền kinh tế phát triển qua các năm đến 2025 và dự báo đến 2030. Đơn vị: % - Nguồn: IMF/FT.
Thâm hụt ngân sách liên bang của Mỹ đã tăng nhanh dưới thời Tổng thống Joe Biden, dù tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp kỷ lục. Các dự báo của IMF phản ánh việc định chế này thấy rằng chính quyền ông Trump đã không làm nhiều để giải quyết vấn đề.
Theo dữ liệu của IMF, nợ công tổng thể của Chính phủ Mỹ đã duy trì dưới mức của cả Italy và Hy Lạp ít nhất từ đầu thiên niên kỷ này. Thước đo này là một chỉ số rộng về mức độ nợ, bao gồm nợ của cả chính quyền trung ương và các địa phương. Một thước đo khác là nợ công ròng, tính bằng tổng nợ công trừ đi các tài sản tài chính, cho thấy mức nợ của Mỹ sẽ vẫn thấp hơn khoảng 10 điểm phần trăm so với mức độ nợ của Italy vào cuối thập kỷ.
Chuyên gia Joe Gagnon thuộc viện nghiên cứu Peterson cho rằng thước đo nợ ròng phản ánh tốt hơn về gánh nặng nợ của Mỹ, vì nó phản ánh sát hơn phần nợ mà các nhà đầu tư nắm giữ. "Nhưng thước đo nợ ròng này cũng đang tăng”, ông nói.
Ngược lại, IMF dự báo gánh nặng nợ ròng của Italy sẽ giảm từ năm 2028 trở đi. Quỹ này không đưa ra dự báo về nợ ròng cho Hy Lạp.
Italy từ lâu đã gặp khó khăn trong việc kiềm chế gánh nặng nợ công do tốc độ tăng trưởng GDP yếu. IMF dự báo nền kinh tế nước này chỉ tăng trưởng 0,5% trong năm nay và 0,8% vào năm 2026. Tuy nhiên, chính phủ của Thủ tướng Italy Giorgia Meloni đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ các nhà đầu tư nước ngoài vì nỗ lực cắt giảm thâm hụt ngân sách. Năm nay, Italy dự kiến kết thúc năm với thặng dư sơ cấp tương đương 0,9% GDP, cao hơn so với dự báo ban đầu là 0,5%.
Tỷ lệ nợ công tổng thể so với GDP của Mỹ đến năm 2025 và dự báo đến năm 2050. Đơn vị: % - Nguồn: CBO/FT.
Rome kỳ vọng thâm hụt tài khóa - ở mức 8,1% GDP vào năm 2022, năm bà Meloni nhậm chức - sẽ giảm xuống còn 3% GDP trong năm nay. Điều này đồng nghĩa Italy thoát khỏi tình trạng thâm hụt quá mức theo quy định của EU sớm hơn một năm so với kế hoạch.
Ngược lại, giới chuyên gia nhận định tình hình chính trị của Mỹ khiến nước này khó có được một phương án để thu hẹp thâm hụt ngân sách khổng lồ, bất kể đảng nào nắm quyền. "Đảng Dân chủ không muốn cắt giảm chi tiêu và Đảng Cộng hòa không muốn tăng thuế. Họ đều muốn bấu víu vào hướng đi đó. Tôi không biết khi nào động lực đó sẽ thay đổi”, chuyên gia Joe Gagnon của Viện Peterson nhận xét.
Bình Minh