Iran, Israel và Mỹ: Ai là bên chiến thắng?

4 giờ trướcBài gốc

Hành động đáp trả thận trọng của Iran

Sáng 23/6, Hội đồng An ninh Tối cao Iran đã họp khẩn để thảo luận về việc đáp trả Mỹ sau khi 3 cở sở hạt nhân then chốt của nước này bị Washington tấn công cuối tuần qua.

Iran cần thể hiện quyết tâm nhưng cũng phải tránh leo thang. Theo 4 quan chức Iran có hiểu biết về vấn đề, từ trong hầm trú ẩn. Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei, đã ra lệnh tấn công đáp trả nhưng cũng đồng thời yêu cầu giới hạn quy mô nhằm tránh chiến tranh toàn diện với Mỹ. Iran muốn nhắm vào một mục tiêu của Mỹ trong khu vực nhưng cũng cố gắng tránh để Washington tiếp tục tấn công.

Ảnh minh họa: Reuters

Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã chọn căn cứ không quân Al Udeid tại Qatar – căn cứ lớn nhất của Mỹ trong khu vực. Đây được cho là địa điểm điều phối các cuộc không kích bằng máy bay B-2 của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran cuối tuần qua. Tuy nhiên, do Qatar là đồng minh thân cận của Iran nên các quan chức Tehran tin rằng thiệt hại có thể kiểm soát ở mức tối thiểu.

Vài giờ trước cuộc tấn công, Iran đã gửi cảnh báo trước qua các kênh trung gian. Qatar đóng cửa không phận và phía Mỹ cũng được cảnh báo.

Trước công chúng, Iran tuyên bố đây là đòn trừng phạt thích đáng với Mỹ, là cái giá phải trả cho việc tấn công Iran. Trong bài phát biểu trên truyền hình, Người phát ngôn Lực lượng Vũ trang Iran cho biết cuộc tấn công vào căn cứ Mỹ ở Qatar do Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo tiến hành.

"Chúng tôi đã cảnh báo các kẻ thù của mình rằng kỷ nguyên đánh rồi bỏ chạy đã kết thúc", người phát ngôn này cho hay.

Tuy nhiên, phía sau hậu trường, các quan chức Iran thừa nhận cuộc tấn công được tính toán kỹ lưỡng để thuyết phục Tổng thống Trump không đáp trả và từ đó tạo cơ hội cho Iran hạ nhiệt. Họ cũng hy vọng Washington sẽ gây sức ép Israel dừng các cuộc không kích liên tục nhằm vào Tehran trước đó.

Theo một quan chức Iran, trước khi tấn công các lực lượng Mỹ ở Qatar, kế hoạch này có mục tiêu không gây thương vong cho binh lính Mỹ bởi bất kỳ thương vong nào cũng có thể dẫn tới đòn trả đũa nghiêm trọng, đẩy tình hình vượt tầm kiểm soát.

Kế hoạch đó có vẻ đã thành công. Ông Trump xác nhận 13 trong 14 quả tên lửa bị đánh chặn, không có thương vong hay thiệt hại nghiêm trọng. Đáng chú ý, ông còn "cảm ơn Iran vì đã thông báo trước", giúp không có ai thiệt mạng.

“Họ đã trút hết sự phẫn nộ và hy vọng sẽ không còn thù hận", ông Trump viết.

Ngay sau đó, ông Trump thông báo về một thỏa thuận ngừng bắn sắp được công bố giữa Iran và Israel dù chưa bên nào chính thức xác nhận.

Tuyên bố chiến thắng của các bên

Các nhà phân tích nhận định, thời khắc này là một cơ hội tốt cho lệnh ngừng bắn. Theo chuyên gia Ali Vaez thuộc Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, mỗi bên đều có thể đều có thể xây dựng một “câu chuyện chiến thắng” cho riêng mình, trong khi vẫn tránh được nguy cơ lao vào một cuộc xung đột quy mô lớn với hậu quả nghiêm trọng cho khu vực và thế giới.

“Mỹ có thể tuyên bố rằng họ đã kéo lùi chương trình hạt nhân của Iran. Israel có thể nói rằng họ đã làm suy yếu một đối thủ khu vực. Còn Iran có thể khẳng định rằng họ đã trụ vững và đáp trả được các cường quốc quân sự mạnh hơn", chuyên gia Ali Vaez đánh giá.

Hầu hết người dân Iran đồng lòng ủng hộ đất nước và chỉ trích các cuộc tấn công nhưng hàng chục nghìn người phải sơ tán khỏi Tehran và các thành phố khác. Các doanh nghiệp và cơ quan chính phủ phải đóng cửa hoặc hoạt động cầm chừng. Áp lực kinh tế ngày càng rõ rệt.

“Đất nước chúng ta không đủ khả năng kéo dài cuộc xung đột này. Chúng ta gặp các vấn đề về kinh tế và trong việc duy trì sự ủng hộ của công chúng cũng như không có năng lực công nghệ và quân sự như Israel hay Mỹ” ông Sadegh Norouzi, lãnh đạo đảng Phát triển Quốc gia tại Tehran nói trong một buổi tọa đàm trực tuyến. Thậm chí ngay cả các nhóm có liên hệ với IRGC cũng kêu gọi chấm dứt xung đột. Nhà phân tích chính trị Karim Jaffari viết trên mạng xã hội rằng Iran nên tập trung vào mặt trận Israel, thay vì mở rộng sang Mỹ.

"Điều duy nhất Iran không muốn lúc này là một cuộc chiến đa mặt trận rộng hơn mà không tính đến hậu quả", chuyên gia này đánh giá.

Iran sẽ hành động ra sao tiếp theo vẫn là một câu hỏi. Mặc dù đòn đáp trả hạn chế nhằm vào lực lượng Mỹ trong khu vực dường như đã được tính toán kỹ để tránh leo thang xung đột nhưng điều đó không có nghĩa là căng thẳng đã chấm dứt.

Các quan chức phương Tây thừa nhận, bất chấp các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, họ vẫn chưa rõ điều gì đã xảy ra với kho urani được làm giàu của nước này. Liệu Iran còn khả năng tiếp tục làm giàu urani? Liệu nước này có chuyển sang các hình thức tấn công ngầm tinh vi hơn? Hay Iran sẽ chọn con đường đàm phán để tìm cách gỡ bỏ các lệnh trừng phạt khắc nghiệt?

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi hiện đang thực hiện một “chiến dịch ngoại giao con thoi”, liên tục đến Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Turkmenistan. Sau cuộc tấn công của Iran vào lực lượng Mỹ tại Qatar, ông Araghchi phát biểu trên truyền hình nhà nước rằng cuộc chiến chống lại Tehran đã không đạt được mục tiêu.

"Tôi không nói rằng họ không gây ra thiệt hại. Đúng là có thiệt hại nhưng họ đã không đạt được mục tiêu chính là tước bỏ hoàn toàn năng lực của chúng tôi hay bất kỳ mục tiêu nào khác mà họ nhắm tới", ông Araghchi cho hay.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: New York Times

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/iran-israel-va-my-ai-la-ben-chien-thang-post1209495.vov