Hôm 9.10, Intel cho biết Panther Lake (tên mã của dòng vi xử lý Core Ultra Series 3) đã chính thức bước vào giai đoạn sản xuất hàng loạt và sẽ có mặt trên các mẫu laptop đầu năm 2026.
Panther Lake được sản xuất bằng công nghệ 18A, mà theo Intel sẽ mang lại những lợi thế mà chưa đối thủ nào có thể sánh được.
Panther Lake được sản xuất bằng công nghệ 18A - Ảnh: Internet
Sự kiện giới thiệu sản phẩm và công nghệ này diễn ra ở bang Arizona (Mỹ) sau 6 tháng đầy biến động với ông Lip-Bu Tan, Giám đốc điều hành Intel.
Kể từ khi nhậm chức giám đốc điều hành vào giữa tháng 3, Lip-Bu Tan đã nỗ lực tái cấu trúc Intel và tìm kiếm sự hỗ trợ bên ngoài. Chính phủ Mỹ đã trở thành nhà đầu tư lớn nhất của Intel, nắm 10% cổ phần, trong khuôn khổ một thỏa thuận đặc biệt. Ngoài ra, Nvidia và SoftBank Group đã đầu tư hàng tỉ USD vào Intel.
Các thương vụ này giúp giá cổ phiếu Intel tăng vọt, nhưng hãng chip Mỹ vang bóng một thời vẫn cần chứng minh rằng sản phẩm mới có thể giành lại thị phần đã mất và thu hút khách hàng cho mảng sản xuất chip theo hợp đồng.
Theo các lãnh đạo Intel, dòng Panther Lake kế thừa các điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu của bộ xử lý đời trước. Panther Lake sẽ cân bằng tốt hơn giữa nhu cầu chạy các phần mềm nặng, chẳng hạn mô hình trí tuệ nhân tạo (AI), và khả năng tiết kiệm pin.
Các lãnh đạo Intel đã trình bày chi tiết lợi ích của dòng Panther Lake tại khu vực gần Fab 52 - nhà máy đầu tiên của hãng sản xuất hàng loạt chip bằng công nghệ 18A.
Thách thức về tài chính và vị thế trong ngành
Từng là hãng thống trị ngành bán dẫn, Intel đang chịu năm thứ hai liên tiếp thua lỗ và giới phân tích dự đoán công ty khó có lãi trở lại trước năm 2027.
Tình trạng này phản ánh tình trạng Intel sụt giảm doanh thu nghiêm trọng do mất thị phần và không tận dụng được làn sóng bùng nổ chip AI trong các trung tâm dữ liệu. Nhờ đón đầu làn sóng AI, Nvidia đã trở thành hãng dẫn đầu ngành công nghiệp chip.
Intel cũng đang phải gánh chi phí khổng lồ để hiện đại hóa các nhà máy của mình. Riêng Fab 52 cần lượng thép nhiều hơn cả tháp Eiffel và chứa những cỗ máy có giá hàng trăm triệu USD mỗi chiếc.
Tại sự kiện hôm 9.10, các lãnh đạo Intel nhiều lần khẳng định rằng 18A là công nghệ sản xuất chip tiên tiến nhất từng được phát triển và triển khai tại Mỹ. Tinh thần “Sản xuất tại Mỹ” này phù hợp với chính sách của chính quyền Trump, vốn thúc đẩy việc củng cố năng lực sản xuất nội địa và giảm phụ thuộc vào các nhà máy ở châu Á.
Intel cho biết các nhà máy trang bị công nghệ 18A có thể tự sinh lời bằng cách sản xuất chip cho nhu cầu nội bộ của hãng. Song trong giai đoạn tiếp theo, với công nghệ mới 14A, Intel sẽ cần khách hàng bên ngoài và số lượng đơn hàng lớn để đạt hiệu quả kinh tế.
Theo Kevin O’Buckley, lãnh đạo mảng đúc chip (sản xuất theo hợp đồng) của Intel, việc đưa chip 18A ra thị trường trong các sản phẩm có hiệu năng vượt trội sẽ là bước đầu tiên để khôi phục uy tín cho hãng.
“Bạn có thể không tin Intel cho đến khi chúng tôi làm được điều đó. Chúng tôi hiểu rằng còn một chặng đường dài để giành lại lòng tin của khách hàng”, Kevin O’Buckley nói.
Kevin O’Buckley nói Intel vẫn còn một chặng đường dài để lấy lại niềm tin của khách hàng - Ảnh: Intel
Intel hy vọng rằng những sản phẩm ấn tượng sẽ chứng minh rằng hãng một lần nữa trở thành nhà sản xuất chip hàng đầu. Khi đó, các công ty khác có thể sẽ đặt hàng Intel để sản phẩm của họ hưởng lợi từ công nghệ 18A.
Intel phải cạnh tranh trực tiếp với TSMC (Đài Loan) và Samsung Electronics (Hàn Quốc) để trở thành hãng sản xuất chip theo hợp đồng lớn. TSMC hiện đứng số 1 trong lĩnh vực này, còn Samsung Electronics xếp thứ hai với khoảng cách kém xa. Ngay cả Intel cũng thuê TSMC gia công một phần sản phẩm, gián tiếp thừa nhận năng lực vượt trội của đối thủ.
Dù vẫn hợp tác với TSMC, Intel dùng công nghệ 18A để giành lại khả năng tự sản xuất những dòng chip cao cấp nhất của mình.
Hai đột phá kỹ thuật lớn của công nghệ 18A
Công nghệ 18A gồm hai bước đột phá lớn mà Intel cho rằng là bước ngoặt cho toàn ngành.
Điều thứ nhất liên quan đến bóng bán dẫn (transistor), công tắc siêu nhỏ điều khiển hoạt động của chip. Các chip hiện đại chứa hàng chục tỉ transistor trong một không gian cực nhỏ. Để chip hoạt động hiệu quả và tiết kiệm năng lượng, khả năng bật/tắt chính xác của transistor là yếu tố quyết định.
Intel cho biết dòng chip 18A sẽ là sản phẩm đầu tiên sử dụng công nghệ gate-all-around, giúp kiểm soát dòng điện tinh vi hơn. Kỹ thuật này cho phép tăng mật độ transistor, xử lý dữ liệu nhiều hơn, nhưng vẫn tiêu thụ ít điện năng hơn.
Đột phá lớn thứ hai liên quan đến cách cấp nguồn cho chip. Trong suốt hơn 60 năm lịch sử ngành bán dẫn, các dây dẫn mang điện và truyền dữ liệu thường được bố trí ở mặt trên của chip. Tuy nhiên khi mật độ transistor tăng, các đường điện và dữ liệu trở nên quá chật chội, dẫn tới nhiễu điện và giảm hiệu năng.
Với 18A, Intel áp dụng thiết kế backside power (nguồn điện mặt sau), tức là dữ liệu vẫn được truyền ở mặt trên, còn điện năng được dẫn từ mặt dưới. Cách bố trí này giải phóng không gian, giảm nhiễu và tăng hiệu suất tổng thể, cho phép chứa thêm nhiều transistor mà vẫn duy trì tiết kiệm điện năng.
Trong quá khứ, Intel từng tiên phong trong những thay đổi căn bản như vậy, buộc cả ngành phải chạy theo. Giờ đây, công ty có trụ sở tại thành phố Santa Clara (bang California, Mỹ) cần những phát minh mới này tạo ra tác động tương tự.
Tuy nhiên thách thức lớn hơn có lẽ chỉ mới bắt đầu. Để các nhà máy như Fab 52 đạt hiệu quả kinh tế, Intel phải biến những đột phá đó thành hàng trăm triệu chip đắt tiền không thể thiếu với ngành công nghiệp máy tính.
Cú hích từ Nvidia và SoftBank
Giữa tháng 9, Nvidia cho biết sẽ đầu tư 5 tỉ USD vào Intel, thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với hãng sản xuất chip Mỹ đang gặp khó khăn.
Theo thỏa thuận này, Intel đang lên kế hoạch thiết kế các CPU (bộ xử lý trung tâm) dành cho trung tâm dữ liệu tùy chỉnh mà Nvidia sẽ đóng gói cùng các chip AI của mình, được gọi là GPU (bộ xử lý đồ họa). Một công nghệ độc quyền của Nvidia sẽ cho phép chip Intel và Nvidia giao tiếp với nhau ở tốc độ cao hơn trước.
Liên kết tốc độ cao là điểm khác biệt quan trọng trên thị trường AI vì nhiều chip phải được kết nối với nhau để hoạt động như một khối thống nhất, xử lý lượng dữ liệu khổng lồ.
Hiện tại, các máy chủ AI bán chạy nhất của Nvidia với những liên kết tốc độ cao này chỉ khả dụng khi dùng chip nội bộ. Song thỏa thuận này sẽ mang đến cho Intel cơ hội kiếm tiền từ mỗi máy chủ AI của Nvidia.
Việc kết hợp chip Nvidia - Intel có thể tạo ra thách thức cạnh tranh lớn với AMD (vốn đang phát triển máy chủ AI của riêng mình) và Broadcom (đang sở hữu công nghệ kết nối chip-to-chip và hỗ trợ Google phát triển chip AI).
Về thị trường tiêu dùng, Nvidia sẽ cung cấp cho Intel một chip đồ họa tùy chỉnh mà Intel có thể đóng gói với CPU PC của mình với cùng tốc độ kết nối, có khả năng mang lại lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ như AMD.
Kiến trúc điện toán x86 của Intel đã mất thị phần trong cả trung tâm dữ liệu và PC vì chip sử dụng công nghệ Arm. Tuy nhiên, Intel vẫn chiếm thị phần lớn.
Ông Jensen Huang, Giám đốc điều hành Nvidia, tuyên bố: "Việc hợp tác mang tính lịch sử này kết hợp chặt chẽ AI và GPU Nvidia với CPU Intel cùng hệ sinh thái x86 rộng lớn. Đó là sự kết hợp giữa hai nền tảng đẳng cấp thế giới. Cùng nhau, chúng tôi sẽ mở rộng hệ sinh thái và đặt nền móng cho kỷ nguyên điện toán tiếp theo".
Hai công ty không tiết lộ các điều khoản tài chính của hợp tác kỹ thuật, nhưng cho biết họ sẽ sản xuất nhiều thế hệ sản phẩm trong tương lai. Các quan chức Nvidia và Intel mô tả sự hợp tác này là một thỏa thuận thương mại, theo đó họ sẽ cung cấp chip cho nhau để tạo ra sản phẩm và không có yếu tố cấp phép nào trong hợp đồng.
Nvidia - Intel từ chối tiết lộ thời điểm ra mắt sản phẩm chung đầu tiên. Tuy nhiên, cả hai khẳng định các kế hoạch về sản phẩm trước thỏa thuận này không thay đổi.
Thỏa thuận giữa Intel và Nvidia tiềm ẩn rủi ro với TSMC - vốn đang sản xuất chip AI theo hợp đồng cho Nvidia. Đây là mảng kinh doanh mà Nvidia, công ty giá trị nhất thế giới, một ngày nào đó có thể mở rộng sang Intel.
Vào tháng 8, SoftBank Group (gã khổng lồ công nghệ Nhật Bản đang tìm cách mở rộng hiện diện tại Mỹ) đã công bố khoản đầu tư 2 tỉ USD vào Intel.
Các nguồn tin cho biết Intel cũng liên hệ với những công ty khác về khả năng đầu tư và hợp tác, gồm cả Apple.
Ông Lip-Bu Tan đang tìm cách tái thiết công ty với sự hậu thuẫn của chính phủ liên bang Mỹ. Trong một thỏa thuận đặc biệt được chính quyền Trump dàn xếp hồi tháng 8, chính phủ Mỹ đã mua khoảng 10% cổ phần của Intel.
Intel được xem là một mảnh ghép then chốt trong nỗ lực hồi sinh sản xuất chip trong nước, vấn đề ưu tiên của chính phủ Mỹ.
Sơn Vân